GAGNENN RENME MODEL Gagneye gre renme isel faktrlerle

GAGNE'NİN ÖĞRENME MODELİ Gagne'ye göre öğrenme içsel faktörlerle dışsal uyaranlar arasındaki etkileşimdir. (BİLİŞSEL YÖNÜ) Öğrenme gözlenebilen davranışlardan anlaşılır. (DAVRANIŞÇI YÖNÜ) Davranışçı ve bilişselci yaklaşımlardan etkilenmiştir. Öğrenmeyi iç-dış faktörler etkiler. Öğrenme basitten karmaşığa doğru oluşur. Öğrenme birikimli bir süreçtir. . 1

Gagne’ye Göre Öğrenme Ürünleri 1. Sözel Bilgiler 2. Zihinsel beceriler 3. Tutumlar 4. Psikomotor beceriler 5. Bilişsel stratejiler 2

GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Sözel bilgi Devinsel ürünler Zihinsel ürünler ÖĞRENME SÜRECİNİN ÜRÜNLERİ Tutumlar Bilişsel ürünler Öğrenme sürecinde kazanılan temel davranışlar (öğrenme ürünleri) 1. SÖZEL BİLGİ Tanımlar, terimler, semboller, isimler, ilkeler gibi bilgilerdir genel olarak Bloom taksonomisinin bilgi düzeyine karşılık gelir. • Örneğin; “su molekülünün iki hidrojen, bir oksijenden meydana geldiğini bilmek”, • “Ankara’nın Türkiye’nin başkenti olduğunu bilmek” gibi ifade etmeye dayalı bilgidir. • Bu tür bilgi okulda eğitim programları ile öğrenilebileceği gibi okul dışında da kazanılabilir. Ayrıca, sözel bilgi sadece okuma ve dinleme ile değil, televizyon izleme, deney yapma vb. çok çeşitli etkinliklerle, diğer duyu organları yolluyla da kazanılabilir.

Sözel bilgi GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Devinsel ürünler ÖĞRENME SÜRECİNİN ÜRÜNLERİ Tutumlar Zihinsel ürünler Bilişsel ürünler Öğrenme sürecinde kazanılan temel davranışlar (öğrenme ürünleri) 2. ZİHİNSEL ÜRÜNLER • Öğrenme birimiyle ilgili ayrıntılı ve ileri düzeydeki bilgilerdir. (Entelektüel) • Gagne’ye göre okul öğrenmeleri için en önemli husus budur. • Sözel bilgi, “şunu bilme” ile ilgiliyken, zihinsel beceriler “nasıl”ı bilme ilgilidir. • Yani zihinsel beceri, • “öğrenci sembolleri sözel ifadelere nasıl dönüştürecek“; • “bayağı kesirleri ondalık kesirlere nasıl dönüştürecek“; • “İngilizce bir cümleyi soru cümlesine nasıl dönüştürecek“ gibi bilgileri kapsamaktadır • bilgiyi çevirme, yorumlama ve kullanma anlamına gelir.

Sözel bilgi GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Devinsel ürünler Zihinsel ürünler ÖĞRENME SÜRECİNİN ÜRÜNLERİ Tutumlar Bilişsel ürünler Öğrenme sürecinde kazanılan temel davranışlar (öğrenme ürünleri) 3. BİLİŞSEL ÜRÜNLER (STRATEJİLER) Bilişsel stratejiler, öğrencinin dikkatine, öğrenmesine, hatırlamasına ve düşünmesine rehberlik eder. Bilişsel stratejilerin öğrenilmesini sağlamak, eğitimde çok önemli bir hedef olmalıdır. Öğrencinin • dikkat etme, • kodlama, • geriye getirme, • transfer ve problem çözme için çeşitli stratejileri öğrenmesi, “bağımsız öğrenciler“ ve “bağımsız düşünürler“ yetiştirmek açısından önem taşımaktadır.

