RAPORTI VJETOR I AVOKATIT T POPULLIT PR VITIN

RAPORTI VJETOR I AVOKATIT TË POPULLIT PËR VITIN 2005 DS design www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Sa u respektuan të drejtat e qytetarëve në vitit 2005? § § § § § DS design Administrata publike nuk kishte sens për nevojat e qytetarëve; Pati raste të tejkalimit brutal të autorizimeve policore; Nëpër burgje ishte e rrezikuar siguria dhe e drejta për jetë; Në procedurat gjyqësore drejtësia ishte vështirë e arritshme; U bllokua procesi i denacionalizimit; Nuk u përfill interesi më i mirë i fëmijës; Siguria sociale vetëm në letër; Mungonte vetëdija dhe ndërgjegjja për mjedisin; Nuk u miratua ligji për mbrojtje nga diskriminimi; Zbatimi i parimit përfaqësimin e drejtë dhe adekuat, realizohej ngadalë. www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Si realizoheshin dhe mbroheshin të drejtat e qytetarëve në vitin 2005? § Me vështirësi, nëpër procedura të stërzgjatura, të ndërlikuara dhe § § § DS design rraskapitëse pranë administratës publike të pareformuar; Pranë nëpunësve dhe bartësve të funksioneve që bien nën ndikime dhe që nuk janë sa duhet të vetëdijshëm për të drejtat e qytetarëve; Pranë policisë, e cila manifeston forcë nuk i mbron dhe i fsheh dobësitë e veta; Me një sistem gjyqësor të avashtë, të pa efektshëm dhe akoma të pareformuar; Me bishtërim dhe zbatim jokonsekuent të dispozitave ligjore dhe me dukuri të arbitrarizmit gjatë veprimit; Pa ndjenjë përgjegjësie dhe jotransparencë në punë. www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Si ishte bashkëpunimi me Avokatin e Popullit në vitin 2005? Niveli i bashkëpunimit ishte pak më i mirë krahasuar me vitet e mëparshme, mirëpo… § Sektori për kontroll të brendshëm dhe standarde profesionale e pengonte punën e Avokatit të Popullit; § Komisioni i shkallës së dytë për denacionalizim nuk vepronte sipas intervenimeve të Avokatit të Popullit; § Organet dhe komisionet e shkallës së dytë manifestonin sjellje jokorrekte dhe të papërgjegjshme ndaj Institucionit Avokat i Popullit. DS design www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Çka tregojnë shifrat? 2729 të përfunduara 1926 nuk janë konstatuar cenime 478 intervenime të pranuara 3953 parashtresa 803 cenime të konstatuara 1206 që punohen 26 janë shfrytëzuar të gjitha mundësitë 299 intervenime të AP që janë në procedurë Parashtresa të pranuara 4000 3053 3000 1959 2000 § Numri i parashtresave është rritur për 55. 84% § Çdo ditë e më tepër respektohen ndërhyrjet e Avokatit të 1000 0 Viti 2005 DS design Viti 2004 Popullit www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Rezultate nga punimet e vitit 2005 69, 35% 30, 65% Lëndë të përfunduara Lëndë që ende punohen 27, 89% 49, 36% Procedura të ndërprera 17, 52% 27, 89% Nuk është hapur procedurë 17, 52% Janë konstatuar cenime sipas 49, 36% 0, 95% 1, 21% DS design 3, 08% të cilave është vepruar 0, 95% Janë konstatuar cenime sipas të cilave AP i ka ndërmarrë të gjitha mundësitë ligjore 3, 08% Janë zgjidhur na mënyra tjera 1, 21% Parashtresa anonime www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Cenime janë konstatuar në 20. 