RENME KOULLARI MODEL ROBERT GAGNE 1916 2002 Gagne
ÖĞRENME KOŞULLARI MODELİ ROBERT GAGNE (1916 -2002)
Gagne, 1960’lı yıllarda yeni davranışçı ekolün temsilcilerinden biri olarak kabul edilirken, günümüzde daha çok bilişsel alanın bir temsilcisi olarak görülmektedir.
Gagne’ye göre öğretimin amacı, öğrencilerin problem çözme becerilerinin geliştirilmesidir.
ÖĞRENME KOŞULLARI MODELİ l Gagne’ye göre öğrenme, dışsal uyaranların bilişsel süreçlerle yapılandırılmasına bağlı bir işlemdir. l Öğrenme; öğretim materyali, pekiştirme, tekrar gibi faktörlerin etkileşimine bağlıdır. l Ancak bilişsel stratejiler içinde bireyin duygusal özelliklerini tanımlayan ilgi, beklenti, tutum ve değerlerde önemli bir etkendir.
GAGNE MODELİNİN UNSURLARI VARSAYIMLAR ÖĞRENME ÜRÜNLERİ 1. Birbirinden farklı 1 - Zihinsel Beceriler 1 - Dikkat Çekme 2 - Sözel Bilgiler 2 - Öğrenciye Hedefler öğrenme türleri 2. Öğrenme aşamalı ve birikimli süreçtir. 3. Farklı öğrenme stratejileri kullanmalı 4. Yaparak-yaşayarak öğrenmelidir. 3 - Tutumlar TEMEL BOYUTLAR Hakkında Bilgi Verme 4 - Psiko-motor Beceriler 3 - Ön Bilgileri Hatırlatma 5 - Bilişsel Stratejiler 4 - Uyarıcı Materyali Sunma 5 - Öğrenciye Rehberlik Etme 6 - Davranışı Ortaya Çıkarma 7 - Geribildirim Verme 8 - Performans Değerlendirme 9 - Kalıcılığı ve Transferi Sağlama
Gagne’nin öğrenme modeli şu varsayımlara dayanır. l l Birbirinden farklı öğrenme türleri vardır. Örneğin, bir kavramın öğrenilmesi ile bir matematik probleminin çözümü, farklı öğrenme-öğretme etkinliği gerektirir. Öğrenme, birbirine dayalı aşamalı ve birikimli bir süreçtir. Yeni öğrenme yaşantıları, daha önce edinilmiş bilgi becerilerle bütünleştirilerek öğrenilir.
Gagne’nin öğrenme modeli şu varsayımlara dayanır. Farklı öğrenme ürünleri, farklı öğretme- öğrenme stratejilerinin bir arada kullanılmasını gerektirir. Öğretmen, öğrenme ürünlerinin niteliklerine uygun öğretim kuram ve ilkelerini etkili biçimde kullanabilecek mesleki yeterlilikler taşımalıdır. l l Öğrenci kendi deneyimleri yoluyla yaparak-yaşayarak öğrenir. Eğitimde öğretimden çok öğrenme, öğretmenden çok öğrencinin etkin olması gerekir.
