Polski system ochrony zdrowia na tle systemw innych

Polski system ochrony zdrowia na tle systemów innych krajów Artur Mierzecki PUM, 2014 r.

System zdrowotny Zorganizowany, skoordynowany zespół działań, którego celem jest realizacja świadczeń: profilaktycznych leczniczych rehabilitacyjnych mających na celu zabezpiecznie i poprawę stanu zdrowia zarówno pojedynczego człowieka, jak i całej populacji.

Ochrona zdrowia Zespół wszelkich aktywności podejmowanych w państwie/społeczeństwie w celu umacniania stanu zdrowia populacji i utrzymywania go na możliwie najlepszym, dostępnym, poziomie.

Opieka zdrowotna Zorganizowany zespół działań realizowanych przez instytucje medyczne, a podejmowanych przez zatrudniony w nich personel para- i medyczny.

Cele systemu opieki zdrowotnej 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Dostępność Kompleksowość Ciągłość Jakość Efektywność Dynamika Akceptacja i satysfakcja pacjentów oraz personelu medycznego

Dostępność Zabezpieczenie i dostarczenie całej populacji świadczeń medycznych bez względu na różnicujące ją kryteria ekonomiczne, kulturowe i geograficzne.

Kompleksowość Pełne zintegrowanie działań promujących zdrowie, profilaktycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych, uzupełnionych sferą opieki terminalnej.

Ciągłość Systematyczne kontynuowanie koniecznych i niezbędnych działań profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych we wszystkich fazach życia i okresach rozwoju.

Jakość Zapewnienie usług i świadczeń na możliwie najwyższym poziomie, adekwatnie do poziomu wiedzy i sztuki medycznej oraz zasad dobrej praktyki.

Efektywność Organizowanie opieki zdrowotnej w taki sposób, aby zapewnić optymalne wykorzystanie istniejących zasobów materialnych, finansowych i osobowych.

Dynamika Ukierunkowanie działań na zaspokajanie rozpoznanych i zmieniających się rzeczywistych potrzeb zdrowotnych populacji.

Akceptacja i satysfakcja pacjentów oraz personelu Relacja między oczekiwaniami pacjenta dot. medycznego zaspokajania potrzeb a stopniem spełnienia tych oczekiwań w warunkach konkretnego kontaktu ze służbą zdrowia. Akceptacja i satysfakcja personelu wyznaczona przez warunki pracy: - wyposażenie techniczne zakładu pracy - racjonalne rozwiązania organizacyjne - osiągane wynagrodzenie.

Systemy ochrony zdrowia (rep. ) Artur Mierzecki PUM, 2015 r.

Ile lat mogą mieć nw. idee? Finansowanie opieki zdrowotnej oparte na obowiązkowych dla pracodawców i pracobiorców składkach, uzupełnianych budżetowymi dotacjami państwa Zarządzanie przez niezależne od rządu instytucje, np. kasy chorych Kontraktowanie świadczeń

Ubezpieczenie zwykle obejmuje większość czynnych zawodowo oraz członków ich rodzin Zakres przedmiotowy świadczeń obejmuje opiekę ambulatoryjną i szpitalną, a także zaopatrzenie w leki i in. artykuły medyczne W większości rozwiązań występuje zasada udziału własnego (pacjent uczestniczy w kosztach usługi, leku), niezależnie od wnoszonej składki na ubezpieczenie zdrowotne Zakłada się istnienie sektorów publicznego i niepublicznego, które ze sobą konkurują w świadczeniu usług medycznych; ich proporcje są różne.

1886

Chronologiczne kształtowanie systemów ochrony zdrowia 1. 2. 3. 4. Bismarcka - ubezpieczenia zdrowotne Siemaszki - system centralnie planowany Beveridge'a - system narodowej służby zdrowia wolnorynkowy (zdrowie = towar)

Procesy przemian XIX i XX w. ukształtowanie się systemów ochrony zdrowia (zespołów norm i reguł prawnych oraz zasad organizacyjnych)

SYSTEM UBEZPIECZEŃ ZDROWOTNYCH BISMARCKA System Bismarcka w Niemczech pierwszym na świecie, regulującym problematykę ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych

Aspekty wprowadzenia przez Bismarcka ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych reakcja władz na zagrożenia, jakie przyniosła rewolucja przemysłowa forma walki z rosnącym ruchem socjaldemokratycznym, reprezentującym interesy robotników (tło polityczne) zmniejszanie się liczby mężczyzn zdolnych do służby wojskowej w wyniku schorzeń związanych ze zbyt wczesnym podejmowaniem pracy i nadmierną eksploatacją dzieci i młodzieży zatrudnianych w rodzącym się przemyśle (zakaz zatrudniania dzieci poniżej 9 rż. w D w latach 40. XIXw. )

1883 – uchwalenie 1. ustawy o ubezpieczeniach chorobowych 1884 – 2. ustawa o ubezpieczeniach ofiar wypadków przy pracy 1889 – 3. ustawa o ubezpieczeniach osób starszych i inwalidów 1890 -1910 – rozszerzenie obowiązku ubezpieczeń na wszystkie grupy zawodowe, obowiązek stosowania elementarnych zasad zapobiegania chorobom i wypadkom

System ubezpieczeń Bismarcka wzorem dla innych krajów przechodzących proces industrializacji: F, B, A, NL, J, I i PL

REFORMY W NIEMCZECH

Rząd Niemiec, analogicznie jak UK, NL czy Isr, podjął w latach 1990. wysiłki zmierzające do zahamowania rosnącego od kilku dziesięcioleci tempa wzrostu kosztów opieki zdrowotnej.

Reformy lat wcześniejszych nie przyniosły spodziewanych efektów. Polegały na: limitów wydatków na świadczenia i leki wprowadzeniu próbach rozliczania kosztów hospitalizacji wg różnych wariantów rozszerzeniu uprawnień szpitali do świadczenia usług ambulatoryjnych (poprzednio zabronionych) ograniczeniu uprawnień lekarzy do ordynowania dowolnych leków łącznie z nakładaniem kar na lekarzy niestosujących się do przepisów w tym zakresie próbach ograniczenia tempa wzrostu kosztów opieki zdrowotnej do tempa wzrostu średniej płacy w gospodarce

(…)Składki na ubezpieczenie zdrowotne płacone w ½ przez pracodawców i w ½ przez pracobiorców wzrosły z 8, 2% funduszu płac (1970 r. ) do 13, 6% (1997 r. ). Dalszy wzrost składki na ubezpieczenie zdrowotne - problemem politycznym.

Koszty zdrowia stanowiły nadal niewielką część ogólnego pakietu świadczeń socjalnych i in. świadczeń finansowanych ze środków publicznych. Dotychczasowa zasada 50: 50 obciążania kosztem ubezpieczeń zdrowotnych pracodawców i pracobiorców została zmieniona na niekorzyść pracobiorców przez wprowadzanie, w coraz szerszym zakresie, obowiązku współpłacenia pacjentów za niektóre świadczenia medyczne, w szczególności za leki. Ocenia się, że aktualnie proporcje obciążenia kosztami świadczeń, to 40 : 60 (pracodawca : pracobiorca).

