Thsilin formalar inklziv oxmdniyytli thsil v onlarn funksiyalar

Təhsilin formaları (inklüziv, çoxmədəniyyətli təhsil) və onların funksiyaları ÜLKƏR BAYRAMOVA UBAYRAMOVA@KHAZAR. ORG BAYRAMOVA. U@GMAIL. COM

Təhsilin formaları Azərbaycan Respublikasında formal, qeyri-formal, informal təhsil formaları tətbiq olunur. • formal təhsil - dövlət təhsil sənədinin verilməsi ilə başa çatan təhsil formasıdır; • qeyri-formal təhsil - müxtəlif kurslarda, dərnəklərdə və fərdi məşğələlərdə əldə edilən və dövlət təhsil sənədinin verilməsi ilə müşayiət olunmayan təhsil formasıdır. • informal təhsil - özünütəhsil yolu ilə biliklərə yiyələnmənin formasıdır. Formal təhsilin təşkili qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti or-qanı tərəfindən müəyyən edilir.

Davamı. . . Azərbaycan Respublikasında əyani, qiyabi, distant (məsafə-dən), sərbəst təhsilalma formaları müəyyən olunmuşdur və təhsilalma formaları çərçivəsində evdə təhsil və fərdi təhsil təşkil oluna bilər. Fərdi təhsil - müxtəlif səbəblərdən uzun müddət təhsildən kənarda qalmış şəxslər, habelə müəyən bir sahə üzrə xüsusi istedadı ilə fərqlənən şagirdlər üçün tətbiq edilən təhsil formasıdır. Evdə təhsil müvafiq təhsil proqramlarına uyğun olaraq ümumi təhsilin evdə təşkili formasıdır. Zəruri hallarda, müasir təhsil texnologiyalarından istifadə etməklə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada digər təhsilalma formaları da tətbiq edilə bilər.

İnklüziv təhsil Azərbaycanda https: //www. youtube. com/watch? v=Ykuf. Dbiz. Kls UNİCEF https: //www. youtube. com/watch? v=rf. Wh. QUz 2 J 70

All children can learn!!!

İnklüziv təhsil nədir? İnklüziv təhsil xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların ümumi təhsil müəssisələrində sağlam uşaqlarla birgə təhsil almasıdır. Bu proqram fiziki və əqli cəhətdən qüsurlu olan uşaqların öz potensiallarına nail olma imkanını dəstəkləyir. Bu təhsil sistemi xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlarda özünə inamı artırır və digər normal uşaqlarla bərabərhüquqlu olmasını təmin edir. İnklüziv təhsil xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların yalnız təhsil hüquqlarını dəstəkləməklə bitmir. Bu tip təhsil fiziki cəhətdən qüsurlu uşaqların cəmiyyətə inteqrasiyasını, müstəqil şəkildə qərar vermə imkanlarını, hüquqlarını öyrətmək məqsədi daşıyır. Belə olan halda, sağlamlığı məhdud olan uşaqların yaşamaq istəyi və həvəsi daha da artır, onlarda gələcəyə ümid yaranır.

Davamı. . .

Təhsil qanunu Maddə 5. Təhsil hüququna dövlət təminatı 5. 1. Dövlət hər bir vətəndaşın təhsil alması üçün müvafiq şəraitin yaradılmasına təminat verir və təhsilin hər hansı pilləsindən, səviyyəsindən və fоrmasından məhrum edilməsinə yоl vermir. 5. 2. Dövlət cinsindən, irqindən, dilindən, dinindən, siyasi əqidəsindən, milliyyətindən, sosial vəziyyətindən, mənşəyindən, sağlamlıq imkanlarından asılı оlmayaraq, hər bir vətəndaşa təhsil almaq imkanı yaradılmasına və ayrı-seçkiliyə yоl verilməməsinə təminat verir. 5. 3. Dövlət mülkiyyət formasından asılı оlmayaraq, bütün təhsil müəssisələrinə işə qəbulda, vəzifələrə təyin оlunmada və ya seçilmədə, əməyin stimullaşdırılmasında, təhsil müəssisələrinə qəbul olunmada, təhsilalanların təqaüdlə təmin edilməsində, iхtisasların seçilməsində, biliyin qiymətləndirilməsində, məzunların işlə təmin edilməsində, təhsilin növbəti pillədə davam etdirilməsində, iхtisasın artırılmasında və təhsil sahəsində digər məsələlərdə kişilər və qadınlar üçün bərabər imkanlar yaradılmasını təmin edir.

