PLANCK TELESKOP The European Space Agency Ime misije

PLANCK TELESKOP

The European Space Agency

Ime misije Originalno ime COBRAS/SAMBA Preimenovana 1996. (kada je i odobrena) u PLANCK po Maksu Planku koji je dobio Nobelovu nagradu za fiziku 1918. godine. (1858 - 1947)

Ciljevi misije Merenje kosmičkog pozadinskog zračenja ( The Cosmic Microwave Background (CMB)) - pokriva 95% neba - velika ugaona rezolucija, veća od 10’ - velika preciznost pri merenju temperature ∆T/T~10 -6 → određivanje zakrivljenosti svemira, tacnije određivanje Hablove konstante, gustione barionske materije sa tačnošću od samo nekoliko procenata

CMB 1948. George Gamow, Ralph Alpher i Robert Herman – pretpostavka 1965. Arno Penzias i Robert Woodrow Wilson –otkriće 2. 725 K → 160. 2 GHz tj. 1. 9 mm Zračenje prilikom nastanka vasione

Ciljevi misije Dokazivanje inflatornog modela ranog svemira ( pronalaženje komponente CMB koja potiče od gravitacionih talasa mladog univerzuma) Merenje struktura u CMB-u reda veličine 100 – 1000 Mpc. Poredeći ove podatke sa crvenim pomacima 106 galaksija biće moguće razviti teoriju nastanka strukura u svemiru (praznina i filamenata), kao i prirodu tamne materije koja dominira danas.

Merenje Sunyaev-Zeldovich efekta ( promena CMB izazvana od strane elektrona visokih energija kroz inverzno Komptonovo rasejanje tako što deo energije elektrona prelazi na fotone CMB, pa im λ opada). Razdvajanje promena u frekvenci nastalih zbog SZ efekta od onih nastalih od promene temperature izazvanih zbog kretanja galaksija. →informacije o gasu između klastera i srednjoj gustini materije u svemiru, evolucija klastera galaksija

Karakteristike Masa prilikom lansiranja oko 1900 kg Dimenzije – visina 4. 2 m, najveći dijametar 4. 2 m Lansiranje - Ariane 5 ECA iz Guiana Space Centre-a zajedno sa Herschel-om (IC teleskop)

Trajanje misije – 15 meseci od završetka kalibracije i proveravanja performansi Talasna dužina – mikrotalasi od 27 GHz do 1 THz Teleskop – (Gregorijanski dizajn, van glavne ose) primarno ogledalo 1. 9 x 1. 5 m, sekundarno ogledalo 1. 1 x 1. 0 m, svetlost fokusira u 2 instrumenta

Instrumenti HFI LFI (HIGH FREQUENCY INSTRUMENT) (LOW FREQUENCY INSTRUMENT) 83 GHz - 1 THz 52 bolometrijska detektora za detekciju fotona, koji rade na temperaturi od 0. 1 K Obrada podataka: - Institute d'Astrophysique de Paris, Francuska - Institut d'Astrophysique Spatiale d'Orsay, Francuska 27 - 77 GHz 22 radio prijemnika koji rade na 20 K Obrada podataka: - Osservatorio Astronomico di Trieste, Italija

Orbita Postavlja se u drugu Lagranžovu tačku sistema Sunce – Zemlja. Oko 6 nedelja nakon lansiranja Plank će stići na željenu orbitu. Orbita prečnika 400 000 km oko L 2 Udaljenost od Zemlje oko 1. 5 miliona km od Zemlje Ariane 5 ECA

Orbita oko L 2 je nestabilna. Odstupanja rastu esponencijalno na 23 dana. Popravka orbite uz pomoć motora. Izbor orbite Efekti zračenja Sunca smanjeni na minimum, smanjeni efekti termalnog i reflektovanog zračenja od strane Zemlje i Meseca.

PLANCK - ovi prethodnici THE COSMIC BACKGROUND EXPLORER (COBE) Lansiran : 18. novembar 1989. THE WILKINSON MICROWAVE ANISOTROPY PROBE (WMAP) Lansiran : 30. jun 2001.

COBE Utvrdio da je CMB anizotropno Pokazao da CMB odgovara spektru apsolutnog crnog tela na temperaturi od 2. 725 K ± 2 m. K. 3 instrumenta: mikrotalasi, IC, pozadinsko zračenje Misija završena 1993. godine WMAP Omogućio pravljenje mape anizotropnosti CMB sa mnogo većom prostornom i temperaturnom rezolucijom. 2 teleskopa koji šalju signale u 10 prijemnika (1 na 22 GHz , 1 na 30 GHz, 2 na 40 GHz, 2 na 60 GHz i 4 na 90 GHz)

Izgradnja teleskopa Austrija Belgija Irska Italija Španija Engleska Danska Finska Holandija Švedska Francuska Norveška Švajcarska Nemačka Portugal SAD

Lansiranje 14. maj, 2009. 13: 12 UT (posle 2 odlaganja: 16. april, 6. maj) Kraj misije: 2010 -2011. Najsloženiji lansirani sateliti do sad.

Lansiranje - Ariana Planck odvajanje KRAJ