SMD VURUN 1906 1956 Hyat v Smd Yusif

SƏMƏD VURĞUN (1906 -1956)

Həyatı v. Səməd Yusif oğlu Vəkilov 1906 -cı il martın 21 -də Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndində dünyaya gəlmişdir. v Atası Yusif ağa v Anası Məhbubə xanım

Təhsili Ø İlk təhsilini ”rus – tatar” məktəbində almışdır. Ø 1918 - ci ildə Qazax seminariyasına daxil olub. Ø Həmin seminariya 1920 –ci ildən pedoqoji texnikuma çevrilir və şair 1924 -cü ildə təhsilini burada başa vurumuşdur.

Firudin bəy Köçərli

1918 -ci ildə görkəmli ədəbiyyatşünas və maarifçi Firudin bəy Köçərli Qori müəllimlər seminariyasının azərbaycan şöbəsini Qazaxa köcürərək Qazax müəlllimlər seminariyasını təşkil edir. Seminariya mütərəqqi bir maarif ocağı idi. Bu məktəbə qəbul olunan kənd uşaqları arasında Səməd və Mehdixan Vəkilov qardaşları da var idilər. “ Firudin Köçərli xəstə uşağı bu məktəbə götürmək istəmirdi. O, uşağın nənəsi Ayişəyə müraciət edərək: “ Bu uşağı ləb basıb öldürür bu oxuya bilməz”, - rədd edirdi. Yazıq nənə isə : ” Firudin bəy, mənə yazığın gəsin, bu uşaq mənim nəvəmdir, anadan yetim qaldıgına görə bu günə düşüb: -deyə yalvarırdı. Nənənin yalvarışları nə isə Firudin bəyə təsir etmirdi. Birdən, ”A Firudin bəy, sən nə bilirsən bu ürəkdə nə var? ”, - deyə bir uşaq səsi gəldi. Firudin bəy cəld döndü. Nənəsinin əlindən tutub dayanan”xəstə uşaq” onun üzünə baxırdı. Bu səs onun səsi idi. Firudin bəy fikrə getdi. Səmədin cürəti onu heyran etdi. Səməd imtahan verdikdən sonra seminariyaya qəbul edildi. S. Vurğun, Əsərləri, birinci cild 1960

Ali təhsili Ø 1929 -cu ildə Moskva Dövlət Universitetinin ədəbiyyat fakultəsinə daxil olur. Ø 1931 -ci ildə Bakıya qayıdır və təhsilini Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunda davam etdirir. Ø İnstitutu bitirdikdən sonra aspiranturaya daxil olur.

S. Vurğun ailəsi ilə Şairin Xavər xanıma və uşaqlarına həsr etdiyi şeirlər bu münasibətin gözəl ifadəsidir: Yusifin, Vaqifin görüm var olsun, Aybəniz hamıdan bəxtiyar olsun. Yüz il də Vurğuna Xavər yar olsun, Ən əziz sirdaşım, köməyim sənsən

S. Vurğunun romantik poeziyası Ø“Azad ilham” şeiri Ø“Həsrət” şeiri Ø“Səadət nəğməsi” şeiri

S. Vurğunun müharibə dövrünə həsr olunmuş əsərləri Ø“Ananın öyüdü” Ø“Şəfqət bacısı” Ø“Qoca qəhrəmanın dedikləri” Ø“Təzə il sovqatı” Ø“Göz aydınlığı” Ø“Vətən keşiyində”

Azərbaycanlı döyüşcülərin surəti əks olunan əsərləri Ø“Partizan Babaş” Ø“İgid şahin” Ø“Azərbaycan balası” Ø“Qəhrəmanın hünəri” Ø“Mənə belə söyləyirlər” Ø“Bayraqlar” Ø“Adsız qəhrəman”

Fəlsəfi şeirləri Ø“Dörd söz” Ø“Həyat fəlsəfəsi” Ø“İstiqbal təranəsi”

Beynəlxalq mövzulu şeirləri Ø Avropa xatirələri Ø Dünyanın xəritəsi

Cənubi Azərbaycan mövzulu şeirləri Ø “Yandırılan kitablar” Ø “Körpünün həsrəti”

Şəxsi düşüncələri əks olunan şeirləri Ø Ø Bəstəkar-1948 Düşüncələr -1949 Deyin, gülün, övladlarım-1949 Bahar düşüncələri-1953