Wśród sposobów dalszego hamowania wzrostu nakładów publicznych na zdrowie: podjęto decyzje rozszerzenia zasady współpłacenia za świadczenia i leki przez pacjentów rozpatrywano możliwość wprowadzenia racjonowania świadczeń metodami administracyjnymi (dodatkowego, do ubezpieczeń, podatku ogólnego na rzecz bezpieczeństwa socjalnego obywateli, w tym na rzecz zdrowia), czyli uzupełnienie systemu Bismarck’a rozwiązaniami Beveridge’a, z czego zrezygnowano.

Reformy z lat 90. ub. w. : Prawo wyboru dowolnej Kasy Chorych Kasy zostały zobowiązane do współzawodniczenia na rynku świadczeń Kasy organizowane na zasadzie miejsca pracy lub wg miejsca zamieszkania Funkcjonowanie Kas regulują liczne i precyzyjne przepisy prawne, jednolite dla wszystkich Zastosowanie mechanizmów dostosowujących przychody Kas do poziomu ryzyka zdrowotnego podopiecznych

„Wprowadzenie mechanizmów konkurencyjności w opiece medycznej to dobry pomysł, ale obcy literze i duchowi niemieckiego systemu opieki zdrowotnej. ” Większość społeczeństwa nieufnie patrzy/ła na wolność wyboru Kas - pacjenci czuli się przywiązani do „swojej" Kasy i uważali/ją, że „przywiązanie to jest obustronne”. W ciągu kilku lat liczba Kas, w wyniku wprowadze-nia konkurencyjności, zmniejszyła się z ok. 1. 000 do ok. 450, wywołując u części społeczeństwa poczucie zagrożenia.

Społeczny odbiór wprowadzenia do niemieckiego systemu opieki zdrowotnej mechanizmów rynkowych i zasady konkurencyjności – niekorzystny. W społeczeństwie niemieckim przeważa opinia, że funkcją Kas jest płacenie rachunków a nie ustalanie zasad funkcjonowania szpitali i lekarzy.

Ad 2. SYSTEM CENTRALNIE PLANOWANY SIEMASZKI System centralnie planowanej ochrony zdrowia w ZSRR po Rewolucji Październikowej 1917 r. Nikołaj Aleksandrowicz Siemaszko (1874 -1949), lekarz, rewolucjonista rosyjski, współpracownik Lenina, pierwszy Komisarz Ludowy ds. zdrowia (minister zdrowia) w utworzonym po Rewolucji rządzie bolszewików - inicjator wprowadzenia powszechnej, państwowej opieki zdrowotnej

Powołanie Państwowego Instytutu Naukowego ds. Organizacji Ochrony Zdrowia funkcjonującego do dzisiaj (Instytut Siemaszki) Instytut był odpowiedzialny za budowę nowego (socjalistycznego) modelu opieki zdrowotnej Budowa modelu - blisko 20 lat (tyle co budowa podstaw nowej komunistycznej państwowości i gospodarki)

1928 r. (10 lat po Rewolucji) - stabilna sytuacja polityczna i gospodarcza; rozpoczęto realizację pierwszego 5 -letniego planu rozwoju kraju Początkowa faza budowy nowego modelu opieki zdrowotnej – korzystanie z doświadczeń starej, carskiej medycyny, funkcjonującej na obszarach ziemskich należących do światlejszych przedstawicieli arystokracji carskiej (elementarna pomoc medyczna)

Pierwsze lata po Rewolucji - szybka rozbudowa bazy i kadr medycznych W Rosji przedrewolucyjnej (ok. 125 mln ludności) - ok. 21 tys. lekarzy (1 lekarz/6. 000 mieszkańców). Do 1928 r. 3 -krotne zwiększenie liczby lekarzy (do 63. 000). Kolejne pięciolatki - dalszy wzrost liczby lekarzy, szpitali i ośrodków zdrowia

System Siemaszki = system centralnie planowany, polegał na tym, że funkcjonował w oparciu o centralnie tworzone 5 -letnie plany rozwoju Państwo, zgodnie z kolejnymi 5 -letnimi planami: utrzymywało całą infrastrukturę służby zdrowia było odpowiedzialne za kształcenie kadr medycznych wszystkich kategorii i ich zatrudnienie produkowało sprzęt i aparaturę medyczną oraz leki

Główne założenia systemu Siemaszki: Finansowanie służby zdrowia przez budżet państwa Pełna kontrola systemu przez rząd Zapewnienie pełnej dostępności świadczeń zdrowotnych Zatrudnianie personelu przez państwo i opłacanie wg tabeli płac

Centralne planowanie działalności inwestycyjnej i leczniczej Całkowity brak sektora prywatnego, ściśle limitowana prywatna praktyka lekarska Traktowanie sektora opieki zdrowotnej jako sfery nieproduktywnej Ograniczenie zakładom opieki zdrowotnej autonomii prawnej, organizacyjnej i finansowej

System funkcjonował do lat 90. XX w. Pod koniec lat 80. - ok. 1. 120 tys. lekarzy medycyny i lekarzy stomatologii na ponad 280 mln ludności ZSRR (25, 2 / 6. 000 ludności) Liczba łóżek szpitalnych przekroczyła 3. 600 tys. (130 / 10. 000 ludności) {90’}

Ad 3. SYSTEM NARODOWEJ SŁUŻBY ZDROWIA Wprowadzenie systemu narodowej służby zdrowia (NHS) - Systemu Beveridge'a - w GB w 1948 r. Budowa systemu - kilka lat

Nazwa systemu wynika z faktu, że założenia oparto na Raporcie, jaki na zlecenie rządu premiera W. Churchila z VI. 1941 r. opracował Sir William Henry Beveridge (1879 -1963), ekonomista i polityk (Prezydent Królewskiego Tow. Statystyki w okresie tworzenia Raportu; dyrektor Londyńskiej Szkoły Ekonomii w latach 1919 -1937)

Zlecenie rządu, jakie otrzymał Beveridge nie dotyczyło służby zdrowia, lecz „opracowania ekspertyzy istniejących zasad ubezpieczeń społecznych i służb pokrewnych wraz z zasadami odszkodowań dla robotników i wzajemnej współzależności między nimi"

Opracowanie Raportu Beveridge'a - 18 miesięcy (gotowy pod koniec 1942 r. ). Raport dot. gł. spraw zatrudnienia i poziomu dochodów (problematyka interesująca rząd w związku z panującym w latach 30. XX w. kryzysem i dążeniem do uniknięcia tego typu zaburzeń w latach powojennych).

Sprawy zdrowia w Raporcie potraktowane jako jedno z zagadnień ujętych w zleceniu rządu pod nazwą „służby pokrewne", które Beveridge uznał za ważny środek mogący zapewnić społeczeństwu pełną zdolność do pracy i do wszelkiej aktywności ekonomicznej oraz społecznej.