Sözel bilgi GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Devinsel ürünler Zihinsel ürünler ÖĞRENME SÜRECİNİN ÜRÜNLERİ Tutumlar Bilişsel ürünler Öğrenme sürecinde kazanılan temel davranışlar (öğrenme ürünleri) 4. TUTUMLAR • Öğrenme birimiyle ilgili takdir etme, olumlu bakış gösterme, değer verme gibi duyuşsal özeliklerdir. • Birçok tutum, eğitimin hedefleri arasında yer almaktadır. • Örneğin; • “din, dil, ırk, cinsiyet farkı gözetmeksizin insanlara karşı hoşgörülü ve saygılı olmak; insanlara yardım etmek“; • “başkalarını düşünmek“; • “başkalarının hissettiklerine karşı duyarlı olmak“. • Özellikle bu tür tutumlar, başlangıçta aile içinde, okul öncesi eğitim ve ilköğretimin ilk yıllarında kazandırılmaktadır.

Sözel bilgi GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Devinsel ürünler Zihinsel ürünler ÖĞRENME SÜRECİNİN ÜRÜNLERİ Tutumlar Bilişsel ürünler Öğrenme sürecinde kazanılan temel davranışlar (öğrenme ürünleri) 5. DEVİNİŞSEL (DEVİNİMSEL/PSİKOMOTOR) ÜRÜNLER • Devinişsel beceriler, insan performansında geniş bir yer kaplamaktadır. • Örneğin • “otomobil kullanma“, • “müzik aleti çalma“ gibi etkinlikler devinimsel beceriyi kapsadığı gibi, • sportif etkinliklerde de devinimsel beceri ağırlık taşımaktadır. • Ayrıca, otomobil tamircisi, terzi, makine operatörü vb. birçok meslek alanı da devimsel becerilere dayanmaktadır.

GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ • Gagne’ye göre çocuk dünyaya gelirken verilecek her şeyi almaya hazır halde gelir. • Yani çocuk doğuştan bir donanımla gelir. • Daha sonraki zihinsel gelişimi de bu doğuştan donanımla elde ettiği deneyimlerinin birikimine bağlı olarak ortaya çıkar. • Onun için tüm bilgilerin kaynağı deneyimdir. • Organizma deneyimler geçirerek ve problem çözerek aktif bir şekilde öğrenir. • Zihnin doğal öğrenme işlemleri harekete geçirilerek bilişsel gelişim sağlanır.

GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Robert Gagne’ye göre en kolay öğrenilen zihinsel beceri işaret öğrenmedir. Bu tür öğrenmede öğrenci bir rakamı, harfi veya sembolü öğrenir. Onun ne anlama geldiğini bilir. En zor öğrenilen ve karmaşık olan zihinsel beceri ise problem çözmedir. • Problem çözmek için öğrencinin ilke ve kavramları bilmesi, • öğrendiği ilke ve kavramları karşılaştığı yeni durumlarda kullanabilmelidir.

Gagne’nin Basitten Karmaşığa Göre Öğrenme Hiyerarşisi (ZİHİNSEL SÜREÇ) Öğrenme Becerileri PROBLEM ÇÖZME İLKE ÖĞRENME Özellik Örnek Bilimsel yöntemi Kuralları uygulayarak problem kullanarak problem çözer çözme İki ve ya daha fazla kavram Isıtılan su kaynar arasında neden sonuç KAVRAM ÖĞRENME AYIRDETMEYİ_ ÖĞRENME Sınıflama becerisi Canlılar meyveler. Olay kişi ve nesneleri ayırır. Trafik ışıklarını ayırt eder. SÖZEL BAĞ KURMA iki sözcük arasında ilişki kurma BASİT ZİNCİRLEME Basit uyarıcı tepki bağları bir sıra içinde kullanma UYARICI DAVRANIM ÖĞRENME Uyarıcı davranım arasında bağ Edimsel koşullanma ile kurma edinilen öğrenmeler İŞARET ÖĞRENME Otomatik ve istemsiz tepkiler Refleksler Konuşma, şiir okuma, kavram tanımlama Arabayı çalıştırma, deney yapma 10

GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Gagne’nin Basitten Karmaşığa Göre Öğrenme Hiyerarşisi: 1 - İşaret öğrenme 2 - Uyarıcı davranım ilişkisini öğrenme 3 - Basit zincirleme öğrenme 4 - Sözel bağ kurma 5 - Ayrıt etmeyi öğrenme 6 - Kavram öğrenme 7 - İlke öğrenme 8 - Problem çözme 1. İşaret öğrenme: Öğrenme işarete verilen tepkidir. Tepkisel koşullanma düzeyinde basit bir öğrenmedir. Otomatik, isteğimiz dışında duygusal tepkide bulunma; şartlı refleks gibi. Örneğin; çocuğun sesin, ışığın, rengin farkına varmasında, yılan görünce korku tepkisinin verilmesinde olduğu gibi

İŞARET ÖĞRENME 12

GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Gagne’nin Basitten Karmaşığa Göre Öğrenme Hiyerarşisi: 1 - İşaret öğrenme 2 - Uyarıcı davranım ilişkisini öğrenme 3 - Basit zincirleme öğrenme 4 - Sözel bağ kurma 5 - Ayrıt etmeyi öğrenme 6 - Kavram öğrenme 7 - İlke öğrenme 8 - Problem çözme 2. Uyarıcı-Davranım İlişkisini Öğrenme: Kişi bu basamakta uyarıcı ile davranım arasındaki bağı öğrenir. Örneğin; otur komutuna öğrencinin duyarak uyması, Kırmızı ışık yanınca durması gibi

UYARICI-DAVRANIM ÖĞRENME 14

GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Gagne’nin Basitten Karmaşığa Göre Öğrenme Hiyerarşisi: 1 - İşaret öğrenme 2 - Uyarıcı davranım ilişkisini öğrenme 3 - Basit zincirleme öğrenme 4 - Sözel bağ kurma 5 - Ayrıt etmeyi öğrenme 6 - Kavram öğrenme 7 - İlke öğrenme 8 - Problem çözme 3. Basit zincirleme öğrenme: Basit uyarıcı-tepki bağlarını bir sıra içinde kullanma; uyarıcılara ardına tepki vermektir. Örneğin; araba kullanmak, basketbol oynamak, teybi çalma, bir arabayı çalıştırmada olduğu gibi

BASİT ZİNCİRLEME 16

GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Gagne’nin Basitten Karmaşığa Göre Öğrenme Hiyerarşisi: 1 - İşaret öğrenme 2 - Uyarıcı davranım ilişkisini öğrenme 3 - Basit zincirleme öğrenme 4 - Sözel bağ kurma 5 - Ayrıt etmeyi öğrenme 6 - Kavram öğrenme 7 - İlke öğrenme 8 - Problem çözme 4. Sözel bağ kurma: Uyarıcı-tepki bağlarını birbirlerine bağlama. Bu öğrenme kelimeler ile anlamları arasında ilişki kurmayı esas alır. Yani kelimeler ve onların anlamlarını öğrenme bu basamak için temel öğrenmedir. Örneğin; yabancı dilde birkaç kelime öğrenme, sözcüklerin anlamlarını öğrenme ve iki sözcük arasında ilişki kurmada olduğu gibi

SÖZEL BAĞ KURMA 18

GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Gagne’nin Basitten Karmaşığa Göre Öğrenme Hiyerarşisi: 1 - İşaret öğrenme 2 - Uyarıcı davranım ilişkisini öğrenme 3 - Basit zincirleme öğrenme 4 - Sözel bağ kurma 5 - Ayrıt etmeyi öğrenme 6 - Kavram öğrenme 7 - İlke öğrenme 8 - Problem çözme 5. Ayırdetmeyi öğrenme: Çeşitli uyarıcıları belli özelliklerine göre birbirinden ayırmadır. Kişi bu basamakta nesneleri, ilişkileri, hayvanları, olguları birbirinden ayırt eder. Örneğin; ağaçlar içerisindeki çam ağaçlarını ayırt etmeyi öğrenme, hayvanlar arasında kediyi köpekten, aile bireyleri arasında anneyi babadan, ev eşyaları arasından masayı sandalyeden ayırt etmede olduğu gibi

