Podela rimskog carstva Opadanje i propast Zapadnog rimskog

Podela rimskog carstva Opadanje i propast Zapadnog rimskog carstva

Nastanak srednjevekovne Evrope • Do rušenja antičkog sveta došlo je prodorom Huna i Avara u Evropu i stvaranjem varvarskih germanskih kraljevina • Dolazi do stapanja varvarske kulture sa ostacima rimske kulture; to stapanje išlo je preko primanja hrišćanstva i usvajanja latinskog jezika • U tom procesu nastaju temelji srednjevekovne Evrope • Na istoku je antička civilizacija trajala sve do sredine 6. veka (vladavina cara Justinijana)

• U antičkom dobu središte civilizacije bilo je u oblasti Mediterana, sa razvijenim gradovima kao ekonomskim i kulturnim centrima • Prodor Germana doveo je do rušenja gradova, što dovodi do pomeranja težišta političke moći sa Mediterana u unutrašnjost Evrope

Rimsko carstvo posle Konstantina • Razdoblje nakon smrti cara Konstantina, 337. god. , obeležili su brojni gradjanski ratovi i napadi spoljnih neprijatelja na granice carstva • Varvari su ugrožavali granice, pre svega one na Rajni i Dunavu, a na istoku je pretnju predstavljala Persija; • Galiju su pljačkali Alamani i Franci • Podunavske provincije Panoniju i Gornju Meziju ugrožavali su Kvadi, Markomani i Sarmati • Persijsko carstvo obnovljeno je u prvoj polovini 3. veka, pod dinastijom Sasanida.

• Ozbiljnije gubitke rimsko carstvo počinje da beleži od 3. veka, kada je počelo da napušta pojedine provincije, kao što su Dakija i Britanija; teritorije su napuštane, kako bi se smanjile granice koje se brane, a zbog unutrašnje nestabilnosti nije bilo dovoljno vojnika • Konstantina su nasledila njegova tri sina, od kojih je srednji Konstancije II zavladao čitavim Rimskim carstvom 351. god, ali taj mir nije dugo potrajao. • Car Julijan je 363. god. započeo pohod protiv Persije, ali je pohod završen porazom Rimljana i pogibijom cara Julijana, čime je okončana vladavina dinastije koju je osnovao Konstancije Hlor, otac Konstantina. • On je medju hrišćanima bio zapamćen kao poslednji mnogobožački vladar rimskog carstva i kao poštovalac paganskih rimskih kultova, zbog čega je nazvan „Otpadnik“ (Apostata) • Njegov naslednik Jovijan sklopio je mir sa Sasanidima

• Jovijana je 364. god. nasledio Valentinijan, koji je vlast podelio sa bratom Valensom. Valentinijan je vladao iz Milana, a Valens iz Konstantinopolja. • Njihov najveći problem bila je odbrana limesa (utvrdjene granice Rimskog carstva), koja je bila na udaru, nakon početka Velike seobe naroda 375. god. • Posle Valentinijanove smrti, 375. god. , Valens je za novog cara postavio sinovca Gracijana, koji se obračunavao sa protivnicima hrišćanstva.

Početak Velike seobe naroda • Početak Velike seobe naroda 375. god. kada su Huni prošli kroz “vrata naroda” (izmedju Urala i Kaspijskog jezera) • Posledica seobe Huna bila je seoba germanskih plemena prema granicama Rimskog carstva (prema dunavskom limesu) • Germani pripadaju indoevropskoj grupi naroda; prapostojbina im je bila prostor severne Nemačke, Danske i južne Švedske • Rimljani su dozvoljavali pojedinim plemenima da se nasele na granicama carstva, pod uslovom da brane granice carstva

