12 Konu Film Teknii I Video Kamera Film

12. Konu Film Tekniği I: Video Kamera

Film Tekniği I: Kısa Film Tarihi Etnografik film yapan ilk kis i oldug unu iddia eden, patolojik anatomi alanında c alıs an ve 1888’de antropoloji ile ilgilenmeye bas layan Fe lix-Luis Regnault idi. Aynı yıl “kronofotog raf”ın mucidi olan Jules E tienne Marey de selu loid rulo film kullanan yeni makinesini Fransız Bilim Akademisi’ne sunmus tu. 1895 yılı baharına gelindig inde Regnault, Marey’nin c alıs ma arkadas ı Charles Comte’un yardımıyla Batı Afrika Etnografik Sergisi’nde Senegalli bir Wolof kadının c o mlek yapımını filme aldı.

Film Tekniği I: Kısa Film Tarihi Film, Wolof kadının bir elle ic bu key sıg bir tablayı do ndu ru rken dig er eliyle de balc ıg a s ekil vermesi esasına dayanan c o mlek yapım teknig ini go sterir. Regnault, “ilkel”lerde yapılan, Eski Mısır, Hindistan ve Yunanistan’da da kullanılan yatay tekerlek olmadan c o mlekc ilig e gec is i go steren bu yo ntemi ilk belgeleyenin kendisi oldug unu iddia etti. Regnault, bu deneyimini filmden aldıg ı c izimlerle yazıya do kerek Aralık 1895’te yayınlamıştır.

Film Tekniği I: Kısa Film Tarihi Aynı ay ic inde Lumie re kardes ler de daha sonra ha- reketli filmin bir endu striye do nu s mesini sag layacak olan sinema filmlerini Paris’te halka sergiliyordu (Brigard 1995, El Guindi 2000). Regnault’un film deneyimi alan c alıs ması ic erisinde gerc ekles tirilmis bir c alıs ma deg ildi. Ancak bu, onun filminin etnografi ac ısından o nemini azaltan bir durum deg ildir.

Film Tekniği I: Kısa Film Tarihi Bu deneyimden yola c ıkarak Regnault, filmi kendi c alıs ma disiplini ic inde ayrıcalıklı bir konuma yerles tirdi: “Sinema bizlere c ok hızlı gec tikleri ic in duyularımızdan kac an gerc ekleri go rme olanag ı verecektir. Sinema fizyoloğun aracı olacaktır; tıpkı mikroskobun anatomi uzmanın aracı oldug u gibi. Bunun o nemi muazzam. . . O (sinema), hareketi c alıs anlara tam ve kalıcı bilgileri sag layacaktır. Aras tırmada hareketin filminin izlenmesi, hareke- tin kendisinin izlenmesinden daha iyi- dir; hareket yavas bile olsa film daha u stu n niteliklidir” (Regnault 1922, Ruby 2000: 42’den).

Film Tekniği I: Kısa Film Tarihi Regnault, yaptıg ı bu saptama ile film ve dog al go zlem arasındaki farka vurgu yapmakla kalmıyor aynı zamanda fotog raf ve film arasında bugu n de bizlerin takip ettig i nitelik farkını ortaya koyuyordu. Film, hareketin saptanmasında fotog rafa oranla daha kullanıs lı bir yoldur. Regnault’un etnografik film ile ilgili olarak yaptıg ı tek vurgu, go ru ntu lemenin go zle go ru lmesi gu c bazı hareketlerin saptanması ve daha sonra bunların c alıs ılması konusunda sag ladıg ı u stu nlu k deg ildi. Etnografik mu zelerin koleksiyonlarında filmin de bulunması gerektig i ve filmlerin tıpkı bir laboratuvar gibi kullanılarak bu alanda eg itimin merkezinde bulunması gerektig i konusunda ısrar etti.

