st dzey zihinsel zellikler Deerlendirme Yrd Do Dr

Üst düzey zihinsel özellikler: Değerlendirme Yrd. Doç. Dr. Ömer Kutlu

Değerlendirme sürecinin Haladyna (1997) bireyin karar vermesini ve seçmesini barındırdığını söylemektedir. Öğrencilerin değerlendirme becerilerine sahip olduğunun belirlenmesinde öğretmenler öğrencilerden üç farklı performans beklerler.

1 - ölçütün belirlenmesi Gözlenmesi beklenen ilk performans ölçütün belirlenmesidir. Öğrenci, değerlendirme yapacağı olay ya da durumla ilgili değerlendirmesine esas olan ölçütleri belirlemelidir. Yani, öğrenci kendi değerlendirme sürecinin sınırlarını çizmelidir. Örneğin, arkadaşının ödevini değerlendirdiği bir durumda, ödevi değerlendirirken yazı güzelliğine, defter düzenine, ödevin planlanmasına gibi ölçütler seçebilir.

2 - ölçütün kullanılması Öğrenciden beklenen bir diğer performans değerlendirmeye esas belirlenen ölçüt ya da ölçütlerin değerlendirme sürecinde etkili ve nesnel olarak kullanılmasıdır. Bu süreçte, öğretmen öğrenciye bir takım ölçütler verir ve bir durumu/olayı/metni öğrenciye verdiği ölçütler çerçevesinde öğrenciden değerlendirmesini bekler. Örneğin, öğretmen bir metin verir ve öğrencilerden ilgili metni yazım ve noktalama, kelime seçimi ve ilgi çekicilik bakımından değerlendirmesini ve karar vermesini isteyebilir.

3 - ölçütün hem belirlenmesi hem de kullanılması Değerlendirme becerisinin bir diğer göstergesi de değerlendirme süreci için gerekli olan ölçütlerin öğrenci tarafından seçilmesi ve seçilen ölçütlere sadık kalınarak kullanılmasını içerir. Yani ilk iki göstergenin beraber kullanımıdır.

Yaratıcı Düşünme Yaratıcı düşünme yeni veya özgün bir şeyin ortaya çıkarılmasını içerir. Yaratıcı düşünme esneklik, özgünlük, olayları farklı yönleriyle algılama farklı olayların farkına varma, çoklu seçenekler üretme gibi becerileri içerisinde barındıran üst düzey zihinsel bir süreçtir. Yaratıcı düşünme bilimsel yaratıcı düşünme ve estetik yaratıcı düşünme olarak ikiye ayrılmaktadır (Haladyna, 1997).

Bilimsel Yaratıcı Düşünme Bilimsel yaratıcı düşünme süreci bireyin özgün bir ürün(fikir) ortaya koymasını gerektirir ancak ürünün ve izlenen yolun bilimsel doğrularla çelişmemesi, nesnel ve tartışılabilir ve savunulabilir olması gerekmektedir. Örneğin; yerçekimi kanunu, başarılı olacağı bilimsel verilerle desteklenen yeni bir öğretim modeli

Estetik Yaratıcı Düşünme Estetik yaratıcı düşünme sürecinde de bireyden özgün bir eser beklenir; ancak bu sefer referans noktası eserin bilimsel doğrularla çelişip çelişmemesinden çok ortaya konan eserin çekici olması, ilgi uyandırması, insanlarda hoş duygular uyandırması beklenir. Sanat eserlerinin bir çoğu estetik yaratıcı düşünme süreçlerinin ürünüdür.

Kaynakça Haladyna, T. M. (1997). Writing test items to evaluate higher order thinking. USA: Viacom Company