Prapostojbina Germana

Velika seoba naroda

Goti • Prva plemena na koja su Huni naišli bili su Goti • Goti su pripadali istočnoj grupi germanskih naroda • Goti su se delili na istočne Gote (Ostrogote) i zapadne Gote (Vizigote) • Sredinom 4. veka Goti su primili arijansko hrišćanstvo, u to vreme hrišćanski misionari su proširili hrišćanstvo i medju ostalim istočno-germanskim plemenima: Gepidi, Vandali, Burgundi, • Ostrogoti su živeli severno od Crnog mora, a Vizigoti na prostoru nekadašnje rimske provincije Dakije • Vizigoti su uz dozvolu prešli Dunav i naselili se na prostoru južno od Dunava, pod uslovom da služe u rimskoj vojsci

• Došlo je do sukoba Vizigota i rimskih činovnika, pa su Vizigoti počeli da pljačkaju oblasti u kojima su bili naseljeni • U bici kod Hadrijanopolja (današnje Jedrene), 378. god. Rimljani su doživeli težak poraz, a car Valens je poginuo. • Posle ove bitke pustošili su prostor Balkanskog poluostrva i Panonije • 410. god. predvodjeni Alarihom Vizigoti su opljačkali Rim; • Posle smrti Alariha, za novog kralja Vizigota postavljen je Ataulf, koji se prvo nastanio u južnoj Galiji, gde su osnovali Tolosadsku kraljevinu, sa centrom u gradu Tuluzu, a svoju vlast su proširili i na veći deo Pirinejskog poluostrva, sklopivši savez sa rimskim carem. • Medjutim, Vizigoti su potisnuti iz južne Galije od strane Franaka, početkom 6. veka • 711. god. vizigotsku kraljevinu u Španiji osvojili su Arabljani • Nakon pogibije cara Valensa, Gracijan je za svog savladara odredio iskusnog vojskovodju Teodosija, koji je uspeo da odbrani Konstantinopolj od Vizigota, ali je i pristao na teške uslove mira. • Krajem 3. veka Gracijan je poginuo, pa je Teodosije ostao jedini na carskom prestolu.

Podela rimskog carstva • 395. god. rimski car Teodosije konačno je podelio carstvo svojim sinovima • Stariji sin Arkadije dobio je na upravu istočni deo carstva a mladji sin Honorije zapadni deo carstva, što svedoči da je i Teodosije prednost davao istočnim provincijama • Granica je išla Balkanskim poluostrvom, od Singidunuma do Boke Kotorske, u Africi je linija podele carstva išla južno od rta Sirt u današnoj Libiji.

Rimsko carstvo 395. god.

• Oba dvora su samostalno donosila odluke, ali su se medjusobno konsultovali • Problemi su nastali na zapadu kada su Vizigoti, predvodjeni Alarihom, 410. god. opljačkali Rim • 455. god. Vandali, stvorivši državu u sev. Africi, su takodje zauzeli Rim; posle tog dogadjaja car Zapadnog rimskog carstva je praktično vladao samo Italijom • Varvari su osnovali svoje države: Franci u Galiji, Vizigoti u Španiji i južnoj Galiji, Vandali u sev. Africi • U poslednje dve decenije, vladari Zapadnog rimskog carstva su morali da potplaćuju vodje varvarskih plemena, kako bi očuvali državu

Pad Zapadnog rimskog carstva • 476. god. voda germanskih najamnika Odoakar svrgnuo je sa vlasti poslednjeg rimskog cara Romula Augustula, tada je Zapadno rimsko carstvo prestalo da postoji. • Odoakar nije želeo rimski carski presto, pa je simbole carske vlasti poslao u Konstantinopolis, a sebe je proglasio varvarskim kraljem Italije • Krajem 5. veka Ostrogoti, predvodjeni Teodorihom osnivaju svoju državu na severu Italije. Tu državu je osvojio vizantijski car Justinijan 555. god. • U ovom periodu dolazi do stapanja rimske senatske aristokratije sa germanskom aristokratijom i formiranja nove vladajuće klase (preteča budućih feudalaca)