SANAYDE ENERJ TKETM ENERJ ALANINDAK MEVZUAT TLN KESKN

SANAYİDE ENERJİ TÜKETİMİ ENERJİ ALANINDAKİ MEVZUAT TÜLİN KESKİN Makina Mühendisleri Odası Enerji Verimliliği Danışmanı Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Denetleme Kurulu Üyesi

Birincil Enerji Arz ve Talebinin Karşılanması 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 TALEP 52. 987 63. 679 80. 501 75. 403 78. 354 83. 826 87. 818 91. 362 99. 590 ÜRETİM* 25. 656 26. 749 26. 156 24. 681 24. 324 23. 783 24. 332 24. 549 26. 802 İTHALAT 30. 936 39. 779 56. 342 52. 780 58. 629 65. 239 67. 885 73. 480 80. 514 İHRACAT 2. 104 1. 947 1. 584 2. 620 3. 162 4. 090 4. 022 5. 171 6. 572 İHRAKİYE 355 464 467 624 1. 233 644 631 628 588 28. 477 37. 368 54. 291 49. 536 54. 234 60. 505 63. 232 67. 681 73. 354 48, 1 42 33, 1 32, 6 31 28, 4 27, 7 26, 9 NET İTHALAT TUKO* (%)

Arz ve Talebin Gelişimi

Enerji İthalatının Ödemeler Dengesindeki Payı Milyon $ 2000 ENERJİ İTHALATI 2004 * 2005 2006 Kömür 676, 254 1316, 62 1686, 89 1977, 9 Petrol ve ürünleri 5642, 69 8635, 9 12398, 1 18337, 1 Petrol gazları, doğal gaz 3078, 66 4438, 86 7130, 57 8514, 5 132 16 18 19 9. 529 14. 407 21. 234 28. 848 54. 503 97. 540 116. 563 139. 576 Elektrik enerjisi TOPLAM İTHALAT ENERJİ İHRACATI 2 3 5 292 1. 111 2. 027 Petrol gazları, doğal gaz 15 255 505 Elektrik enerjisi 20 60 103 329 1. 429 2. 641 128 27. 775 63. 167 73. 472 85. 534 9. 200 12. 978 18. 593 28. 720 33% 21% 25% 34% 17% 13% 16% 21% Kömür Petrol ve ürünleri TOPLAM İHRACAT NET ENERJİ İTHALATI ÖDEMESİ TOPLAM İHRACAT GELİRLERİ İÇİNDE ENERJİ İTHALATININ PAYI TOPLAM İTHALAT İÇİNDE ENERJİ İTHALATININ PAYI 128

İthal Kaynaklar olan Petrol ve Doğal Gaz Enerji tüketiminde önemli bir pay almaktadır ve bu payın da çok fazla düşmesi beklenmemektedir. Ancak Kömürün ileride payını en çok arttıran tüketim kaynağı olması beklenmektedir. n 250 Mtep 222 Nükleer 200 Hidro 150 Yenilenebilir 100 52 Doğal Gaz Petrol 50 Kömür 0 2003 2006 2009 2012 2015 2018 61 80 2020

Birincil Enerji Üretimi ve Tüketiminin Yapısı Üretim Tüketim Doğalgaz. . . 31, 3 milyar m 3 % 2 si yerli üretim Petrol. . . . 31. 4 milyon ton % 6 si yerli üretim Linyit. . . . 61 milyon ton % 100 yerli üretim

Hidrolik Kurulu güçte %33 paya sahip ancak üretimde %25 Doğal gaz ise %45 Kurulu Güç(MW) Termal Hidro Jeoterm + Rüzgar Üretim (Gwh) Toplam 1990 9535, 8 6764, 3 17, 5 16317, 6 2000 16052, 5 11175, 2 36, 4 27264, 1 2001 16623, 1 11672, 9 36, 4 2002 19568, 5 12240, 9 2003 22974, 4 2005 2006 Artış Termal Hidro Jeoterm + Rüzgar Toplam Artış 34314, 9 23148, 0 80, 1 57543, 0 4, 4 93934, 2 30878, 5 108, 9 124921, 6 7, 3 28332, 4 3, 9 98562, 8 24009, 9 152, 0 122724, 7 -1, 8 36, 4 31845, 8 12, 4 95563, 1 33683, 8 152, 6 129399, 5 5, 4 12578, 7 33, 9 35587, 0 11, 7 105101, 0 35329, 5 150, 0 140580, 5 8, 6 24144, 7 12645, 4 33, 9 36824, 0 3, 5 104463, 7 46083, 7 150, 9 150698, 3 7, 2 25902, 3 12906, 1 35, 1 38843, 5 5, 5 122242, 3 39560, 5 153, 4 161956, 2 7, 5 27420, 2 13062, 7 81, 9 40564, 8 4, 4 131835, 1 44244, 2 220, 5 176299, 8 8, 9

Doğal Gaza Dayalı Elektrik Üretimi

2010 ve 2020 yılarına ilişkin öngörülen elektrik enerjisi üretimi (TEİAŞ)