Założenia systemu, zgodnie z zaleceniami zawartymi w raporcie Beveridge'a, oparto na następujących zasadach: Finansowanie służby zdrowia przez budżet państwa z podatków ogólnych Kontrola systemu przez rząd lub jego agendy terenowe Pełna dostępność dla wszystkich obywateli Personel opłacany wg pensji lub liczby podopiecznych

Udział pacjentów w kosztach Udział sektora prywatnego Zakłady opieki zdrowotnej posiadają znaczną autonomię a władze publiczne mogą ingerować w ich zarządzanie w ograniczonym zakresie

Władze centralne formułują strategię i politykę zdrowotną, ustalają ogólne standardy i przepisy Wspólnoty lokalne (gminy, rejony, regiony) wywierają bezpośredni wpływ na politykę zdrowotną i zarządzanie zakładami opieki zdrowotnej na swoim terenie

Od lat 50. XX w. założenia systemu Beveridge'a do planowania rozwoju swej własnej narodowej służby zdrowia przyjęły m. in. : Can, IR, N, S, SF, DK, P, SP, I, GR.

NHS powstało na gruncie idei: „Dobra opieka zdrowotna winna być dostępna dla wszystkich niezależnie od ich sytuacji materialnej”

3 podstawowe założenia NHS w chwili wprowadzania w 1948 r. : spełniać potrzeby wszystkich być bezpłatnym w punkcie udzielania usług medycznych opierać się na potrzebach klinicznych a nie zdolności do zapłaty

Nowe zasady dodane w 2000 r. : zapewnić szerokie spektrum usług dopasować usługi do potrzeb i preferencji indywidualnych pacjentów i ich rodzin odpowiadać na różne potrzeby stale pracować nad poprawą jakości usług i unikaniem błędów wspierać i doceniać personel korzystać ze środków publicznych wyłącznie na rzecz pacjentów NHS współpracować z innymi, aby zapewnić pacjentom kompleksowe usługi pomagać ludziom zachować zdrowie pracować nad wyrównaniem nierówności zdrowotnych szanować prywatność pacjentów zapewnić szeroki dostęp do informacji na temat usług, leczenia i działalności

REFORMY W UK

1991 r. – wprowadzenie mechanizmów rynkowych do NHS (finansowanej z budżetu centralnego), co miało wywołać konkurencyjność placówek służby zdrowia. Na znacznym obszarze kraju potrzeby zdrowotne ludności były/są zaspokajane przez pojedyncze lokalne szpitale ogólne i nie są w stanie konkurować z nimi szpitale położone dalej, nawet lepsze, oferujące wyższy standard. Preferowanie „własnych" szpitali.

Najważniejsze negatywne efekty reformy w UK: Podwojenie kosztów administracyjnych NHS: przed reformą wynosiły 5 -6% budżetu na zdrowie; po 5 latach osiągnęły 11, 6% [jest to mniej, niż analogiczne koszty w USA, gdzie szacuje się ich wysokość na 22% budżetu. Istotne jest ich podwojenie w tak krótkim czasie, związane ze wzrostem zatrudnienia pracowników administracji ogólnej (z 90. 000 do ponad 130. 000) oraz wyższego i średniego niemedycznego personelu kierowniczego (z 1. 250 osób do ponad 20. 000)] Konieczność koncentracji uwagi w procesie kontraktowania świadczeń na sprawie cen a nie jakości świadczeń

Losy reformy opieki zdrowotnej w UK klasycznym przykładem konfliktu między zwolennikami i przeciwnikami wprowadzania wolnego rynku do systemu ochrony zdrowia

1991 r. reforma M. Thatcher oparta o opinie ekspertów amerykańskich głoszących, że najlepszym sposobem na poprawę funkcji systemu ochrony zdrowia jest zastąpienie biurokracji państwa przez mechanizmy rynkowe. Istotą zmian - wprowadzenie przez państwo, funkcjonujące nadal jako źródło publicznych środków finansowych na zdrowie, rynku niezależnych, konkurujących świadczeniodawców usług zdrowotnych, czyli zastosowanie mechanizmów rynkowych do dystrybucji finansów publicznych.

W warunkach UK wprowadzenie mechanizmów rynkowych wzorowanych na doświadczeniach USA - trudnym do zaakceptowania eksperymentem społecznym. (…)Jednak ta opinia inspiratorów reformy w UK nie powstrzymała neoliberalnych dogmatyków brytyjskich przed wprowadzeniem w życie zmian, które już po 6. latach uznane zostały za błędne.

• Reforma z 1991 r. : - nie spowodowała widocznej, mierzalnej poprawy w funkcjonowaniu NHS - nie osiągnięto zapowiadanych przez jej inicjatorów efektów pozytywnych (…)Efekty negatywne (ukazywane przez zainteresowanych – pacjentów i pracowników służby zdrowia) stanowiły wystarczającą przesłankę dla kolejnego rządu by wycofać się z tych rozwiązań.

(…) 1997 r. - po dojściu do władzy Partii Pracy, rządu T. Blair’a - podjęcie prac nad odnową i modernizacją NHS. Zastąpienie tzw. „rynku wewnętrznego" „zintegrowaną opieką zdrowotną", choć pewne elementy mechanizmów rynkowych regulujących stosunki pomiędzy nabywcą świadczeń a świadczeniodawcą zostały utrzymane.

Utrzymanie tych elementów reformy, które się sprawdziły (oddzielanie instytucji nabywcy świadczeń i świadczeniodawcy). Zaniechanie rynkowych rozwiązań, które zawiodły [np. wprowadzanie na siłę „rynku" na obszarach, gdzie rynek nie istnieje (np. gdzie funkcjonują po 1 -2 szpitale ogólne, zaspokajające większość potrzeb zdro-

Uznanie, że tworzenie w takich sytuacjach na siłę mechanizmów rynku i konkurencji jest nie tylko rozwiązaniem sztucznym, ale również potencjalnie niebezpiecznym. Konkurencyjność jako metoda polepszenia jakości świadczeń oferowanych przez świadczeniodawców bez wzrostu kosztów jest, w przypadku pojedynczego źródła

Organizacja NHS jest kontrolowany przez rząd GB Parlament rozdziela władzę lokalnie na 10 Strategicznych Władz Zdrowotnych, które nadzorują wszystkie operacje NHS, a szczególnie trusty POZ na ich terenie Władze są w większości tożsame z Regionalnymi Biurami Rządu („Wojewódzkie Oddziały NFZ”)

W odróżnieniu od innych publicznych systemów opieki zdrowotnej w Europie, NHS płaci za wydatki na zdrowie, ale także zatrudnia personel. Niemal wszyscy lekarze i pielęgniarki pracujący w angielskich szpitalach są zatrudnieni przez NHS i pracują w szpitalach prowadzonych przez NHS. Inaczej jest z…

lekarzami rodzinnymi dentystami optykami W większości są samo-zatrudnieni i podpisują umowę na swoje usługi z NHS

W 2005 r. w NHS 1, 3 mln pracowników (5. pracodawca na świecie!) (. . . )Liczba zatrudnionych przez NHS zawiera także pracowników socjalnych zatrudnianych przez lokalne władze. Pracowników pełnoetatowych w 2005 r. było 980 tysięcy.