AYIRT ETME 20

GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Gagne’nin Basitten Karmaşığa Göre Öğrenme Hiyerarşisi: 1 - İşaret öğrenme 2 - Uyarıcı davranım ilişkisini öğrenme 3 - Basit zincirleme öğrenme 4 - Sözel bağ kurma 5 - Ayrıt etmeyi öğrenme 6 - Kavram öğrenme 7 - İlke öğrenme 8 - Problem çözme 6. Kavram öğrenme: Birbirine benzer özellikleri olanlardan bir grup oluşturma (sınıflama) ve belli ölçülere göre obje, olay ve nesneleri ortak özelliklerine göre gruplayabilmedir. Kişi bu basamakta kavramların ne anlama geldiğini öğrenir. Örneğin; soğuk, sıcak, insan, devlet, okul, eğitim, öğretim gibi kavramların anlamlarını bilme gibi

KAVRAM ÖĞRENME 22

GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Gagne’nin Basitten Karmaşığa Göre Öğrenme Hiyerarşisi: 1 - İşaret öğrenme 2 - Uyarıcı davranım ilişkisini öğrenme 3 - Basit zincirleme öğrenme 4 - Sözel bağ kurma 5 - Ayrıt etmeyi öğrenme 6 - Kavram öğrenme 7 - İlke öğrenme 8 - Problem çözme 7. İlke öğrenme: İki veya daha fazla kavram arasında ilgi kurma. Kavramlar arasındaki ilişkileri, neden-sonuç, öncelik-sonralık bağlarını kişi bu basamakta öğrenir. Örneğin; Kanun, kuram, ilke, genellemelerin nerede ve nasıl kullanılacağını bilmede olduğu gibi

İLKE ÖĞRENME 24

GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ Gagne’nin Basitten Karmaşığa Göre Öğrenme Hiyerarşisi: 1 - İşaret öğrenme 2 - Uyarıcı davranım ilişkisini öğrenme 3 - Basit zincirleme öğrenme 4 - Sözel bağ kurma 5 - Ayrıt etmeyi öğrenme 6 - Kavram öğrenme 7 - İlke öğrenme 8 - Problem çözme 8. Problem çözme: Kuralları uygulayarak bir problemi çözme ya da bir genellemeyi öğrenme. Kişi bu basamakta ilgili kanun, kural, genellemeleri kullanarak bir problemi çözmeyi öğrenir. Örneğin; bir çemberin alanını bulmak; kimya, fizik, biyoloji, felsefe, sosyoloji vb. alanlarda verilen problemleri çözmede olduğu gibi

PROBLEM ÇÖZME 26

27

ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ DİKKAT Dikkat çekme VE Motivasyonu sağlama BEKLENTİ Öğrenciyi hedeften haberdar etme KISA SÜRELİ BELLEĞE GİTME Ön koşul öğrenmelerin hatırlanmasını sağlama SEÇİCİ ALGILAMA Uyarıcı materyaller sunma GELİŞME KODLAMA (uzun süreli belleğe gönderme) Öğrenmeye rehberlik etme TEPKIDE BULUNMA Performansı ortaya çıkarma TEPKİYİ GÜÇLENDİRME - A Dönüt sağlama TEPKİYİ GÜÇLENDİRME- B Performansı değerlendirme İPUÇ. KUL. BİLG. GR. GTRM Hatırlama ve transferi güçlendirme ( kalıcılığı 28 sağlama) GİRİŞ ÖĞRETİM SÜREÇLERİ SONUÇ Gagne'ye göre öğretim adımları