Təhsil strategiyası Dördüncü strateji istiqamət müasir tələblərə uyğun və ömür boyu təhsili təmin edən təhsil infrastrukturunun yaradılmasını nəzərdə tutur. Bu istiqamət təhsil müəssisələrində informasiya-kommunikasiya texnologiyaları əsaslı təlim metodologiyasına uyğun infrastrukturun yaradılması, təhsil müəssisələri şəbəkəsinin rasionallaşdırılması, distant təhsil, istedadlı və xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün təhsil və inkişaf, yaşlıların təhsili, peşə-ixtisas və təhsil məsələləri üzrə məsləhət xidmətləri göstərən regional universal mərkəzlərin, müasir təminatlı peşə-tədris mərkəzlərinin və komplekslərinin qurulması, kampusların yaradılması kimi tədbirləri ehtiva edir. 7. Strateji hədəflər və tədbirlər 1. 2. 4. xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün inkişaf və inklüziv təlim proqramlarının hazırlanması;

UNESCO və inklüziv təhsil İnsan Hüquqları 1948 -ci Bəyannamənin 26 -cı maddəsinə təsbit kimi inklüziv təhsil haqqı daxil olunmuşdur. O vaxtdan sonra bir neçə qanunlar və normativ aktlar bir daha bu hüququ təsdiq etmişdir. Üç məsələ xüsusi qeyd olunmuşdur. Təhsildə ayrı-seçkilik əleyhinə YUNESKO-nun 1960 Konvensiya Amerika Birləşmiş Ştatlarında ibtidai təhsildən məhrum qalanların bütün təhsil imkanlarının genişləndirilməsi öhdəliyini nəzərdə tutur. İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar üzrə 1966 Beynəlxalq Pakt bütün təhsil hüququnu təsbit edir və icbari təhsilin prinsipi vurğulayır. Nəhayət, Uşaq Hüquqları Konvensiyası, ən çox ratifikasiya insan hüquqları müqavilə, ayrı-seçkiliyə məruz qalan uşaqların hüququ müdafiə edir. Bundan əlavə, şagirdin öyrənmə təcrübəsi mərkəzində olduğunu qəbul edərək, təhsil məqsədləri barədə öhdəlikləri müəyyən edir.

Davamı. . . Müasir Təhsil və Tədrisə Yardım Mərkəzində İnklüziv Təhsil proqramının meneceri Lamiyə Şərəfxanova bizimlə söhbətində bildirib ki, onların təşkilatları və digər QHT-lər bu proqramın tətbiqinə 2004 cü ildən başlayıblar. Bu müddət ərzində 7 məktəb, 8 uşaq bağçası - ümumilikdə 15 təhsil müəssisəsi proqrama cəlb edilib. Respublika üzrə isə Sumqayıt, Bakı, Mingəçevir və Yevlax şəhərində proqram icra edilib. Müsahibimizin sözlərinə görə, hazırda müəssisələrin sayı artaraq 20 -yə çatıb, rayonların sırasına isə 4 rayon əlavə edilib. Ölkəmizdə 60 minə yaxın fiziki və əqli qüsurlu uşaq var. Lamiyə Şərəfxanovanın sözlərinə görə, bunlardan 268 nəfər sağlamlığı məhdud olan uşaq inklüziv təhsilə cəlb edilib.