Rola NHS w kształceniu młodych lekarzy w GB: Każdego roku - ok. 8 tysięcy miejsc dla stażystów w szpitalach NHS. Po skończeniu szkół lekarze w GB odbywają 2 -letni staż celem otrzymania prawa wykonywania zawodu.

W 2010 r. ogłoszono, że GB planuje decentralizację NHS (dokument „Równość i Doskonałość”): przesunięcie kontroli (środków) nad ££ 6080 mld. rocznego budżetu na zdrowie z centralnych urzędów do lekarzy lokalnych (rodzinnych) w celu zakontraktowania usług zmniejszenie biurokracji

3 kluczowe zasady dokumentu „Równość i Doskonałość”: pacjenci w centrum (zainteresowania) NHS największy nacisk na efekty kliniczne większa władza w ręce pracowników służby zdrowia, w szczególności lekarzy rodzinnych

Do kwietnia 2012 mają powstać: niezależna komisja NHS lokalne komisje zdrowia i profilaktyki (wellbeing boards) monitoring jako ekonomiczna regulacja

Finanse Pieniądze na działalność NHS - z podatków Budżet NHS w 2008/9 = ££ 100 mld (££ 1980 na obywatela) (. . . ) Odpowiada to stałemu wzrostowi wydatków o ok. 4% rocznie po uwzględnieniu inflacji

Budżet NHS – podział wydatków: pensje pracowników - 60% leki i in. artykuły medyczne - 20% budynki, wyposażenie, koszty szkoleń, sprzęt medyczny, catering, sprzątanie – 20%

System kontraktowania Głównymi dysponentami funduszy NHS są trusty POZ (PCT). Podpisują one umowy na świadczenie usług zdrowotnych ze szpitalami, lekarzami rodzinnymi i in. PCT przekazują pieniądze tym podmiotom po ustalonej stawce albo za zasadzie kontraktu wg wytycznych Departamentu Zdrowia. PCT otrzymują budżet z Departamentu Zdrowia wg wyliczeń opierających się na liczbie mieszkańców i specyficznych lokalnych potrzebach zdrowotnych. Wymaga się, aby PTC wychodziły na zero (na koniec roku nie mogą wykazywać deficytu).

Usługi darmowe i częściowo odpłatne Większość usług NHS jest darmowa w punkcie ich udzielania - pacjenci nie płacą za wizyty u lekarza, usługi pielęgniarskie, procedury, używane instrumentarium, sorty jednorazowe (leki, opatrunki, gips), badania laboratoryjne i obrazowe, usługi wewnątrzszpitalne, ambulatoryjne. Wszystkie te usługi są opłacone z pieniędzy z podatków.

Uprawnienia do korzystania z usług NHS są oparte na posiadaniu statusu stałego pobytu (osoby urodzone w GB lub status nadany przez MSW). Osoba uprawniona musi być zarejestrowana u GP i mieć numer NHS. W tej grupie są zagraniczni studenci z wizą studencką na co naj< 6 miesięcy, ale już nie turyści z wizą turystyczną. Obywatele EU posiadający ważną Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego i osoby z niektórych innych krajów (mających umowy z GB dotyczące opieki zdrowotnej) również nie są obciążone kosztami opieki w stanach nagłych.

Osoby > 60 rż, dzieci < 16 rż (< 19 rż. uczące się dziennie), cierpiące na niektóre choroby i o niskich dochodach są zwolnione z opłat. Osoby wymagające powtarzania Rp. mogą kupić opłacony z góry certyfikat na kupno, który pozwala na realizowanie jej bez opłat.

Opłaty u stomatologa z kontraktem NHS [2009 r. , w ££]: 16, 50 - badanie 45, 60 - wypełnienie lub usunięcie zęba 198, 00 - bardziej skomplikowane procedury (korony, mostki, protezy) Ok. 50% dochodów dentystów pochodzi z pracy zakontraktowanej przez NHS.

NHS zapewnia szeroki wachlarz usług za darmo – dlatego szybciej leczone są przypadki zagrażające życiu; niepilne muszą czekać w kolejkach. Listy oczekujących mają różne długości w zależności od regionu. Pacjent może zdecydować się na zabieg poza swoim ośrodkiem. Jeżeli czas oczekiwania jest długi, może mieć wykonany zabieg w prywatnym ośrodku za publiczne pieniądze, także za granicą. Aktualnie wdrażany jest program mający skrócić oczekiwanie na wszystkie procedury do 18 tygodni. Okres ten zaczyna się w momencie wypisania skierowania przez GP a kończy w momencie rozpoczęcia procedury.

Ad. 4. SYSTEM RYNKOWY System rynkowy udzielania świadczeń zdrowotnych wykazuje odradzanie się. Przykład - USA, gdzie system ten (choć z rosnącą interwencją państwa i prywatnych ubezpieczeń) funkcjonuje do dziś.

(…) Powstały w II poł. XX w. model państwa opiekuńczego (którego istotą jest traktowanie zdrowia jako dobra publicznego) poważnie zagroził istnieniu tego systemu, ale w ostatnich dziesięcioleciach mechanizmy rynkowe ponownie „zadomowiły się” w opiece zdrowotnej licznych krajów świata.

Świadczenia zdrowotne w systemie rynkowym są przedmiotem transakcji handlowych - SĄ KUPOWANE I SPRZEDAWANE JAK KAŻDY INNY TOWAR. Skala transakcji jest wyłącznie funkcją siły nabywczej kupującego.

Proces rozwoju systemu ochrony zdrowia i ubezpieczeń zdrowotnych w USA skomplikowanym labiryntem różnych programów wprowadzanych przez ostatnie kilkadziesiąt lat.

System ochrony zdrowia i ubezpieczeń zdrowotnych w USA opiera się na ubezpieczycielach prywatnych. Tylko w szczególnie określonych sytuacjach ubezpieczycielem jest państwo. Z rożnych programów rządowych korzysta 28% Amerykanów.