Film Tekniği I: Kısa Film Tarihi Etnografik alan aras tırmasında filmin ve fotog rafın kullanılmasının bas langıcı, Torres Bog azı kes fine giden takımın kurucusu Alfred Cort Haddon (1855 -1940) sayesinde olmus tur. Meslektas ı Baldwin Spencer’a (1860 -1929) yazdıg ı mektupta yapacag ı alan c alıs - malarında yanında film kaydetmeye yarayan aygıtı da go tu rmesinin gereklilig ini vurguluyordu: “Yanına bir kinemotograf ya da biyograf veya du n- yanın senin yas adıg ın kısmında adına her ne diyorlarsa is te ondan almalısın. Bu antropolojik aletlerin gerc ekten vazgec ilmez bir parc ası” (Grimshaw 2001: 16).

Film Tekniği I: Kısa Film Tarihi Bo ylelikle go rsel malzemenin etnografi ic inde c alıs ıldıg ı iki farklı alanın bas langıcına 19. yu zyılın bitiminde tanık olmak mu mku ndu r. Bunlardan ilki, Haddon’ın so yledig i alan c alıs ması ic erisinde go rsel kaydın gereklilig inin vurgulandıg ı bakıs ac ısıdır; dig eri ise Regnault’un go ru ntu ler u zerinde c alıs ılmasının gereklilig ini ortaya koydug u bakıs ac ısıdır.

Film Tekniği I: Kısa Film Tarihi Haddon, go ru ntu lerle c alıs ma- ya nasıl bas lamıs tı? Avustralya’nın kuzeydog usunda (bugu n Yeni Gine ve Avustralya’nın arasında yer alan) Torres Bog azı’na buradaki bitkiler u zerine -deniz biyolojisi ile ilgili olarak- aras tırma yapmak u zere gitmis ti Haddon. 1888 -1898 yıllarında bo lgeye gittig inde sadece bitkileri kes fetmekle kalmadı bo lgede yas ayan yerlilerin ku ltu rel alandaki farklarını da kes fetti: “ 1898’in Torres Bog azı Kes fi, modern antropolojinin sembolik dog umunu go sterir” (Grimshaw 2001: 15).

Film Tekniği I: Kısa Film Tarihi Torres’te c ekilen filmin Cambridge’te 1902 yılındaki go steri- mini izleyenler arasında Haddon’ın Avusturyalı bir meslektas ı Rudolf Po ch de vardır. Bu go sterimden etkilenerek Yeni Gine ve Afrika’da yaptıg ı c alıs malarda yanında kamera go tu rmu s tu r. Po ch, yas adıg ı teknik aksaklıklara rag men Cape Nelson’da dans, Hanuabada’da su tas ıyan kızlar, oynayan c ocuklar ve obsidyen bir ustura ile tıras olan bir adamı filme almayı bas ardı (Brigard 1995: 16 -17).

Film Tekniği I: Kısa Film Tarihi Go ru ntu kaydında esas olan ay- gıtın o nu nde yer alan konuyu go zu n go rdu g u bic imiyle kaydetmek olsa da Haddon’ın ve ondan sonrakilerin bas ka ku ltu re ait olanları go ru ntu lerken Kes if C ag ı’nın go rme bic imlerinden etkilendiklerini so ylemek mu mku ndu r. Aynı durum, etnografın zihinsel ac ısı so z konusu oldug unda da gec erlidir. Fotog raf ve filmin belgeleme aracı olarak arkeologlar, sosyologlar, eg itimciler ve primatologlar gibi bir dizi bas ka c alıs macılar tarafından da kullanılmasına rag men eles tirilerin neredeyse her zaman antropoloji ve daha da o zel olarak etnograf u zerine kurulması, go ru ntu ile belgelemede etnografın zihinsel ac ısı ile ilgilidir.

Film Tekniği I: Kısa Film Tarihi Kaynaklar: Brigard, Emilie de. “The History of Ethnographic Film” Hockings, P. (ed. ), Principles of Visual Anthropology ic inde, Berlin ve New York: Mouton, 1995. El Guindi, Fadwa. Film Study Guide: Egyptian Celebration of Life Series-El Sebou. Los Angeles: El Nil Research, 1996. Ruby, Jay. “Is an Ethnographic Film a Filmic Ethnography? ” Studies in Visual Communication, 6 (1975): 101 -111. Ruby, Jay. Picturing Culture, Chicago: University of Chicago Press, 2000.