NİHAİ SEKTÖRLER TÜKETİM PAYLARI 1990 yılında bina sektörü enerji tüketimi sanayi sektöründen daha fazla iken sanayileşme sonucunda sanayi sektörünün tüketim payı % 40 çıkmıştır. Bu nedenlede enerji verimliliği çalışmalarında da önceliklidir. 1990 1995 2000 2004 2005 2006 Sanayi 14. 542 17. 372 24. 501 28. 789 28. 282 30. 984 Bina 15. 358 17. 596 20. 058 20. 952 23. 013 23. 726 Ulaşım 8. 723 11. 066 12. 008 13. 775 13. 849 14. 884 Tarım 1. 956 2. 556 3. 073 3. 314 3. 359 3. 610

Sektörel Tüketimde Sanayi En Büyük Paya Sahip

Sektörel Tüketim Değişimi

Sanayide Enerji Tüketiminin Enerji Kaynakları Dağılımı 2006

Sanayi dallarının enerji tüketimi açısından dağılımı

Elektrik tüketiminin sektörlere göre gelişimi

Elektrik Tüketiminin Sektörel Dağılımı, 2006

Sanayi de Elektrik Kullanımının Sanayi Alt sektörlerine Dağılımı

ENERJİ YOĞUNLUĞU E/GSYİH tüm dünyada enerji verimliliğinin takip ve karşılaştırılmasında yaygın olarak kullanılan bir araç n ülkelerin ekonomilerindeki yapısal değişikliklere özelliklede sanayi sektöründeki n diğer ülkelerden ithal edilen malların özelliklerine n enerji karışımındaki değişimlere n döviz kurlarındaki ve paritelerdeki değişimlere de duyarlı !!!

Seçilmiş Bazı Ülkelere Ait Enerji Göstergeleri IEA 2005

Kaynak: EİE

AB ve Türkiyede Enerji Yoğunluğu Karşılaştırması Kaynak: EUROSTAT

Bazı ülkelerde enerji yoğunluğu trendleri (http: //www. odyssee-indicators. org/) n İngiltere 1990 -2004 arasında sanayi enerji verimliliği % 17 iyileşti. n Almanya Sanayide enerji verimliliği 1991 yılına göre 2004 yılında % 23 iyileşmiş durumda

İmalat Sanayii Enerji Yoğunluğundaki Gelişmeler (K. Kavak DPT)

ENERJİ VERİMLİLİĞİ EĞİLİMİ ENERJİ YOĞUN SEKTÖRLER (Kaynak : EİE)

SEKTÖREL ENERJİ YOĞUNLUKLARI (EİE)

Kaynak: EİE

Sanayide Enerji Verimliliği Potansiyel Tahmini

Sanayide Enerji Verimliliği Potansiyeli n Sanayi sektörümüzde karşılığı yaklaşık yıllık 2. 2 milyar Dolar olan 5. 9 milyon TEP enerji tasarrufu potansiyeli olduğu tahmin ediliyor n 250 civarında alan tasarruf potansiyeli olan alan Yardımcı Hizmetler n Proses Kademeleri n

n ENERJİ SEKTÖRÜNDE MEVZUAT

AB ENERJİ MEVZUATI Elektrik Directive 2003/54/EC: Elektrik Piyasası Direktifi Regulation (EC) 1228/2003: Sınırlar Arası Elektrik Takasında Ulusal Şebekelerin Kullanımı ile ilgili Düzenleme n Directive 2005/89/EC: Elektrik Arz Güvenliği ve Enerji Yatırımlarının Güvenceye Alınması Direktifi Doğal Gaz n Directive 2003/55/EC: Gaz Piyasası Direktifi n Directive 2004/67/EC: Doğal Gaz Arz Güvenliği ile ilgili Önlemler n Regulation (EC) No 1775/2005: Doğal Gaz Iletim Hatlarına Erişim ile ilgili Düzenleme n n Hidrokarbonlar Directive 68/414/EEC: Üye Ülkelerin Bulundurması Gereken Petrol ve Ürünleri Stokları Direktifi n Council Decision 77/706/EEC: Petrol Ürünlerinde Sıkıntı Olması Halinde Alınacak Önlemlerle ilgili Komisyon Kararı n Council Decision 1999/280/EC: Ham Petrolun Arz ve Petrol Ürünlerinin Tüketici Fiyatları Konusunda Bilgi Değişimi n Kömür n Council Regulation (EC) 405/2003: Üçüncü Ülkelerden Taş Kömürü ithalatının Komisyonca İzlenmesi ile ilgili Düzenleme n Kömür Sektörüne devlet desteği n Council Regulation (EC) 1407/2002: Kömür Sektörüne Devlet Desteği Ile Ilgili Düzenleme