Z opieki zdrowotnej, poprzez swojego pracodawcę, korzysta 60% ubezpieczonych Amerykanów Pracodawcy nie mają obowiązku ubezpieczać swoich pracowników Nie ma regulacji dot. zakresu tego ubezpieczenia powszechne jest wykupywanie dodatkowych pakietów usług na własną rękę Mieszkańcy USA underinsured (polisa ubezpieczeniowa nie wystarcza w pełni na pokrycie rachunków medycznych) – 9, 5% Nieubezpieczeni – 15% [2007 r. ]

Rys historyczny 1861 -1865 r. (okres Wojny Secesyjnej) - pierwsze zdrowotne polisy ubezpieczeniowe: początkowo dot. tylko leczenia urazów doznanych w wypadkach na kolei lub podróży statkiem. Pierwsze dekady XX w. powszechność ubezpieczeń zdrowotnych (związek z rozwojem techniki medycznej i możliwościami leczenia chorób i skutków urazów). 1929 r. - grupa nauczycieli w Dallas podpisuje umowę ze szpitalem Baylor (nauczyciele zobowiązują się płacić miesięczną stawkę w zamian za leczenie i opiekę w tym szpitalu). 1932 r. (wówczas działające na zasadzie non-profit) towarzystwa ubezpieczeniowe (Blue Cross, Blue Shield) zaczynają oferować grupowe plany ubezpieczeniowe.

Lata 40. i 50. XXw. - ubezpieczenia wykupowane przez pracodawców na rzecz swoich pracowników stają się powszechne, gł. ze względu na korzystne warunki opodatkowania takich pakietów. 1958 r. – odsetek ubezpieczonych mieszkańców USA = 75%.

Pocz. lat 60. XXw. - potężne lobby lekarzy i rosnące w siłę lobby ubezpieczeniowe skutecznie tłumi próby wprowadzenia obowiązkowego ubezpieczenia lub próby państwowego systemu ubezpieczeń. Elekcja JFK (1964 r. ) - przejęcie przez Demokratów kontroli w Kongresie temat ubezpieczeń zdrowotnych w centrum uwagi polityków (administracja Eisenhowera nie przejawiała > zainteresowania tym tematem). 1965 r. – wejście w życie rządowych programów: Medicaid (ubezpieczenie osób poniżej pewnego progu dochodów) oraz Medicare (ubezpieczenie osób starszych > 65 rż. )

Programy Medicaid Medicare

Medicaid Program zdrowotny przeznaczony dla: uprawnionych (obywatele USA i obcokrajowcy z prawem pobytu) osób o niskich dochodach i ich dzieci kobiet w ciąży osób z niektórymi typami niesprawności

Medicaid Program zabezpieczenia socjalnego lub wsparcia socjalnego, uzależniony od dochodów i spełniający potrzeby: means-tested (im mniejsze dochody, tym większe wsparcie) needs-based (usługi wg potrzeb) Zalicza się do jednej z kategorii „Zapłacić niektóre lub wszystkie rachunki za leczenie”. Pozostaje 68 $

Medicaid Program współfinansowany przez władze stanowe i federalne, zarządzany przez władze stanowe Każdy stan zarządza swoim programem a federalne centra usług Medicaid i Medicare monitorują programy stanowe i ustalają wymogi dot. dostarczania usług, jakości, finansowania i kryteriów dostępu Opłacanie domów opieki - najszybciej rozwijającym się aspektem (boom na usługi opiekuńcze finansowane przez Medicaid planowany na lata 20102040 ) Utworzenie Medicaid – 30. VII. 1965 r. (art. XIX Ustawy o Ubezpieczeniu Społecznym)

Program SCHIP (State Children’s Health Insurance Program) związany z Medicaid. Dotyczy dzieci w rodzinach w których rodzice nie kwalifikują się do Medicaid ani nie zapewniają ubezpieczenia swoim dzieciom w inny sposób (np. poprzez programy pracownicze). SCHIP powstał po nieudanej próbie wprowadzenia dużej reformy przez prez. Clintona i wszedł w życie w 1997 r.

W ramach Medicaid - także usługi dentystyczne (dla osób powyżej 21 rż. – jako dodatkowe). Minimalne usługi: zwalczanie bólu naprawy zębów utrzymanie zdrowych zębów wczesne i okresowe badania, diagnostyka i leczenie - obowiązkowy program dla dzieci Przeglądy zębów nie są wymagane. Jeśli podczas przeglądu zębów odkryty zostanie stan wymagający leczenia, to Stan jest odpowiedzialny za zapewnienie tej usługi.

Medicare Program ubezpieczenia społecznego adresowany do ludzi: w wieku 65 i więcej lat poniżej 65 rż. z niektórymi typami niesprawności w każdym wieku ze schyłkową niewydolnością nerek

Medicare Program finansowany całkowicie na poziomie federalnym, z podatków, głównie z FICA (Federal Insurance Contributions Act)

Program Medicare pierwotnie składał się z 2 części: Medicare A: - bezpłatny - obejmował koszty hospitalizacji Medicare B: - opłata średnio 80$/mies - obejmował ogólne koszty medyczne (bad. profilaktyczne, leczenie, rehabili tacja) niepokrywane w części A

Medicare C (= Medicare Advantage), 1997 r. Umożliwia połączenie planu federalnego z planem oferowanym przez prywatnego ubezpieczyciela, co daje beneficjentowi więcej możliwości wyboru planu ubezpieczeniowego (np. lepsza koordynacja z dodatkowymi usługami oferowanym przez ubezpieczyciela prywatnego).

Medicare D Najbardziej kontrowersyjna część programu Medicare (Bush, 2006 r. ). Zapewnia możliwość wyboru wysoko subsydiowanych przez państwo pakietów refundacji lekarstw. Rząd federalny nie może negocjować cen leków z firmami farmaceutycznymi („podarunek”).

(…) Świadczeniodawcy (szpitale i wszelkie usługi ambulatoryjne) funkcjonują nadal w oparciu o mechanizmy rynku. Otrzymują zapłatę za każdą usługę (płatnikiem w coraz większym zakresie są Medicaid i Medicare lub prywatne towarzystwa ubezpieczeniowe).

Amerykański system zdrowotnoubezpieczeniowy: skomplikowany generujący spore starty (ok. 800 miliardów $ rocznie)

(…) Od czasu zaprzysiężenia prezydenta Obamy na I kadencję, Izba oraz Senat przegłosowały swoje wersje ustawy reformującej służbę zdrowia. Ich wspólne punkty: Dogłębna regulacja działalności firm ubezpieczeniowych, m. in. : prawne zakazanie praktyk odmawiania ubezpieczenia ze względu na wcześniejsze choroby czy urazy; skokowe zwiększanie przez firmy ubezpieczeniowe kosztów ubezpieczenia przy wykryciu choroby

(…) Wprowadzenie obowiązku ubezpieczenia się (individual mandate) dla osób, które nie kwalifikują się do programów rządowych (Medicaid, Medicare); pomysł krytykowany przez Obamę, popierany przez Hillary Clinton Wprowadzenie jednolitego rynku ubezpieczeń (Health Insurance Exchange) na poziomie stanowym/krajowym, przeznaczonego na początku dla ludzi którzy wykupują ubezpieczenia indywidualnie. Redukcja zbędnych wydatków na Medicare, zmiany w Medicare Part D

(…) Standaryzacja ubezpieczeń pracowniczych (większe podatki dla pracodawców, którzy nie zapewniają swoim pracownikom ubezpieczenia). Rozszerzenie zakresu osób uprawnionych do korzystania z programu Medicaid. Kilkadziesiąt miliardów dolarów na program tzw. Community Health Centers, w których wszyscy za niewielką opłatą będą mogli uzyskać podstawową opiekę medyczną (w tym dentystyczną). Program stopniowo rozszerzany na cały kraj.