Davamı. . . İnklüziv təhsil proqramı 2005 -2009 -cu illərdə Təhsil Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilmişdi. Proqramın vaxtının bitməsinə baxmayaraq, inklüziv təhsil məktəblərdə və bağçalarda davam etdirilir. Sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların təhsili ilə bağlı mövcud problemlərin kompleks həlli istiqamətində UNİCEF-in texniki dəstəyi ilə "2012 -2019 -cu illərdə İnklüziv Təhsilin İnkişafı üzrə Dövlət Proqramı" ikinci dəfə hazırlanaraq, təsdiqlənməsi üçün Nazirlər Kabinetinə təqdim olunub. Proqram Təhsil Nazirliyi, Müasir Təhsil və Tədrisə Yardım Mərkəzin və bir sıra QHT təşkilatlarının nümayəndələrinin köməkliyi ilə hazırlanıb. Yeni tədris metodu: https: //www. youtube. com/watch? v=Tevg. Lwqn. S 9 w

“İbtidai təhsil səviyyəsi üzrə inklüziv təhsilin tətbiqi” layihəsinin icrası barədə Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin əmri (1) Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi və BMT-nın Uşaq Fondu (UNİCEF) arasında 2014 -cü il tarixində imzalanmış “ 2014 -2015 -ci illərə dair İllik Fəaliyyət Planı”na müvafiq olaraq əlilliyi olan sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların ümumi təhsil müəssisələrinə inklüziv təhsilə cəlb olunması üçün nəzərdə tutulan “İbtidai təhsil səviyyəsi üzrə inklüziv təhsilin tətbiqi” layihəsinin icrasını təmin etmək məqsədilə “Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi haqqında Əsasnamə”nin 13. 5 -ci bəndini rəhbər tutaraq Ə M R

Davamı. . . 18 mart, 2015 -ci il, 311 saylı əmr aşağıdakı kimidir: 1. BMT-nın Uşaq Fondu (UNİCEF) tərəfindən maliyyələşdirilən “İbtidai təhsil səviyyəsi üzrə inklüziv təhsilin tətbiqi” layihəsinin icrası ilə bağlı Təhsil Nazirliyinin Fəaliyyət Planı təsdiq edilsin (əlavə olunur). 2. Nizami rayonu 220 nömrəli məktəb-lisey və Xətai rayonu 138 nömrəli orta məktəb layihə üzrə pilot müəssisə təyin edilsinlər. 3. Pilot müəssisələrdə loqopedik xidmət yaradılsın. 4. Layihənin Fəaliyyət Planının icrası və koordinasiyası De-institutlaşma və Uşaqların Müdafiəsi İdarəsinə (M. Hacıyeva) tapşırılsın. 5. İnformasiya şöbəsi (E. Əliyev) bu əmrin “Azərbaycan müəllimi” qəzetində dərc olunmasını və Nazirliyin internet saytında yerləşdirilməsini təmin etsin. 6. Əmrin icrasına nəzarət İnformasiya şöbəsinə (E. Əliyev) həvalə olunsun. Əsas: C. Bayramovun 2015 -ci il 09 fevral tarixli 863 nömrəli xidməti məlumatı, BMT-nın Uşaq Fondunun (UNİCEF) Təhsil Nazirliyinə ünvanladığı 2015 -ci il 04 mart tarixli 1034 GOV 1501 KM nömrəli məktubu.

Davamı. . . İnklüziv şagirdlər olan siniflərdə onların bacarıq səviyyəsi müxtəlif olsa da, onlar öz yaş qrupu eyni sinifdə təhsil alırlar. Müəllimlər sinifdə icma yaratmaq üçün oyunlardan istifadə edirlər Şagirdlər qrup təqdimatlar hazırlayırlar Bir masada oturaraq qrup kimi görülən sinif tapşırıqlarını edirlər Şagirdlərin bir-birindən fərqliliyi haqqında açıq müzakirələr edirlər Müəllimlər şagirdlərə tədris zamanı bir-birlərinə kömək etmənin yollarını öyrədirlər Müəllimlər şagirdləri həvəsləndirirlər ki, onlar müəllim funksiyasını yerinə yetirsinlər (məs. inklüziv şagird üçün kitab oxusunlar)