Yetkin çağlı şeirləri Ø ”Şair, nə tez qocaldın sən” Ø ”Yada sal məni” Ø ”. Gödəkcə” Ø “Mən tələsmirəm”

Poemaları Ø “Komsomol poeması”(ilk epik əsərdir, 30 -cu illərdə yazılmışdır) a) 20 -ci illərdən bəhs edir. b) Bəxtiyar, Cəlal, Humay, Gəray bəy surətləri var. Ø “Muradxan”-1933 Ø “Lökbatan”-1933

Xalq əfsanə və süjeti mövzusunda olan poemaları Ø “Dar ağacı”- 1935 Ø “Aslan qayası” Ø “ 26 - lar” Ø “Bulaq əfsanəsi” Ø “Qız qayası” Ø “Üsyan” Ø “Ayın əfsanəsi”

Tarixi mövzulu poemaları Ø Ø Ø “Zamanın bayraqları” “Dar ağacı” “ 26 -lar” “Üsyan” “Məcara”

Müharibədən sonrakı dövrdə yazılan əsərləri Ø “Muğan’’ Ø “Köhnə dostlar” Ø “Bakının dastanı” Ø “Zəncinin arzuları” Ø “Lenin kitabı” Ø “Zamanın bayraqları”

Dram əsərləri Ø Ø “Vaqif” – 1937(ilk dram) “Xanlar” -1939 “Fərhad və şirin” – 1941 “İnsan” – 1945

İctimai fəaliyyəti Ø 1941 -1945 –ci illərdə böyük ictimai fəaliyyət göstərir. Ø 1954 -cü ildə SSRİ-nin Ali Sovetinin deputatı seçilir. Ø 1954 -cü ildən Azərbaycan Elmlər Akademiyasının prezdentinin müavini vəzifəsində işləyir.

Tərcümələri Ø 1936 -cı ildə A. S. Puşkinin: Yevgeni Onegin” mənzum romanı. Ø 1937 -cu ildə Şota Rustavelinin “Pələng dərisi geymiş pəhləvan” poemasını. Ø N. Gəncəvi “Leyli və Məcnun” Ø M. Qorki “Qız və ölüm” Ø İ. Çavçadze “Şair”, “Vətən” Ø C. Cambul “Ellər baharı”

17 may 2006 -cı il tarixdə AMEA Rəyasəy Heyətinin binasinda Xalq şairi, akademik Səməd Vurğunun anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş elmi sesiya keçirildi.

Suallara cavab verin Ø Şairin ailə üzvləri haqqında nə bilirsiniz? Ø S. Vurğunun təhsilində F. Köçərlinin rolunu izah edin. Ø Şairin doğulduğu yer Azərbaycanın hansı ərazisində yerləşir ? Xəritədə göstərin. Ø Şairin yaradıcı fəaliyyətinin rəngarəngliyini nədə görürsünüz? Ø S. Vurgun sağ olsa idi ona nə sual verərdiniz? Ø Azərbaycan ədəbiyyatında S. Vurğunun mövqeyini necə dəyərləndirirsiz ?

Mən tələsmirəm Dostlar, badələri qaldırın icək. Gecə ulduzludur, hava da sərin. Demirəm, məst olub dünyadan keçək. . . Deyirəm, mehriban düşüncələrin İsti qucağında qızınaq bir az. Qoy uzansın gecə , geciksin səhər, Yuxuya getməsin məclisdəkilər. Mənim söhbətimdən yorulmaq olmaz. Hələ yer üstündə insan yanında Deyib danışmaqdan doymamışam mən

Əsərin məzmunu ilə bağlı sual və tapşırıqlar Ø Lirik qəhrəman dostlarına müraciətində nə demək istəyir? Ø Lirik qəhrəmanın təbiət vurğunu olması hansı misralarda öz əksini tapır? Ø Ovçu dostuna müraciətində şair hansı arzusundan söz açır? Ø Hansı misralarda lirik qəhrəmanın kədəri hiss olunur? Ø Qəhrəmanın həyat eşqi hansı misralarda əks olunub? Ø Şairin ömür kitabını tamamlamağa tələsməməsinin səbəbini nə ilə izah edir?

219 saylı məktəbin Ədəbiyyat müəllimi Vəliyeva Maral