AB ENERJİ MEVZUATI Yenilenebilir Enerji ve Talep Tarafı Yönetimi n n n n Intelligent Energy Europe (Avrupa Akıllı Enerji Programı) Decision 1230/2003/EC: Enerji alanında Çok Uluslu bir faaliyet programının yürütülmesi ile ilgili Direktif Yenilenebilir Enerji Kaynakları · Directive 2001/77/EC: Elektrik İç Pazarında Yenilenebilir Kaynaklardan Üretilen Elektrik Enerjisinin Teşviki Directive 2003/30/EC: Ulaşımda Biyoyakıtların Veya Diğer Yenilenebilir Kaynaklardan Üretilen Yakıtın Teşviki Talep Yönetimi Directive 92/75/EEC: Ev cihazlarınn Enerji Ve Diğer Kaynak Kullanımı Ile ilgli Bilgilendirme Etiketleri Direktifi Directive 92/42/EEC: Gaz ve Sıvı Yakıtlı Yeni Sıcak Su Kazanlarının Verimlilik Kriterleri Direktifi Directive 96/57/EC : Ev Tipi Buzdolapları Ve Derin Dondurucuların Verimlilik Kriterleri Direktifi Directive 2000/55/EC: Florasan Lamba Balastlarının Verimlilik Kriterleri Direktifi Directive 2002/91/EC: Bina Enerji Performansı Direktifi Directive 2004/8/EC: Enerji Piyasasında Kojenerasyonun ve Diğer Isıların Kullanımının Teşvik Edilmesi Direktifi Directive 2005/32/EC: Enerji Kullanan Ekipmanların Ekolojik Dizayn Kriterlerinin Belirlenmesi Direktifi Directive 2006/32/EC: Nihai Sektörlerde Enerji Verimliliği ve Enerji Hizmetleri Direktifi

Avrupa Birliği Enerji Verimliliği § GREEN PAPER A European Strategy for Sustainable, Competitive and Secure Energy - 8 Mart 2006 DOING MORE WITH LESS Green Paper on energy efficiency- 22 Haziran 2005 § COMMUNICATION FROM THE COMMISSION Action Plan for Energy Efficiency: Realising the Potential -19 Ekim 2006 § § The Directive 2006/32/EC of 5 April 2006 on Energy End-Use Efficiency and Energy Services

Enerji Verimliliği Yeşil Bildirisinde Sektör odaklı politikalar n Binalar Bina Performans Direktifi uygulamaları. n Elektrikli ev aletleri enerji tüketim etiketleri, minimum tüketim standartları, n n Eko-Dizayn Direktifi, stand-by ışığı Taşıtlar: Binek araçlarının CO 2 emisyonunun 2012 de ortalama 120 gr/km (2008/09 da 140 gr/km-5. 8 lt/100 araç lastikleri Ulaşım: Tek Gökyüzü inisiyatifi, GAl. LILEO, Karayollarına alternatif kombine taşıma, MARCO POLO programı. Sanayi: hem proses ekipmanlarında hem de motor, kompresör gibi yardımcı ekipmanlarda daha fazla tasarruf, gönüllü anlaşmalar Topluluk eko-etiket ödülü ve eko-yönetim ve enerji taraması (EMAS) yönetmelikleri ile enerji verimliliğini dolaylı olarak desteklemektedir. Elektrik: İletim ve dağıtımdaki kayıpların düşürülmesi verimli tüketim, elektrik üretim verimliliklerinin yükseltilmesi, yeni kurulacakların mutlaka en verimli kombine çevrimli olmasının sağlanması, enterkonnekte sisteme bağlı olmayan üretim sistemlerinin yaygınlaştırılması, Kojenerasyon, Beyaz sertifika.

Eylem Planı Hedefleri n 2007 - 2012 arasında yılda % 3. 3 bir enerji verimliliği iyileştirilmesinin yapılması hedeflenmektedir. n Eylem planı daha çok maliyet etkin önlemlere odaklanmıştır. n Bu önlemlerin AB ekonomisine katkısının 50 milyar € olacağı hesaplanmaktadır.

Enerji Verimliliğini Destekleyen Topluluk Programları n Avrupa için Akıllı Enerji (2007– 2013) Programı, n 7. Çerçeve Programı (2007– 2013) n LIFE III n Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu gibi bazı fonlar n Emisyon Ticaret Programı (ETP)

AB YEK Politikaları Bildiriler : n 1997 yılında Beyaz Bildiri (White Paper) n 2000 Yılında Yeşil Bildiri (Green Paper) Direktifler: n 2001/77/EC İç Elektrik Piyasasında YEK den Elektrik Üretimini Teşvik eden Direktif n 2003/30/EC Ulaşımda Biyoyakıtların veya Diğer Yenilenebilir Yakıtların Kullanımının Teşvik eden Direktif n 2003/96/EC Enerji ürünleri ve elektriğin vergilenmesi için Topluluk çerçevesinin yeniden yapılanması Direktifi

YEK da AB Hedefleri q AB-15’in brüt enerji tüketimi içindeki yenilenebilir enerji payını 2010 yılına kadar %6’dan % 12’ye çıkarmak q AB-15’de YEK üretilen elektriğin brüt elektrik tüketimindeki payını 2010 yılında % 14’den % 22’ye ulaştıracak bir çerçeve oluşturmak (AB-25 % 21) q 2010 yılında AB’de ulaşımda kullanılan biyoyakıt oranının % 5. 75’e ulaşmasını sağlamak

2 Mayıs 2007 tarihinde 26510 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu enerji verimliliği çalışmalarının etkin olarak yürütülmesi, izlenmesi ve koordinasyonu konusunda idari yapının oluşumunu, enerji verimliliği hizmetlerinin yürütülmesi konusunda yapılacak yetkilendirmeleri, görev ve sorumlulukları, toplumun eğitim ve bilinçlendirilmesi ve yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırmasına yönelik ve sektörel uygulamalara ilişkin çeşitli destekleme mekanizmalarını, teşviklerle ilgili konuları ve yasal gerekleri yerine getirmeyenlere uygulanacak para cezalarını kapsıyor