41% të rasteve Cenime të konstatuara gjatë vitit 2005 Organet, të cilat akoma nuk kanë vepruar sipas intervenimeve të AP-së 299 - 37, 24% 26 - 3, 24% 22 41 11 111 Qeveria e RM-së–Komisionet e shkallës së dytë 10 11 11 44 Ministria e Financave 41 Ministria për Punë të Brendshme 22 Ministria e Transporteve dhe Ndërlidhjeve 478 - 59, 53% 11 Ministria e Arsimit dhe Shkencës 44 Është vepruar Akoma nuk është vepruar nga ana e organeve Rastet ndaj të cilave AP i ka ndërmarrë të gjitha mundësitë ligjore 111 10 Ndërmarrjet publike, shërbimet dhe institucionet 11 Enti Statistikor për Punë Gjeodezie 11 Ministria e Vetadministrimit Lokal Organet, të cilat nuk kanë vepruar fare sipas ndërhyrjeve të AP-së 3 2 1 9 Ministria 2 1 4 4 DS design 9 për Punë të Brendshme 4 Ministria e Financave 4 Ministria e Transporteve dhe Ndërlidhjeve 2 Ministria e Punës dhe Politikës Sociale 3 Ministria e Kulturës 1 Qeveria e RM-së 2 Ndërmarrjet publike, shërbimet dhe institucionet 1 Ministria e Arsimit dhe Shkencës www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

A ka gjykim brenda afatit të arsyeshëm? Procedurat janë të avashta, të stërzgjatura dhe rraskapitëse për qytetarët, për shkak të: Jurisprudenca 1200 § 928 900 30, 40% ose 928 nga numri i përgjithshëm i parashtresave 600 385 DS design § papërgjegjshme, e cila nuk guxon të mbetet e pa sanksionuar Aftësimit të pamjaftueshëm të personelit gjyqësor dhe administrativ Kushteve joadekuate për punë 300 0 v. 2005 në 8, 51% ose 79 cenime të konstatuara § Sjelljes joprofesionale, të pandërgjegjshme dhe të v. 2004 në 91, 14% ose 72 është vepruar pas ndërhyrjes së AP Ø Përfundimi i reformave në gjyqësi Ø Aftësimi në vazhdimësi i personelit gjyqësor dhe administrativ www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

A është policia përherë në shërbim të qytetarëve? Procedimi policor dhe punë të tjera të rendit § § 391 400 243 300 12, 81% ose 391 nga numri i përgjithshëm i parashtresave § Raste të përdorimit jashtë mase të mjeteve të 200 100 Ø Profesionalizëm dhe përgjegjësi më e madhe 0 v. 2005 v. 2004 Ø në 34, 02% ose 133 cenime të konstatuara DS design dhunës Ekziston abuzim me autorizimet zyrtare Sektori për kontroll të brendshëm dhe standarde profesionale, manifeston joprofesionalizëm, papërgjegjësi, i fsheh dukuritë negative dhe e pengon punën e AP në 62, 41% ose 83 është vepruar pas ndërhyrjes së AP Ø e personave zyrtarë dhe sanksionim i dukurive negative Bashkëpunim i detyrueshëm dhe i pakushtëzuar me AP Miratimi i Ligjit për policinë, i cili qartë do t’i përkufizonte autorizimet dhe veprimet policore www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Burgjet – ndëshkim, por jo edhe risocializim Është bërë inspektim i përgjithshëm i gjendes nëpër IPN dhe IEP DS design § § § 1, 57% ose 48 nga numri i përgjithshëm i parashtresave në 10, 42% ose 5 cenime të konstatuara § Përkeqësim i gjendjes së sigurisë – 16 persona kanë humbur jetën nga vdekja e dhunshme Te të dënuarit është regjistruar prezencë e drogës, alkoolit dhe armëve Menaxhim joprofesional dhe gjendje e vështirë materiale Punonjësit dhe personat përgjegjës nuk i njohin rregullat, me çka e pengojnë punën e AP Ø Inkorporim të sistemit përkatës të sigurisë në 80, 00% ose 4 është vepruar pas ndërhyrjes së AP dhe kontrollit Ø Vendosje të kuadrit përkatës drejtues dhe kuadrit tjetër profesional Ø Sigurim të trajtimit dinjitoz, human dhe trajtimit riedukues www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Ku ngeci procesi i denacionalizimit? § Organizim konfuz dhe i pakoordinuar në shkallën e Marrëdhëniet pronësore–juridike 500 § § 403 400 300 13, 20% ose 403 nga numri i përgjithshëm i parashtresave në 57, 32% ose 231 cenime