İnklüziv təhsilin üstünlükləri Dostluq Ümumi təhsilə böyük çıxış Başqaları ilə münasibət qurmaq imkanları Akademik, sosial və davranış bacarıqlarının formalaşması Artan sosial təşəbbüsləri, münasibətləri və şəbəkələri Gələcək mühitə qoşulmaq, cəmiyyətin yararlı üzvü olmaq imkanları Gələcək həyatlarına müstəqil davam etmək bacarıqları Həyata, yaşamağa artan inam və ümidləri

İnklüziv təhsilin çətinlikləri • Bütün müəllimlər inklüziv sinifdə dərs deməyə hazır deyillər • Şagirdlərin çoxu kütləvi sinifdə olarkən daha çox diqqət və kömək tələb edirlər • Şagirdlərin bəziləri sinifdə inklüziv şagirdləri qəbul edə bilmirlər

Davamı. . .

Bəzi prinsiplər

Xarici təhsildə inklüzivliyin modelləri • «Push in» deyilən müəllimlərin bu cür siniflərdə dərs demək üçün xüsusi təhsili var. Onlar həm dərs deyirlər və həm də qüsurlu şagirdlərə dəstək olurlar. Bu müəllimlər həm də adi müəllimlərə onların işlərində yardımçı ola bilirlər. • «Full inclusion» adlandırılan müəllimlər xüsusi təhsil almış müəllimlərdir və onlar adi müəllimlərə birgə eyni sinifdə tamhüquqlu müəllim kimi eyni zamanda dərs deyə bilərlər.

İnklüziv təhsilin uğurları • Müntəzəm təhsil alan tələbələr və müəllimlərin təsiri yüksək qiumətləndirilir • İnklüziv təhsilin uğurlarının və uğursuzluqlarının aydınlaşdırılması • Araşdırmalar inklüziv təhsilin uğurlu olduğunu göstərir • İnklüziv təhsilə cəlb olunan şagirdlər sonda işlə təmin edilirlər

İnklüziv təhsilə kimləri qoşmaq olar? • Bütün şagirdlər inklüziv təhsilə qatılmaq üçün yaxşı namizəd deyillər. Bəzi inklüziv şagirdlərin davranışları digərləri üçün təhlükəli ola bilər. • Təhsilə cəlb olunan şagirdlər fənlərin çoxundan uğurlu nəticələr göstərməlidirlər • İnklüziv təhsilə cəlb olunan şagirdlərin çoxu fiziki cəhətdən qüsurlu olanlar, yüksək dərəcəli əlil olmayanlar və xüsusi qayğıya az ehtiyacı olanlardır

İnclusion https: //www. youtube. com/watch? v=x 8 Tn. Ki_Ybl. Q

Çoxmədəniyyətli təhsil https: //www. youtube. com/watch? v=Rjq. B 21 rn. Yf E

Çoxmədəniyyətli təhsil müxtəlif millətlərin nümayəndələrinin eyni vaxtda təhsil alması üçün nəzərdə tutulmuş təhsil formasıdır. Bu təhsil forması zamanı eyni sinifdə olan şagirdlərin irqi, dini, rəngi və adətlərinə görə bir-birindən fərqləndirilməməsi əsas götürülür. Şagirdlər qarşılıqlı anlaşma, bir-birinə hörmət, digər irqlərin və dinlərin nümayəndələrinin qarşılıqlı anlaşması təmin olunur. Bütün şagirdlərin eyni hüquqa malik olması, öyrətmə və öyrənmənin dini, irqi, rəngi olmaması və əksinə belə bir mühitin şagirdlərin daha da inkişaf etməsinə, digər mədəniyyətləri öyrənməsinə kömək etdiyini müəllimlər unutmamalıdırlar.

Növbəti dərs Seminar Tapşırıq: indiyə qədər keçirilən mövzuları oxumaq. Quizə və diskussiyalara hazır olmaq!

SUALLAR? TƏŞƏKKÜRLƏR!