Türkiye’de Enerji Sektöründeki Yasal Düzenlemeler (Kanunlar) n n n n 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu- 3 Mart 2001 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu-18 Nisan 2001 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu - 20 Aralık 2003 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu-02 Mart 2005 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun- 18 Mayıs 2005 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu -2 Mayıs 2007 Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu- 13 Haziran 2007 5710 Sayılı Nükleer Güç Santrallarının Kurulması ve İşletilmesi İle Enerji Satışına İlişkin Kanun- 21 Kasım 2007

Kanun ile Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu (E. V. K. K) oluşturulmuştur. n Kanunda Enerji Verimliliği çalışmalarının ülke genelinde tüm ilgili n n kuruluşların katılımıyla etkin olarak yürütülmesi ve ulusal düzeyde enerji verimliliği stratejilerini, planlarını ve programlarını hazırlama için kurul oluşumuna yer verilmiştir. Kurul, EİE nin bağlı olduğu ETKB müsteşar yardımcısı başkanlığında; İçişleri, Maliye, Milli Eğitim, Bayındırlık ve İskan, Ulaştırma, Sanayi ve Ticaret ve Çevre ve Orman Bakanlıkları DPT, Hazine Müsteşarlığı, EPDK, TSE, TUBİTAK, TOBB, TMMOB ve Türkiye Belediyeler Birliğinin birer üst düzey temsilcisinden oluşur

Enerji Yöneticisinin Görevlendirilmesi n Sanayi tesislerinde; n n yıllık enerji tüketimi bin TEP’den fazla olan ellibin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerde, enerji yöneticisinin sorumluluğunda enerji yönetim birimi n Binalarda; toplam inşaat alanı en az yirmi bin m 2 veya yıllık enerji tuketimiı beşyüz TEP (Ton Eşdeğer Petrol) olan ticari binalar; n toplam inşaat alanı en az onbin m 2 veya yıllık toplam enerji tüketimi ikiyüzelli TEP ve üzeri olan kamu binaları n Organize sanayi bölgelerinde bulunan ve yıllık enerji tüketimi bin TEP’in altında olan işletmelere hizmet vermek üzere OSB’lerin de enerji yönetim birimi oluşturulması şarttır. Bu birimlerde, enerji yöneticisi dışında, en az bir makina ve bir elektrik veya elektrik-elektronik mühendisi çalıştırılır n

Bildirim zorunluluğu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mevcut olanlar en geç 2 Mayıs 2009 tarihine kadar EY atayacak ve bildirecek n 2 Mayıs 2009 tarihinden sonra devreye giren bina ve endüstriyel işletmeler ile organize sanayi bölgeleri takip eden doksan takvim günü içerisinde , n Enerji yöneticisi değişiklikleri otuz takvim günü içerisinde EİE ye bildirilecek n Endüstriyel işletmeler ve Binalar enerji tüketimine ilişkin bilgileri, her yıl Mart ayı sonuna kadar bildirecek ve portala kaydedecek n Endüstriyel işletmeler, Genel Müdürlüğün yerinde yapacağı incelemelere imkân tanıyacak CEZASI: İstenen bilgilerin ve inceleme yapma imkânının verilmemesi halinde istenen bilgi ve/veya iznin verilmesi için otuz günlük süre tanınır. Verilen süre sonunda istenen bilgilerin n yanlış veya noksan verilmesi halinde 10 000 Türk Lirası, n hiçbir bilgi verilmemesi ve/veya yerinde inceleme imkânının tanınmaması halinde 50 000 Türk Lirası n Kanun ve ilgili yönetmelikler kapsamında istenen gerekli diğer bilgilerin otuz gün içinde, doğru olarak ve gerektiği şekilde verilmemesi halinde 500 Türk Lirası idarî para cezası verilir. n

Enerji Yöneticileri / Enerji Yönetim Birimlerinin Görevleri n n n Tüketim alışkanlıklarının iyileştirilmesine ve ısrafın önlenmesine yönelik önlemleri ve prosedürleri belirlemek, tanıtımını yapmak ve gerektiğinde eğitim programları düzenlemek. Enerji tüketen sistemler, süreçler veya ekipmanlar üzerinde yapılabilecek tadilatları belirlemek ve uygulanmasını koordine etmek. Enerji etüdlerinin ve VAP’ların hazırlanması ve uygulanması ile ilgili pazar araştırmaları yapmak, anlaşmaları hazırlamak ve uygulamayı kontrol etmek. Enerji tüketen ekipmanların verimliliklerini izlemek, bakım ve kalibrasyonlarının zamanında yapılmasını koordine etmek. Enerji ihtiyaçlarının ve verimlilik artırıcı uygulamaların planlarını, bütçe ihtiyaçlarını, fayda ve maliyet analizlerini hazırlamak ve üst yönetime sunmak. Enerji tüketimini ve maliyetleri izlemek, değerlendirmek ve periyodik raporlar üretmek. Enerji tüketimlerini izlemek için ihtiyaç duyulan sayaç ve ölçüm cihazlarının temin edilmesini ve montajını sağlamak üzere girişimlerde bulunmak. Endüstriyel işletmelerde, özgül enerji tüketimini, mal üretimi ile enerji tüketimi ilişkisini, enerji maliyetlerini, işletmenin enerji yoğunluğunu izlemek; bunları iyileştirici öneriler hazırlamak. Enerji kompozisyonun değiştirilmesi ve alternatif yakıt kullanımı ile ilgili imkanları araştırmak; çevrenin korunmasına, emisyonların azaltılmasına ve sınır değerlerin aşılmamasına yönelik önlemleri hazırlamak; bunların uygulamasını koordine etmek. Enerji ikmal kesintisi durumunda uygulanmak üzere ve Genel Müdürlük tarafından istenmesi halinde petrol ve doğal gaz kullanımını azaltmak amacıyla alternatif planlar hazırlamak. Kanun kapsamında her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe verilmesi gerekli bilgileri hazırlamak ve Genel Müdürlüğe gönderilmek üzere yönetime sunmak.