(…) Subsydia dla osób, które nie kwalifikują się do żadnego z planów rządowych, ale jednocześnie są do końca w stanie samodzielnie wykupywać ubezpieczenia. Liczne programy pilotażowe w całym systemie, dotyczące m. in. technologii informatycznych, innowacji w zarządzaniu oraz przyznawaniu funduszy itd.

Znaczny odsetek obywateli USA dysponuje nieproporcjonalnie wysokimi dochodami umożliwiającymi kupno potrzebnego im „towaru" bez względu na cenę. Dotyczy to również świadczeń zdrowotnych, co sprzyja rozwojowi najnowszych procedur diagnostyczno-leczniczych, z reguły nieosiągalnych dla reszty społeczeństwa.

„Z jednej strony - bogactwo kreuje postęp, z drugiej - pogłębia nierówności”

Reforma ochrony zdrowia Obamy

Założenia reformy 2013/14 Ustalenie koszyka świadczeń za podstawową polisę Zmniejszenie różnicowania cen, np. ze względu na wiek Utworzenie stanowych giełd ubezpieczycieli Obowiązek ubezpieczenia pracowników przez pracodawców Obowiązek ubezpieczenia się przez osoby młode Zakaz zrywania polisy ze względu na wykrytą w trakcie jej trwania chorobę Utworzenie państwowego ubezpieczyciela, jeśli liczba nieubezpieczonych znacznie się zmniejszy

Od 2014 r. każdy mieszkaniec USA musi mieć ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli nie ma - płaci karę: 95 $/os. ; 285 $/rodzinę; 1% dochodów (jeśli ta suma będzie wyższa) – w 20142015 r. 695 $/os. ; 2085 $/rodz. ; 2, 5% dochodów – od 2016 r. Nie stać na ubezpieczenie pomoc państwa

Pracodawcy będą otrzymywać kary finansowe, jeśli nie zapewnią ubezpieczenia swoim pracownikom Każda osoba/firma będzie mogła wykupić ubezpieczenie Medicaid rozwinie się tak, by pokrywać ubezpieczenie osób o b. niskich dochodach Obowiązek opłacania składki (premium) przez każdego Składka winna być na tym samym poziomie

Osoby chore lub zagrożone chorobą (preexisting conditions) nadal będą mogły otrzymywać ubezpieczenie (dotąd przypadki odmowy, b. wysokich składek) (ok. 13 mln osób w wieku produkcyjnym!)

Finansowanie Obowiązek wykupienia ubezpieczenia formą podatku Rząd federalny ustanowił bilion USD ($1 trillion) przez kolejne 10 lat na ww. reformę

Mniej istotne elementy reformy Lekarze maja rozliczać się ze wszystkich prezentów otrzymanych od firm Wszystkie restauracje będą zobowiązane do drukowania liczby kalorii przy każdym punkcie menu

SYSTEM OPIEKI ZDROWOTNEJ W KANADZIE

System zdecentralizowany (każda prowincja odpowiedzialna za zapewnienie opieki zdrowotnej mieszkańcom) Rządy prowincji mają prawo ustalania własnego koszyka usług zdrowotnych Koszyk jest przedmiotem negocjacji ze świadczeniodawcami Większość lekarzy funkcjonuje w ramach praktyk prywatnych, opłacanych przez płatnika (rząd) na zasadzie fee-for-service

Pełen uniwersalizm dostępności do świadczeń na akceptowalnie wysokim poziomie Nieobciążanie finansowe obywateli Większość lekarzy oferuje pacjentom profilaktyczne przeglądy stanu zdrowia, co sprzyja wczesnemu wykrywaniu chorób Kolejki do usług wysoko-specjalistycznych

Reformy lat 1990. (na wzór UK i USA) wprowadzały mechanizmy rynkowe do dystrybucji środków publicznych (powiększenie strefy świadczeń prywatnych, menedżerów zarządzających placówkami i funduszami na zdrowie) odbierane przez Kanadyjczyków podejrzliwie. Lansowany przez polityków neoliberalnych kierunek zmniejszania roli i odpowiedzialności państwa w polityce socjalnej, w tym zdrowotnej, nie odpowiadał społeczeństwu.

Debata publiczna nt. przyszłości kanadyjskiego systemu ochrony zdrowia. 2001 r. powołanie przez Rząd Federalny Komisji Królewskiej, której celem było dokonanie analizy wad funkcjonującego systemu i sformułowanie propozycji rozwiązań.

Raport zawierał krytykę (nadal powszechnie lansowanego w krajach reprezentujących model państwa opiekuńczego, jak i w krajach przechodzących transformację, np. PL) tzw. neoliberalnego kierunku reform systemowych ochrony zdrowia

Zasadniczą tezą Raportu było stwierdzenie: „Zdrowie NIE JEST towarem podlegającym mechanizmom rynkowym, tj. sprzedawanym tym nabywcom, którzy płacą najwięcej”

Logika neoliberalna jest sprzeczna z akceptowanym przez Kanadyjczyków systemem wartości. Nie można zaakceptować zasady, że pieniądze (a nie potrzeby) decydują o tym, kto ma dostęp do opieki zdrowotnej. Próba uzyskania oszczędności, przez wprowadzenie tzw. menedżerskich systemów zarządzania, dała wyniki negatywne (znaczny wzrost kosztów administracyjnych systemu i dezorganizację pracy szpitali).

Brak dowodów, że prywatyzacja, a nawet dopłaty pacjentów za usługi, poprawiają i podnoszą sprawność opieki zdrowotnej. Natomiast wpływają negatywnie na równość w dostępie do świadczeń. Główny problem ochrony zdrowia - rosnące koszty (problem ogólnoświatowy i nie do uniknięcia w związku z przedłużaniem się życia człowieka i postępem technologicznym w zakresie procedur diagnostyczno-leczniczych).