të konstatuara DS design 217 200 100 § parë - labirint pa rrugëdalje Komisioni i shkallës së dytë nuk funksionon dhe ka qasje seleksionuese Ekziston mosazhurnitet, burokraci, subjektivitet dhe mosrespektim të afateve për tu përgjigjur kërkesave të qytetarëve Pengohet puna e AP me mosrespektim të kërkesave dhe rekomandimeve 0 v. 2005 v. 2004 në 26, 41% ose 61 është vepruar pas ndërhyrjes së AP Ø Ndërmarrje të masave për zhbllokimin e procesit të denacionalizimit, vërtetimi i përgjegjësisë dhe respektim i obligimeve të marra nga ana e shtetit Ø Procedim me kohë sipas kërkesave të qytetarëve dhe sipas ndërhyrjeve të AP www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Arbitrarizëm gjatë punësimit dhe pushimit nga puna Marrëdhëniet e punës 400 315 300 10, 32% ose 315 nga numri i përgjithshëm i parashtresave në 28, 25% ose 89 cenime të konstatuara DS design § Paligjshmëri gjatë procedurave të punësimit § Pushime nga puna në mënyrë të jashtëligjshme 227 gjatë procesit të decentralizimit 200 100 Ø Respektim të procedurave gjatë realizimit të 0 v. 2005 v. 2004 të drejtave nga marrëdhënia e punës Ø Angazhim më i madh i inspektorëve të punës në sektorin privat në 59, 55% ose 53 është vepruar pas ndërhyrjes së AP www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Rrëmujë urbanistike vazhdoi edhe gjatë vitit 2005 § Interesi komercial u paraprinte ndryshimeve të Urbanizëm dhe ndërtimtari 200 6, 03% ose 184 nga numri i përgjithshëm i parashtresave në 13, 59% ose 25 cenime të konstatuara DS design § 184 123 150 § 100 50 § shpeshta të planeve urbanistike Burokracia u krijonte probleme qytetarëve gjatë veprimit sipas kërkesave të tyre Organet e inspektimit silleshin me inerci dhe mungonte kontrolli parandalues Aktet administrative për shembje nuk përmbaroheshin dhe kishte qasje seleksionuese Ø Detyrimisht të vendoset rendi gjatë 0 v. 2005 v. 2004 në 40, 00% ose 10 është vepruar pas ndërhyrjes së AP rregullimit dhe humanizimit të hapësirës Ø Të rritet niveli i kontrollit nga ana e organeve të inspektimit dhe të përmbarohen pa seleksionime aktet e marra Ø Respektim i afateve ligjore për vendimmarrje dhe sjellje me përgjegjësi ndaj ndërhyrjeve të AP www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Mjedis i rrezikuar § Vedëtija ekologjike ishte në nivel të ulët § Aktivitetet parandaluese që ndërmerrnin organet Mjedisi 25 § 23 20 12 15 0, 75% ose 23 nga numri i përgjithshëm i parashtresave 10 5 Ø Aksion për ngritjen e vetëdijes ekologjike dhe 0 v. 2005 në 13, 04% ose 3 cenime të konstatuara DS design § kompetente ishin të pamjaftueshme Qytetarëve nuk u sigurohej qasje deri te informatat për mbrojtjen dhe përparimin e mjedisit Nuk ndëshkoheshin ndotësit e mjedisit v. 2004 në 66, 67% ose 2 është vepruar pas ndërhyrjes së AP sigurim i qasjes deri te informatat që kanë të bëjnë me mjedisin Ø Përcjellje e dukurive dhe ndërmarrje e masave kundër ndotësve të mjedisit Ø Procedim pas ndërhyrjeve të AP www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Sigurimi strehimor i paarritshëm për personat e rrezikuar social Çështjet strehimore 120 90 2, 10% ose 64 nga numri i përgjithshëm i parashtresave 92 64 DS design § nuk u shpërnda në mënyrë të drejtë Komisioni për çështje strehimore nuk vepronte me kohë sipas kërkesave të qytetarëve 60 30 0 v. 2005 në 28, 13% ose 18 cenime të konstatuara § Nuk kishte kujdes për personat e rrezikuar social § Fondi i banesave