Kimler Enerji Yöneticisi olabilir ? (kesinleşmemiş taslaktan) Endüstriyel işletmelerde, organize sanayi bölgelerinde ve binalarda enerji yöneticisi görevlendirmesinde, En az iki yıllık mesleki tecrübeye sahip, Meslek odalarına kayıtlı makina, elektrik veya elektrik-elektronik mühendislerine öncelik tanınır. Bu meslek dallarında görevlendirmenin mümkün olmadığı durumlarda, n n n n endüstriyel işletmelerde ve organize sanayi bölgelerinde mühendislik, endüstriyel işletmelerde ve organize sanayi bölgelerinde binalarda mühendislik, mimarlık veya teknik eğitim fakültelerinde lisans eğitimi görmüş veya binalarda lisans üstü eğitimini enerji veya enerji teknolojileri bilim dalında yapmış kişiler arasından enerji yöneticisi görevlendirilebilir. n Bina sahipleri veya yönetimleri, makina, elektrik veya elektrik-elektronik mühendisliği branşlarındaki enerji yöneticilerinden hizmet alabilir. n Enerji yöneticisi eğitim programlarında, binalar ve sanayi sektörlerine göre ayrı program uygulanır n Türk Silahlı Kuvvetleri, Millî Savunma Bakanlığı ve bağlı kuruluşları ile Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından Genel Müdürlük işbirliği ile bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlenen enerji yöneticisi eğitimlerine katılan en az lisans eğitimi almış kişilere, Genel Müdürlük tarafından enerji yöneticisi sertifikası verilir.

Kimler Enerji Yöneticisi olabilir ? n n n Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar veya şirketler tarafından düzenlenen enerji yöneticisi eğitim programlarına katılarak başarılı olan, En az iki yıllık mesleki tecrübeye sahip, Meslek odalarına kayıtlı Makina, elektrik veya elektrik-elektronik mühendisleri (öncelikli) Mümkün olmadığı durumlarda, n n n endüstriyel işletmelerde ve organize sanayi bölgelerinde; mühendislik, binalarda ; mühendislik, mimarlık veya teknik eğitim fakültelerinde lisans eğitimi görmüş veya lisans üstü eğitimini enerji veya enerji teknolojileri bilim dalında yapmış kişiler arasından enerji yöneticisi görevlendirilebilir. Bina sahipleri veya yönetimleri, makina, elektrik veya elektrik-elektronik mühendisliği branşlarındaki enerji yöneticilerinden hizmet alabilir Enerji yöneticisi eğitim programlarında, binalar ve sanayi sektörlerine göre ayrı program uygulanır n Türk Silahlı Kuvvetleri, Millî Savunma Bakanlığı ve bağlı kuruluşları ile Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından Genel Müdürlük işbirliği ile bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlenen enerji yöneticisi eğitimlerine katılan en az lisans eğitimi almış kişilere, Genel Müdürlük tarafından enerji yöneticisi sertifikası verilir. n

Etüt-Proje Sertifikasını Kimler Alabilir ? n Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından düzenlenen etüt- proje eğitim programlarına katılarak başarılı olan, n En az iki yıllık mesleki tecrübeye sahip n Meslek odasına kayıtlı n Mühendislik, mimarlık veya teknik eğitim fakültelerinde lisans eğitimi görmüş veya lisans üstü eğitimini enerji veya enerji teknolojileri bilim dalında yapmış kişilere, etüt–proje sertifikası verilir. n Yetkilendirilmiş kurumlar tarafından verilen etüt-proje sertifikaları, veriliş tarihini takip eden onbeş gün içerisinde Genel Müdürlüğe bildirilir. n Etüt-proje sertifikası, Hizmet ve VAP sertifikası olarak iki kategoride verlir. n Etüt-proje eğitimleri ile ilgili eğitim programlarında, teorik ve/veya uygulamalı kısımları olan derslerden oluşan ve bu Yönetmeliğin Ek-1’inde tanımlanan müfredat uygulanır.