Gagne'ye göre öğretim sürecinin adımları (giriş) 1. Dikkati sağlama ve motivasyon: Öğrencilerin dikkatini toplama; ilgi uyandırma; teşvik etme. 2. Öğrencilere hedefleri bildirme (hedeften haberdar etme): Genel bir açıklama yapma öğrencilerin beklentilerini ve motivasyonunu arttırır ve değerlendirme için bir temel olur. 3. Ön bilgileri hatırlatma: Öğrencilere ön bilgilerini hatırlatma; daha önceki kavramların anlaşılmışlığı hakkında araştırma yapmak.

Gagne'ye göre öğretim sürecinin adımları (geliştirme) 4. İçeriği sunma: İçeriği organize etme, sunma ve örneklerle açıklama, ideal olarak farklı öğrenme stillerine başvurarak birden fazla teknik kullanmak. 5. Öğrenmeye rehberlik etme: Karşılaştırmaları, anımsama yöntemlerini, örneklemeleri, çalışma durumlarını, grafik örgütleyicileri, harita örgütleyicileri kullanarak öğrencilere destek olmak. 6. Davranışı ortaya çıkarma: Öğrencilere fırsatlar tanıyarak onların bu noktada bilgileri öğrendiğini ve yeni konuya hazır olduklarını ispatlamalarını sağlamak. 7. Dönüt sağlama: Öğrencilere doğru dönütler sunmak ya da kişisel testler vasıtasıyla dönüt sağlamak.

Gagne'ye göre öğretim sürecinin adımları (sonuç) 8. Performansı değerlendirme: Öğrencilerin konu ile ilgili bilgilerini değerlendirmek. 9. Kalıcılığı ve transferi sağlama: Bir sonraki konudaki bilgileri kazanılmış bilgilerin üzerine inşa etmek.

ANLAMLI ÖĞRENME Ausubel yeni bilgi daha önce öğrenilen eski bilgilerle ilişkilendirilir ve eski bilgi sistemi içerisine yerleştirilirse öğrenme öğrenci için anlamlı hale gelecektir. Bunun için anlamlı öğrenmede önceki bilgilerin harekete geçirilmesi önemlidir. Ausubel, sunuş yoluyla öğretimin anlamlı öğrenmede etkili olduğunu savunur. Anlamlı öğrenme modeline göre içeriğin basitten karmaşığa anlayışına uygun olarak aşamalı, sıralı ve ardışık düzenlenmiş olması gerekir. Kavram haritalarından sıkça yararlanılır. 32

ANLAMLI ÖĞRENMEDE 4 ÖNEMLİ NOKTA 1 • Öğrenci ile öğretmen arasında sözlü etkileşimi gerektirir. , • Öğretmenin konuyu açıklaması yanında öğrencilerden ilgili konudaki düşüncelerini, takıldığı noktaları, yeni bilgiler arasındaki ilişkileri ve sonuçları ortaya çıkarması istenir. 2 • Öğretimde daha çok anlatım yöntemi kullanılmasına karşın örneklerden bolca yararlanılır. • Açıklamalar görsel araçlarla ve çizimlerle desteklenir. 33

3 • Tümdengelim düşünme yolu kullanılır, • ilke, bilgi, genelleme ve kavramlar önce verilir, ayrıntılar bunlara bağlı olarak açıklanır veya gruplanır. • Genelden özele/bütünden parçaya doğru yoğunlaşılarak öğrenilir. 4 • Öğrenme, mantıksal bir sıra içinde gerçekleştirilir. • Açıklanacak konu bir bütünlük içinde sunulur. • Konuyu oluşturan öğeler ve parçalar birbiri ile olan ilişkileriyle işlenir ve sıralanır. • Bu ilişkilerin ortaya konulması ve öğrenilmesi için kavram haritalarının kullanılması gerekir. 34