Główny postulat Raportu: „Zdrowie dobrem publicznym” Oznacza to, że…

…system opieki zdrowotnej musi zaspokajać potrzeby indywidualne pacjentów i ich rodzin oraz potrzeby zbiorowe społeczeństwa jako całości …równość w dostępie do ochrony zdrowia może zapewnić jedynie system publicznej ochrony zdrowia, gdyż tylko taki system jest w stanie zapewnić ścisłe przestrzeganie zasad etyki zawodowej i szacunku dla jednostki, jej potrzeb biologicznych, psychicznych i duchowych, bez względu na poziom zamożności

…decyzje dotyczące funkcjonowania systemu muszą być jasne i przejrzyste …obywatele muszą mieć prawo wymagać regularnych i pełnych sprawozdań dotyczących jakości, kosztów i sprawności systemu oraz prawo uczestnictwa w dyskusjach o funkcjonowaniu systemu i ewentualnych zmianach

Wg Raportu system ochrony zdrowia musi się opierać na 4. zasadach: równości sprawiedliwości solidaryzmie pełnej przejrzystości kosztów i efektów

*** Kryzys służby zdrowia pod koniec frustracja wszystkich XX w. : strajki placówek służby zdrowia niskie płace pracowników medycznych wszystkich szczebli narastające zadłużenie placówek poszukiwanie oszczędności kosztem jakości oferowanych świadczeń wydłużające się kolejki oczekujących na zabieg, poradę specjalistyczną pogłębiający się rozwój szarej strefy konieczność dodatkowego opłacania usług medycznych w publicznych placówkach sł. zdrowia wykorzystywanie państwowych lokali, aparatury i sprzętu w oficjalnych godzinach ich funkcjonowania

SYSTEM OPIEKI ZDROWOTNEJ W IZRAELU

Wprowadzoną nową ustawę o narodowym systemie ubezpieczeń zdrowotnych oparto na nw. założeniach: pełna decentralizacja systemu świadczeń medycznych ograniczenie funkcji rządu (MZ) do roli autora prawnych rozwiązań regulujących pracę systemu dopuszczenie konkurencji na rynku ubezpieczeń zdrowotnych (4 konkurujące fundusze ubezpieczeniowe)

wprowadzenie koszyka świadczeń dostępnych dla wszystkich ubezpieczonych wprowadzenie kontroli jakości świadczeń udzielanych w ramach ubezpieczeń obowiązkowych zatwierdzanie nowych technologii wprowadzonych do systemu pod kątem bezpieczeństwa dla chorych i opłacalności ekonomicznej wprowadzenie jednolitej organizacji systemu leczenia urazów i zagrożeń życia (specyfika ze względu na stan permanentnego konfliktu zbrojnego)

q q Ustawa wprowadziła mieszany sposób finansowania świadczeń (udział ubezpieczonych w płaceniu za świadczenia). Mieszany sposób finansowania świadczeń polega na tym, że z 2. 340 USD: 25% pochodzi ze składki ubezpieczeniowej (4, 5% wynagrodzenia) 50% pochodzi z budżetu państwa (z podatków ogólnych) 25% opłaty pacjentów (koszty dodatkowych ubezpieczeń, leków i świadczeń nieobjętych ubezpieczeniem)

q q q Włączenie obywateli do płacenia za część świadczeń uznano za istotny sposób ograniczania liczby świadczeń do rzeczywiście potrzebnych [pośrednio uznanie faktu nadużywania świadczeń, gdy udzielane są bezpłatnie]. Wszelkie zabiegi i świadczenia ratujące życie są zagwarantowane bezpłatnie dla wszystkich obywateli. W przypadkach wykorzystywania usług pogotowia ratunkowego lub oddziału ratunkowego w szpitalach, w sytuacjach gdy nie ma zagrożenia życia, obowiązuje zasada pełnej odpłatności.

q q q Każdy obywatel ma prawo wybrać dowolny, spośród czterech istniejących, fundusz ubezpieczeniowy, z których każdy ma obowiązek zapewnić wszystkie świadczenia regulowane koszykiem świadczeń. Fundusze natomiast mogą konkurować między sobą skalą ubezpieczeń dodatkowych. Ubezpieczenia dodatkowe funkcjonują w oparciu o mechanizmy rynku i poszczególne fundusze ubezpieczeniowe konkurują swoją pomysłowością. Oferują m. in. swobodny wybór lekarza, szpitala, jednoosobowy pokój w szpitalu, dodatkowe konsultacje wysoko-specjalistyczne, ubezpieczenie na czas podróży, opiekę w domu spokojnej starości, chirurgię kosmetyczną itp.

REFORMY WE FRANCJI

We F, podobnie jak w D, wysokie bezrobocie i opór pracodawców przeciwko próbom zwiększenia kosztów świadczeń socjalnych poprzez wzrost kosztów pracy pogłębienie deficytu nakładów na zdrowie. Podczas gdy Niemcy reagują na narastający deficyt wprowadzaniem mechanizmów rynkowych i zasady konkurencyjności, F wprowadziła dodatkowy podatek powszechny na rzecz wzmocnienia systemu bezpieczeństwa socjalnego, w tym zdrowia.

Tak różne rozwiązania wynikają z różnicy poglądów na funkcje państwa. Ekonomiści: niemieccy - niechętni obarczaniu budżetu państwa funkcjami regulacyjnymi - wyżej cenią rynek i konkurencję francuscy - bardziej wierzą w skuteczność regulacyjnych funkcji państwa. Różnice w podejściu wynikać mogą z faktu funkcjonowania w D kilkuset odrębnych Kas Chorych, a tym samym istnienia potencjału do działań konkurencyjnych. We F - 80% ludności objęta jest jedną Kasą Chorych, gwarantującą podstawowy zakres świadczeń zdrowotnych, w odniesieniu do których działania konkurencyjne nie mają racji bytu.

Konkurencyjność we F występuje w zakresie dodatkowych ubezpieczeń wzajemnych, z których korzysta 84% ludności i które pokrywają wszelkie koszty ponadstandardowych świadczeń zdrowotnych i obciążenia wynikające z obowiązku współpłacenia przez pacjentów za niektóre świadczenia.

1996 r. - kolejne reformy systemu ochrony zdrowia: Francuzi szukają dalszych sposobów ograniczania tempa wzrostu wydatków starając się równocześnie utrzymać pełną dostępność usług zdrowotnych: Wprowadzono finansową kontrolę wydatków przez ustalenie cen świadczeń zdrowotnych Zwiększono zaangażowanie samorządów lokalnych w rozwiązywanie problemów zdrowotnych społeczeństwa Rozwinięto system informacji i analizy stanu zdrowia populacji Zapewniono wzrost nakładów na nowe technologie medyczne Skodyfikowano prawo dotyczące problematyki zdrowia publicznego

Francuski system ochrony zdrowia nadal zapewnia społeczeństwu pełną dostępność do wysokiej jakości świadczeń zdrowotnych. Nie zdołano jednak ograniczyć tempa wzrostu wydatków na zdrowie, które nadal rosną szybciej niż PKB.

POLSKI SYSTEM ZDROWOTNY

Konstytucyjne gwarancje w zakresie opieki zdrowotnej Art. 68. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa. Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska. Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.

System zdrowotny w Polsce Do 1998 r. – system budżetowy 1999 r. – system ubezpieczeniowobudżetowy (kasy chorych) 2003 r. – Narodowy Fundusz Zdrowia zastąpił kasy chorych Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych – zwiększona kontrola nad finansowaniem NFZ

Polski system ochrony zdrowia Polski system jest systemem mieszanym - posiada cechy modelu budżetowego i ubezpieczeniowego.