Gagne’ye göre Öğrenme Ürünleri Beş Grupta Toplanmaktadır. l Zihinsel beceriler l Sözel bilgiler l Tutumlar l Psiko-motor beceriler l Bilişsel stratejiler
Gagne’ye Göre Zihinsel Becerilerin Hiyerarşik Dizilişi Zihinsel beceri düzeyi Öğrenme Ürünü 1. İşaret Öğrenme En alt düzeydeki zihinsel becerileri tanımlayan işaret öğrenme kavramı, refleks niteliğinde olan davranışları( korkma, kaçınma vb. ) kapsamaktadır. (Ayşe klakson sesini duyunca irkilir) 2. Uyarıcı-tepki ilişkisini öğrenme Edimsel koşullanma kuramında olduğu gibi, uyaran-tepki arasındaki bağ kurma yoluyla öğrenmedir. (Ali yeşil ışık yanınca geçer) 3. Basit Zincirleme Ardışık olarak verilen uyaranlara bütünlük içinde düzenli tepkiler geliştirmeyi öğrenmedir. (Fidan yemek yapabilir) 4. Sözel İlişkilendirme Şiir ezberleme, konuşma, yazma, gibi ilgili kavram ve anlamları bütünleştirerek öğrenmedir. (Kaan artık cümle kurabilir) 5. Ayıt etmeyi Öğrenme Örneğin, trafik işaretleri gibi bir dizi farklı sembole farklı davranımlar geliştirmek, ayırt etmeyi öğrenmekle olanaklıdır. (Murat yoldaki trafik işaretleri ile yol çalışma işaretlerinin farklı olduğunu bilmektedir) 6. Kavram Öğrenme Kavram, olgu ve nesneleri benzerlik ve aykırılıklarına göre sınıflayarak kategorik genellemelere ve ayırt etmeye ilişkin öğrenme türüdür. (Devlet, okul, eğitim, öğretim, pekiştireç gibi kavramların anlamlarını bilme gibi) Kavramlar arasındaki ilişkileri, neden-sonuç, öncelik-sonralık bağlarını kişi bu basamakta öğrenir. (Noktalama işaretlerini uygun yerlerde kullanmak) 7. İlke Öğrenme 8. Problem Çözme En yüksek düzeyde entelektüel beceriler göstermeyi gerektiren problem çözme kavramı bağımsız, ara ve bağımlı değişkenleri ayırt ederek, özgün çözümlere ulaşmayı tanımlamaktadır.
Sözel Bilgiler: l Terimler, isimler, tanımlar, semboller, fonksiyonlar ve kategorik bilgi kümeleri sözel öğrenme kapsamındadır.
Tutumlar: l Tutum, bireyin bir uyarana, olaya veya nesneye olumlu veya olumsuz vaziyet alış biçimi olarak tanımlanabilir. l Tutumlar, organizmanın biyolojik kalıtımıyla değil, yaşantılar yoluyla edinilmektedir.
Psiko-motor Beceriler: l l Bireyin performansına yansıyan önemli bir öğrenme alanıdır. Bilişsel yeterliklerin ve duyuşsal özelliklerin ürünü olan becerilerin kazandırılmasında temel amaç, hareketleri doğru, hızlı ve düzgün biçimde yapabilmektir.
Bilişsel Stratejiler: l Öğrenme yoluyla kazanılan zihinsel şema ve yapılar anlamındadır. l Bilişsel stratejiler dikkat, algılama, depolama, kontrol, geri çağırma, yeniden örgütleme ve transfer gibi boyutlardan oluşmaktadır.
Gagne’nin geliştirdiği öğretim modelinin temel boyutları: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Dikkat Çekme Hedefler Hakkında Bilgi Verme Ön Bilgileri Hatırlatma Uyarıcı Materyalin Sunulması Rehberlik Etme Davranışı Ortaya Çıkarma Geribildirim Verme Performansı Değerlendirme Kalıcılığı ve Transferi Sağlama
Sonuç l Sonuç olarak, dışsal olarak hazırlanan her bir öğretim etkinliği, içsel olarak gerçekleşen öğrenme sürecinin bir ya da daha fazla öğesini destekleyecek şekilde düzenlendiği takdirde, öğrenme etkili olarak gerçekleşmekte ve davranışta kalıcı değişme oluşmaktadır.
Soru (KPSS 2008) l Gagne’ye göre öğrenme ürünleri sözel bilgi, zihinsel beceri, bilişsel strateji, tutum ve psikomotor beceriler olarak sınıflandırılmaktadır. Zihinsel beceriler “nasıl” ı bilmeyle ilgilidir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi zihinsel becerilere örnek olarak verilebilir? A) Tutumlu olmayı isteme. B) Kareyle dikdörtgeni ayırt etme C) Düzgün yazı yazma. D) Sınava hazırlanmada etkili bir yol bulma. E) Türkiye’nin coğrafi bölgelerini söyleme.