Etüt-Proje Sertifikasını Kimler Alabilir ? n Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından düzenlenen etüt- proje eğitim programlarına katılarak başarılı olan, n En az iki yıllık mesleki tecrübeye sahip n Meslek odasına kayıtlı n Mühendislik, mimarlık veya teknik eğitim fakültelerinde lisans eğitimi görmüş veya lisans üstü eğitimini enerji veya enerji teknolojileri bilim dalında yapmış kişilere, etüt–proje sertifikası verilir. n Yetkilendirilmiş kurumlar tarafından verilen etüt-proje sertifikaları, veriliş tarihini takip eden onbeş gün içerisinde Genel Müdürlüğe bildirilir. n Etüt-proje sertifikası, Hizmet ve VAP sertifikası olarak iki kategoride verlir. n Etüt-proje eğitimleri ile ilgili eğitim programlarında, teorik ve/veya uygulamalı kısımları olan derslerden oluşan ve bu Yönetmeliğin Ek-1’inde tanımlanan müfredat uygulanır.

Enerji Verimliliği Kanunu Yetkilendirme Sistemi

Kurumların Yetkilendirilmesi n Üniversitelere ve meslek odalarının şubelerine, uygulamalı eğitim yapabilmeleri ve şirketleri yetkilendirebilmeleri için Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından yetki belgesi verilir. n Bu belgeler, aykırı bir durum olmadıkça, her beş yılda bir yenilenir. n 2 Mayıs 2009 tarihi itibarı ile yetkilendirilmiş kurum sayısının onu aşması halinde yetkilendirme sona erecek.

Yetkilendirilmiş kurumlar; n n n endüstriyel işletmelere ve binalara yönelik enerji yöneticisi eğitimi şirketlere yönelik olarak, etüt-proje eğitimi verir. enerji yöneticisi ve etüt-proje eğitimlerini A sınıfı, enerji yöneticisi eğitimini B sınıfı yetki belgesi ile yürütür şirketlerle yaptıkları yetkilendirme anlaşması kapsamında yetki belgesi verdikleri şirketler tarafından düzenlenen enerji yöneticisi eğitimlerinin uygulama kısmı için laboratuvar kullanım desteği sağlar. Hazırladıkları faaliyet raporunu her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe gönderir. Şirketlerin izlenmesinde ve denetiminde tespit edilen ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil eden diğer hususlar, en geç otuz takvim günü içerisinde EİE e bildirilir

Başvuru Yetki belgesi alabilmek veya yetki belgesi sınıfını değiştirmek için, her yıl Nisan ve Ekim aylarında Genel Müdürlüğe aşağıdaki belgelerle birlikte başvurulur. n n n İstediği yetki belgesi sınıfına giren eğitimleri, bu Yönetmeliğin Ek 1’indeki istekleri sağlamak suretiyle yürüteceğine dair bildirimi içeren başvuru yazısı, Yetki belgesi sınıfına giren eğitimlerde kullanacağı dokümanların basılı ve elektronik ortamdaki birer sureti, Eğitimlerde kullanacağı kapalı alan, tefriş, araç, gereç ve laboratuvar imkanlarının bu Yönetmeliğin Ek-1’indeki istekleri karşıladığını gösteren belgeler, İstediği yetki belgesi sınıfına giren eğitimlerin her birinde eğitici olacak en az üç kişinin özgeçmişleri ve Genel Müdürlükten alınmış enerji yöneticisi ve/veya etüt-proje sertifikaları, EK 1: Enerji yöneticisi sertifikası alan kişilerden beklenen yetkinlikler

Şirketlerin Yetkilendirilmesi n Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar şirketlere yetki belgesi veriyor. n Başvuru her yıl Ocak ve Temmuz aylarında Bu belge, her üç yılda bir yenilenebilecek n Şirketlere verilen yetki belgesi n bina, n enerji yoğun sanayi sektörleri, n ısı-mekanik n elektrik kategorilerinde olabilecek EİE daha sonra tebliğ ile düzenleme yapacak ve başvuru sırasındaki tercih formuna göre belirlenir.

n Şirketler, endüstriyel işletmelere, bina sahiplerine veya yönetimlerine aşağıdaki hizmetleri sunar. n n n Hizmet anlaşması kapsamında, enerji yöneticisi eğitimi, enerji etüdü ve VAP hazırlama, proje uygulama, danışmanlık ve binalara yönelik enerji yöneticisi hizmeti Uygulama anlaşması kapsamında, enerji tasarruf miktarını garanti etmek suretiyle, VAP’ın uygulanması

Şirketler yetki belgesi alabilmek veya yetki belgesinin kategorisini değiştirmek için Genel Müdürlüğe veya yetkilendirilmiş kurumlara aşağıdaki belgelerle birlikte başvurur: n n n Enerji verimliliği hizmetlerini, bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda yerine getireceğine dair bildirimi içeren başvuru yazısı, Enerji yöneticisi eğitimlerinde kullanacağı dokümanların basılı ve elektronik ortamdaki birer sureti, Enerji verimliliği hizmetlerini de içine alan şirket sözleşmesi ve ilgili odalara kayıt belgeleri, Hangi sektörlerde enerji etüdü, VAP uygulaması ve danışmanlık hizmetleri vereceğini gösteren tercih formu, Enerji yöneticisi eğitimlerinde; bu Yönetmeliğin Ek-1’indeki istekleri karşıladığını gösteren belgeler, eğitici olacak en az üç kişinin özgeçmişleri ve enerji yöneticisi ve/veya etütproje sertifikaları,