Cechy modelu budżetowego Centralny płatnik (NFZ): - dzieli składkę zdrowotną pomiędzy swoje oddziały wojewódzkie, - ustala wysokość stawek za świadczenia i limit dotyczący ilości świadczeń. Bezpłatność świadczeń (ograniczona do świadczeniodawców, którzy zawarli kontrakty z NFZ).

Cechy modelu ubezpieczeniowego 1. 2. 3. Sposób finansowania świadczeń - składka zdrowotna przekazywana do NFZ. Deklarowana równość świadczeniodawców publicznych i prywatnych. Możliwość wyboru świadczeniodawcy przez pacjenta.

Finansowanie systemu opieki zdrowotnej Podstawowo źródło finansowania systemu - składka zdrowotna w wysokości 9%. Składkę w całości finansuje pracownik.

Finansowanie systemu Składki pobrane w danym roku są odliczane w rozliczeniu podatkowym do wysokości 7, 75 %. W istocie więc budżet państwa zwraca podatnikom część składek pobranych na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Niewielka część świadczeń, np. procedury wysoko specjalistyczne, leczenie niektórych grup społecznych, jest finansowana bezpośrednio z budżetu państwa.

Elementy systemu zdrowotnego Świadczeniobiorcy - konsumenci – pacjenci Świadczeniodawcy - producenci – lekarze, podmioty lecznicze Płatnik - pośrednik między konsumentami a producentami (trzecia strona) – finansujący świadczenia

Modele opieki zdrowotnej Σ Model ubezpieczeniowy droższy, ale z reguły oferuje > możliwości wyboru (i wyższą jakość usług - gdzie konkurencja, tam większa jakość). Model narodowej służby zdrowia tańszy, ale z reguły oferuje < możliwości wyboru. Model prywatnych ubezpieczeń obowiązują prawa wolnego rynku - leczysz się, jeżeli cię na to stać.

(…)KTO JEST ŚWIADCZENIODAWCĄ? Zakłady Opieki Zdrowotnej Praktyka grupowa Indywidualne lub specjalistyczne praktyki

(…) Zakłady Opieki Zdrowotnej Wyodrębniony organizacyjnie zespół osób i środków majątkowych utworzony i utrzymywany w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia.

(…) ZOZ Zakładem opieki zdrowotnej jest:

(…) Szpital Zakład opiekuńczo-leczniczy Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy Sanatorium Przychodnia, poradnia Pogotowie ratunkowe Laboratorium diagnostyczne Pracowania protetyki stomatologicznej i ortodoncji Zakład rehabilitacji leczniczej Żłobek

(…)Podział ZOZ-ów Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej

(…)Publiczne ZOZ-y Założycielem może być: Centralny organ administracji rządowej Wojewoda Jednostka samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo) Państwowa uczelnia medyczna

(…)Niepubliczne ZOZ-y Założycielem może być: Kościół lub związek wyznaniowy Fundacja Samorząd zawodowy Stowarzyszenie Spółka nie mająca osobowości prawnej Spłka prawa handlowego Krajowa lub zagraniczna osoba prawna Osoba fizyczna

(…)PRAKTYKA GRUPOWA Prowadzona jest poprzez zakładanie spółek: cywilnych (wspólnicy w pełni odpowiadają za zobowiązania całym swoim majątkiem osobistym) partnerskich (brak odpowiedzialności osobistej partnera za zobowiązania spółki i/lub błędy poniesione przez innych partnerów)

(…)PRAKTYKA INDYWIDUALNA Pełna zdolność do czynności prawnych Prawo wykonywania zawodu Stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu Wpis do rejestru praktyk Dokonanie zgłoszeń (REGON, Urząd Skarbowy, ZUS)

Modele opieki zdrowotnej (rep. ) Model ubezpieczeniowy droższy, ale z reguły oferuje > możliwości wyboru (i wyższą jakość usług - gdzie konkurencja, tam większa jakość). Model narodowej służby zdrowia tańszy, ale z reguły oferuje < możliwości wyboru. Model prywatnych ubezpieczeń obowiązują prawa wolnego rynku - leczysz się, jeżeli cię na to stać.

Cechy dobrego modelu opieki zdrowotnej Świadczenia trafiają do wszytskich uczestników systemu System powinien być ciągle doskonalony Świadczenia udzielane są w sposób efektywny Świadczenia są możliwie pełne Świadczenia są na możliwie wysokim poziomie

[Rep. ] System zdrowotny Zorganizowany, skoordynowany zespół działań, którego celem jest realizacja świadczeń: profilaktycznych leczniczych rehabilitacyjnych mających na celu zabezpiecznie i poprawę stanu zdrowia zarówno pojedynczego człowieka, jak i całej populacji.

[Rep. ] Ochrona zdrowia Zespół wszelkich aktywności podejmowanych w państwie/społeczeństwie w celu umacniania stanu zdrowia populacji i utrzymywania go na możliwie najlepszym, dostępnym, poziomie.

Opieka zdrowotna Zorganizowany zespół działań realizowanych przez instytucje medyczne, a podejmowanych przez zatrudniony w nich personel para- i medyczny.

Cele systemu opieki zdrowotnej [Rep. ] 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Dostępność Kompleksowość Ciągłość Jakość Efektywność Dynamika Akceptacja i satysfakcja pacjentów oraz personelu medycznego

Dostępność Zabezpieczenie i dostarczenie całej populacji świadczeń medycznych bez względu na różnicujące ją kryteria ekonomiczne, kulturowe i geograficzne.

Kompleksowość Pełne zintegrowanie działań promujących zdrowie, profilaktycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych, uzupełnionych sferą opieki terminalnej.

Ciągłość Systematyczne kontynuowanie koniecznych i niezbędnych działań profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych we wszystkich fazach życia i okresach rozwoju.

Jakość Zapewnienie usług i świadczeń na możliwie najwyższym poziomie, adekwatnie do poziomu wiedzy i sztuki medycznej oraz zasad dobrej praktyki.

Efektywność Organizowanie opieki zdrowotnej w taki sposób, aby zapewnić optymalne wykorzystanie istniejących zasobów materialnych, finansowych i osobowych.

Dynamika Ukierunkowanie działań na zaspokajanie rozpoznanych i zmieniających się rzeczywistych potrzeb zdrowotnych populacji.

Akceptacja i satysfakcja pacjen-tów oraz personelu Relacja między oczekiwaniami pacjenta dot. medycznego [Rep. ] zaspokajania potrzeb a stopniem spełnienia tych oczekiwań w warunkach konkretnego kontaktu ze służbą zdrowia. Akceptacja i satysfakcja personelu wyznaczona przez warunki pracy: - wyposażenie techniczne zakładu pracy - racjonalne rozwiązania organizacyjne - osiągane wynagrodzenie.

„W systemie opartym na instytucji lekarza rodzinnego - ponad 90% kontaktów między ludnością a służbą zdrowia, ma miejsce na poziomie Podstawowej Opieki Zdrowotnej” [Raw M, et al. BMJ 1999; 318: 182]