shtetërore nuk u evidentua dhe v. 2004 në 72, 22% ose 13 është vepruar pas ndërhyrjes së AP Ø Sigurim strehimor për personat e rrezikuar social Ø Evidentim i tërësishëm dhe në mënyrë të drejtë të disponohet me fondin shtetëror strehimor Ø Veprimi në kohë dhe efikas i Komisionit për çështje strehimore www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Siguria sociale – e parealizueshme Siguria dhe mbrojtja sociale 150 118 126 DS design themelore të jetës Të drejtat nga mbrojtja sociale realizohen me vështirësi Organet kompetente veprojnë jo në kohë, njëanshëm dhe jashtëligjshëm 50 Ø Rritja e nivelit të sigurisë dhe mbrojtjes 0 v. 2005 në 54, 24% ose 64 cenime të konstatuara § § 100 3, 87% ose 118 nga numri i përgjithshëm i parashtresave § Niveli i mbrojtjes sociale nuk i kënaq nevojat v. 2004 në 90, 63% ose 58 është vepruar pas ndërhyrjes së AP sociale Ø Ligjshmëri dhe objektivitet gjatë shpërndarjes së ndihmës sociale Ø Ndërmarrje e masave për elimin e dobësive subjektive gjatë shpërndarjes së ndihmës sociale www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Si i realizojnë qytetarët të drejtat nga sigurimi pensional dhe invalidor? Sigurimi pensional dhe invalidor 200 150 5, 57% ose 170 nga numri i përgjithshëm i parashtresave 111 100 DS design § cilave ballafaqohen me mospërfillje Komisionet për vlerësimin e aftësisë së punës veprojnë në mënyrë seleksionuese, arbitrare dhe me elemente të sjelljes korruptuese 50 0 v. 2005 në 21, 18% ose 36 cenime të konstatuara § Në procedura të gjata dhe problematike, gjatë të 170 v. 2004 në 75, 00% ose 27 është vepruar pas ndërhyrjes së AP Ø Veprim me kohë, objektiv dhe joarbitrar sipas kërkesave të qytetarëve Ø Përforcim i kontrollit mbi punën e komisioneve për shkak të shmangies së dukurive negative www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Në çfarë niveli gjendet mbrojtja shëndetësore? § Sipas kërkesave të qytetarëve vendimet nuk Siguria dhe mbrojtja shëndetësore 60 50 § 43 1, 41% ose 43 nga numri i përgjithshëm i parashtresave 40 § 20 § 0 v. 2005 në 44, 19% ose 19 cenime të konstatuara DS design merreshin brenda afatit dhe me vështirësi verifikohej statusi i të siguruarit Kontributet e papaguara ishin pengesë për realizimin e të drejtës për mbrojtje shëndetësore Mjetet për furnizimin e ilaçeve refundoheshin me vështirësi të mëdha Gjatë dhënies së shërbimeve mjekësore ekzistonte pandërgjegjshmëri dhe joprofesionalizëm v. 2004 në 89, 47% ose 17 është vepruar pas ndërhyrjes së AP Ø Reformim i tërësishëm i sistemit Ø Vendosje me kohë dhe zbatim konsekuent i dispozitave ligjore Ø Respektimi i kodeksit mjekësor www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Sa respektohet interesi më i mirë i fëmijës? Të drejtat e fëmijëve 80 2, 06% ose 63 nga numri i përgjithshëm i parashtresave 47 40 DS design § kushte për zhvillim dhe rritje normale Nuk ndërmerreshin masa dhe aktivitete për mbrojtjen e grupeve të rrezikuara të fëmijëve Dhuna mbi fëmijët ishte në rritje Ø Interesi më i mirë i fëmijës – prioritet i shtetit Ø Sigurimi i kushteve dhe mjeteve për zhvillim 20 0 v. 2005 në 39, 68% ose 25 cenime të konstatuara § 63 60 § Fëmijët, nga shtresat e ulëta sociale, nuk kishin v. 2004 në 92, 00% ose 23 është vepruar pas ndërhyrjes së AP dhe rritje normale të fëmijëve, sidomos në mjediset e rrezikuara sociale Ø Parandalimi dhe ndëshkimi i dhunës mbi fëmijët Ø Respektimi i të drejtës së