Soru KPSS 2007 l Öğretmen başından geçen bir olayı anlatarak derse giriş yapar. Öğrencilere dersin amacını ve konusunu söyler. Soru sorar; doğru yanıtlayanlara “aferin” der ve gülümser, yanlış ya da eksik yanıtlayanlara ise küçük mesajlar vererek doğru yanıtı bulmalarına yardımcı olur. Yukarıda verilen örnekte aşağıdakilerden hangisine yer verilmemiştir? A) Dikkat çekme. B) Ön bilgileri hatırlatma C) Dönüt ve düzeltme verme. D) Hedeften haberdar etme. E) Pekiştirme.
Temel Öğretme Modeli Glaser l Glaser’in temel öğretme modeli, öğretme işlemine genel bir yaklaşım olarak algılanabilir. Glaser bu modelinde her türlü öğretme için gerekli bir model geliştirme peşindedir l Model bilişsel kuramdan etkilenmiştir. l Öğretme işinin en iyi sınıfta öğretmen tarafından yapılacağını vurgular. Çünkü öğretme işinin düzenlenmesi en iyi sınıfta öğretmen tarafından yapılır. Bilim adamları bunu yapamaz.
Temel Öğretim Modelinin Basamakları l Hedeflerin saptanması l Giriş davranışlarının belirlenmesi l Öğrenme – öğretme ortamının seçimi ve düzenlenmesi l Değerlendirme
Glaser’e göre sınıfta başarılı olmanın 6 koşulu 1. Pekiştireç 2. Öğrenmeyi öğrenme 3. Nitelikli Öğretim 4. Öğrencilerin performansları 5. Samimi, içten ve destekleyici ortam 6. Kendini değerlendirme
Not l Glaser modelinde hem norma dayalı hem de ölçüt dayanaklı testleri önermektedir. Dönüt süreci ile programdaki eksiklik ve aksaklıklar giderilir
Bireyselleştirilmiş Öğretim Sistemi (Keller Planı) l Öğrencinin bir konuyu ya da problemi kendi başına öğrenmesini öngören bir yaklaşımdır. l Öğrenci merkezlidir l Öğrenme düzeyi farklı öğrencilerin aynı derecede öğrenmesi ancak öğretimin bireyselleştirilmesi ile mümkündür l Her öğrenci kendine uygun düzey ve etkinliklerle öğrenir l Farklı bireysel öğretim etkinlikleri, ödevler ve çalışmalar kullanılır
Faydaları l En çok öne çıkan faydası; üstün zekalı ve öğrenme güçlüğü çeken öğrencilerin öğrenmesinde etkili olmasıdır. Ayrıca: l Öğrenci kendi çabasıyla öğrenir l Öğrencinin öğrenme hızı, düzeyi, ilgi ve yetenekleri dikkate alınır l Bireysel sorumluluğu geliştirir l Kendi kendine öğrenme olanağı verir
Sınırlılıkları l Çok fazla planlama ve hazırlık gerektirebilir. l Bireysel disiplini olmayan öğrencilerde başarıya ulaşamaz. l Çalışmalar son güne bırakılabilir. l Ayrıntılar çok meşgul edebilir l Amaç belirleme, kaynaklara ulaşma, zamanlama ve planlama konusunda öğrenciye rehberlik yapılmalıdır.
Etkili Kullanım İlkeleri l Konunun özelliğine göre zaman verilmelidir. l Kaynaklar konusunda öğrenciye bilgi verilmelidir. l Çalışma öğrencinin sorumluluğu olarak görülmelidir. l Öğrenciye bireysel çalışmanın nasıl yapılacağına dair yönerge verilmelidir. l İyi planlama yapılmalı ve plan dâhilinde ilerleme olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Slides: 26