Şirketlerin Başvuru şartları (devam) n n Etüt-proje hizmetlerinde, en az ikişer kişi olmak üzere, her bir yetki belgesi kategorisinde görevlendireceği personelinin veya hizmet alacağı kişilerin özgeçmişleri ve etüt–proje sertifikaları, Enerji etüdü hizmetlerinde kullanılmak üzere bu Yönetmeliğin Ek-3, Tablo 1’de listesi ve özellikleri verilen cihazlara sahip olunduğuna dair faturaları veya bu cihazların yetki süresi boyunca kullanılabileceğine dair sözleşmeyi, Mevcut yetki belgesindeki tercihlerini yenilemek suretiyle yetki belgesini değiştirmek isteyen şirket için değişiklik gerekçesi, ISO 17025 laboratuvar akreditasyon yeterlilik belgesi veya ölçümlerin bu belge sahibi tüzel kişilerden hizmet alınmak suretiyle yapılacağına ilişkin sözleşme,

n n Yetki belgesi, Genel Müdürlük tarafından Resmî Gazetede yayımlanacak tebliğde tanımlanan formata uygun olarak düzenlenir. ISO 17025 laboratuvar akreditasyon yeterlilik belgesini almak üzere ilgili kurum veya kuruluşa müracaat edildiğine dair belgeyi başvuru dosyasında sunan şirkete yetki belgesi verilebilir. Ancak, yetki anlaşmasının yapılmasını takip eden bir yıl içinde ISO 17025 laboratuvar akreditasyon yeterlilik belgesini alamayan şirketin yetki belgesi durdurulur. Yetki anlaşmasının yapılmasını takip eden ikinci yılın sonunda ISO 17025 laboratuvar akreditasyon yeterlilik belgesinin alınamaması halinde, şirketin yetki belgesi iptal edilir.

n n n Uygulama anlaşması kapsamında garanti ettiği enerji tasarruf miktarını, uygulama öncesi ve sonrası yapacağı ölçümlerle müşterisinin ve yetkilendirildiği kurumun temsilcileri huzurunda kanıtlayamayan şirket, kendisine yetki belgesi veren Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurum tarafından internet üzerinden ilan edilir. En fazla üç uygulama anlaşmasındaki taahhüdünü yerine getiremeyen şirketin yetki belgesi bir yıl süre ile iptal edilir. Yetkilendirilmiş kurumlar tarafından yetki belgesi verilen, değiştirilen, durdurulan, yeniden kullanıma açılan veya iptal edilen şirketler, ilgili yetkilendirilmiş kurum tarafından, bu işlemlerin tamamlanma tarihinden itibaren beş işgünü içerisinde, Genel Müdürlüğe bildirilir. Genel Müdürlük bu bilgileri, kendisine intikal tarihinden itibaren beş işgünü içerisinde internet üzerinden yayınlar. Şirketlerin uygulama anlaşmaları kapsamında, ölçümlerle kanıtladıkları tasarruf miktarları, kendisine yetki belgesi veren Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından internet üzerinden ilan edilir.

Verimlilik Artırıcı Projelerin Desteklenmesi n Sanayi Kuruluşları projelerini, enerji etüt raporu ile birlikte, her yıl Şubat veya Temmuz aylarında Genel Müdürlüğe sunar. n Endüstriyel işletmelerin hazırladıkları veya şirketlere hazırlattıkları VAP’lar aşağıdaki esaslara göre desteklenir: Endüstriyel işletmeler tarafından Genel Müdürlüğe sunulan, Genel Müdürlüğün uygun görüşü ile Kurul tarafından onaylanan, n n n geri ödeme süresi en fazla beş yıl projesinde belirlenmiş bedelleri en fazla beşyüzbin Türk Lirası olan uygulama projeleri bedellerinin en fazla yüzde yirmisi oranında desteklenir. n VAP’lar iki yıl içinde uygular. Bu süreyi aşan veya projesinden farklı yapılan uygulamalar desteklenmez. n Uygulama öncesi ve sonrası bilgi ve görüntüleri ihtiva eden uygulama raporları Genel Müdürlüğe gönderilir. n Uygulama sonuçları Genel Müdürlük tarafından yerinde kontrol edilir. n Verimlik arttırıcı proje formatı, Bakanlık tarafından Resmî Gazetede yayımlanacak tebliğde belirlenir

Verimlilik Artırıcı Projelerin Desteklenmesi n n n Aynı yıl içinde bir endüstriyel işletme desteklerden yararlanmak üzere sadece bir kez ve en fazla iki VAP ile başvuruda bulunabilir. VAP’larının desteklenmesi Kurul tarafından onaylanan endüstriyel işletmeler, bu VAP’larına ilişkin uygulama raporları onaylanana kadar yeni bir VAP’ın desteklenmesi için başvuruda bulunamaz. İki yılı aşan veya projesinden farklı yapılan uygulamalar desteklenmez.

Verimlilik Artırıcı Projelerin Desteklenmesi n Uygulama öncesi ve sonrası bilgi ve görüntüleri ihtiva eden ve Genel Müdürlük tarafından belirlenen formata göre hazırlanmış uygulama raporları Genel Müdürlüğe gönderilir. Uygulama sonuçları Genel Müdürlük tarafından yerinde kontrol edilir.