pjesëmarrjes së fëmijës për çështjet me interesi për të www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Arsimi sipëror – e drejtë apo privilegj? § Ligji për arsimin sipëror jo çdo herë aplikohet në Arsim, shkencë, kulturë dhe sport § 38 40 26 30 1, 24% ose 38 nga numri i përgjithshëm i parashtresave § 20 10 0 v. 2005 në 39, 47% ose 15 cenime të konstatuara DS design mënyrë përkatëse Institucionet e arsimit sipëror në mënyrë jokonsekuente vendosnin për shpenzimet, bashkëfinancimin dhe participimin Standardi i nxënësve dhe studentëve mbetën në nivel të ulët v. 2004 në 80, 00% ose 12 është vepruar pas ndërhyrjes së AP Ø Vendosje e ligjshme dhe me kohë gjatë realizimit të të drejtave nga arsimimi Ø Mbrojtja dhe avancimi i standardit të nxënësve dhe studentëve www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Qytetarët peng të pozicioneve monopoliste të dhënësve të shërbimeve! Të drejtat e konsumatorëve § Dhënësit e shërbimeve në komunikimin me 152 160 120 3, 08% ose 94 nga numri i përgjithshëm i parashtresave 80 40 Ø Përparimi i profesionalizmit gjatë 0 v. 2005 në 38, 30% ose 36 cenime të konstatuara DS design § 94 qytetarët shfaqnin vetëdije të ulët dhe joprofesionalizëm Nuk ekzistonin norma të veçanta për mbrojtje të suksesshme dhe kontroll mbi monopolet v. 2004 në 86, 11% ose 31 është vepruar pas ndërhyrjes së AP komunikimit me qytetarët Ø Përgatitje e normave përkatëse ligjore për parandalimin e keqpërdorimeve të monopoleve dhe liberalizimin e tregut Ø Veprim më efikas i Komisionit për mbrojtjen e konkurrencës www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Parimi i mosdiskriminimit akoma pa kornizë ligjore! Mosdiskriminimi 6 § Akoma s’ka ligj për mosdiskriminim § Vështirë verifikohej dhe sigurohej mbrojtja e 6 5 viktimave nga diskriminimi 4 0, 20% ose 6 nga numri i përgjithshëm i parashtresave 3 2 1 0 v. 2005 në 33, 33% ose 2 cenime të konstatuara DS design v. 2004 Ø Miratimi i ligjit për mosdiskriminim Ø Zbatimi i standardeve ndërkombëtare në 0, 00% ose 2 nuk është vepruar pas ndërhyrjes së AP www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Përfaqësimi i drejtë – joadekuat (Analizë e bërë mbi të dhënat e përfaqësimit të bashkësive) Përfaqësimi i drejtë dhe adekuat § Parimi i përfaqësimit të drejtë dhe adekuat nuk 15 11 § 10 0, 13% ose 4 nga numri i përgjithshëm i parashtresave 5 4 0 v. 2005 në 25, 00% ose 1 cenim të konstatuar DS design v. 2004 në 100, 00% ose 1 është vepruar pas ndërhyrjes së AP zbatohej në mënyrë konsekuente Në tërësi nuk implementoheshin programet vjetore përfaqësimin e drejtë dhe adekuat në sektorin publik Ø Respektim i detyrimit kushtetues përfaqësim të drejtë dhe adekuat në të gjitha nivelet Ø Realizim i planeve vjetore përfaqësim të drejtë dhe adekuat në sektorin publik www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk

Si më tutje? Ø Me respektim të parezervë të të drejtave të qytetarëve, Ø punë me përgjegjësi, me vetëdije dhe punë profesionale, Ø me ndryshimin e mentalitetit në lidhje me punën, Ø në mënyrë transparente dhe efikase Ø me transformim të administratës publike në shërbim të mirëfilltë të qytetarëve, Ø përshpejtim të reformave në sistemin e jurisprudencës dhe në polici, Ø me trajnim dhe edukim të vazhdueshëm të personave zyrtarë dhe Ø respektim të domosdoshëm të ndërhyrjeve dhe bashkëpunim me Avokatin e Popullit. DS design www. ombudsman. mk / e-mail: ombuds 1@mt. net. mk