Verimlilik Artırıcı Projelerin Desteklenmesi n Destek miktarı aşağıdaki formül ile belirlenir. Formülün uygulanmasında, altı ayı aşan geri ödeme süreleri bir yıla tamamlanır. n D = [20 -(5/4) x (S-1)]/100 x M n D : Destek miktarı (Türk Lirası) n M : Projede öngörülen uygulama bedeli (Türk Lirası) n S : Geri ödeme süresi (Yıl), bir yılın altındaki geri ödeme süreleri bir yıla tamamlanır. En kısa sürede kendisini geriye ödeyen ve en fazla elektrik tasarrufu sağlayan projeler öncelikli olarak desteklenecek

Gönüllü Anlaşmalar Sanayi kuruluşu, n Üç yıl içerisinde enerji yoğunluğunu ortalama olarak en az %10 oranında azaltmayı taahhüt ederek Genel Müdürlük ile gönüllü anlaşma yapabilir. n Her yıl Haziran ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe başvurur. n Referans olarak anlaşma yapılan yıla ait enerji yoğunluğu alınır, buna göre her yıl gerçekleşen farkların aritmetik ortalaması esas alınır n Anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin %20 si, Genel Müdürlük ödenekleri ile sınırlı kalmak ve 100 000 Yeni Türk Lirasını geçmemek kaydıyla Genel Müdürlük bütçesinden karşılanır.

Gönüllü Anlaşmalar Enerji yoğunluğu = E / D (TEP/YTL) E = Et - Ed -Eyk Et = TEP cinsinden işletmenin yıllık toplam enerji tüketimi Ed = TEP cinsinden işletmenin genel yönetim ve destek hizmetlerindeki enerji tüketimi Eyk= TEP cinsinden kojenerasyon veya YEK enerji üretimi D = (1/ ÜFE) x Σ (Pi x Fi) D= 2000 yılı fiyatları ile bin (1000) Türk Lirası cinsinden, yıllık mal üretiminin ekonomik değeri. ÜFE = İlgili sektörün üretici fiyat endeksi Pi = Yıl içerisinde üretilen mal miktarları Fi = 2000 yılı fiyatları ile bin (1000) Türk Lirası cinsinden, yıl içerisinde üretilen malların piyasa fiyatları.

Gönüllü Anlaşmalar n Tükettikleri enerjiden; n atıkları modern yakma teknikleri ile ısı ve elektrik enerjisine dönüştüren n toplam çevrim verimi yüzde seksen ve üzeri olan ve yurt içinde imal edilen kojenerasyon tesislerinde n hidrolik, rüzgar, jeotermal, güneş veya biyokütle kaynaklarını kullanarak ürettikleri enerji, bu tesislerin anlaşma dönemi içinde işletmeye alınması halinde, bir defaya mahsus olmak üzere, enerji yoğunluğu hesabında endüstriyel işletmenin yıllık toplam enerji tüketimi miktarından düşülür.

Gönüllü Anlaşmalar n n n Gönüllü anlaşma yapılmasında, son beş yıldaki enerji yoğunluğu ortalaması yüksek olan endüstriyel işletmelere öncelik tanınır. Gönüllü anlaşma, Kurul onayını müteakip Genel Müdürlük ile ilgili endüstriyel işletmeyi temsile yetkili olan kişi arasında imzalanarak, takip eden yılın Ocak ayında yürürlüğe girer Genel Müdürlük ve onun adına hareket eden görevlileri aldıkları bilgileri gizli tutmakla yükümlü

EVD Enerji Hizmet Şirketi Energy Service Company- ESCO n Dünyada EVD’ler, sanayi kuruluşlarında ve binalarda n enerji aduitleri yürütür n enerji verimliliğini artırmak üzere ile projeler geliştirir, n uygular, n finansman sağlar n 5 -7 yıllık periyotlar arasında işletme, bakım-onarım masraflarını üstlenerek, hizmet satar n Ve diğer yenlikçi, yaklaşımlar

n EVD, uyguladığı proje ve yatırım sonucunda sağladığı enerji tasarruf miktarı kazancı proje sahibi ile çeşitli şekillerde paylaşır. n Sağlanacak enerji tasarruf miktarı garanti edilirken, beklenen tasarrufun elde edilememe riskini üstlenir. n Kazanç tasarrufun gerçekleşmesi oranınında artar.

Enerji Performans Sözleşmesi Uygulama Anlaşması n Herhangi bir alanda enerji verimliliğinin artırılması sonucunda her iki n n n tarafında kazançlı olduğu para ve enerji tasarrufu sağlanmasını amaçlayan bir sözleşmedir. Aslında bir proje finansmanı modelidir. Proje kapsamında hizmeti gerçekleştiren EVD hizmet bedelini hizmet faturalardaki düşen miktarlardan sağlamaktadır. Enerji Performans Sözleşmesi ile hizmeti alan sektör için sağlanacak yararlar aşağıda özetlenmektedir: EVD şirketi, proje başında belirlenen ve sözleşmede yer alan enerji tasarruf miktarının gerçekleşmeme riskini almaktadır. Şirket, etüt çalışmasından izlemeye kadar tüm hizmetleri üstlenmektedir. Garanti edilen enerji tasarrufunun üzerinde sağlanacak tasarruf miktarı, proje dışında tutulmakta ve EVD ücretinin içinde yer almayıp, kuruma kar olarak dönmektedir.