Nowelizacja ustawy o przeciwdziaaniu narkomanii z dnia 1

Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 1 kwietnia 2011 r. Cele i główne regulacje. Barbara Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

Główne problemy ustawodawstwa z roku 2005 • Krótka piłka. • Z uwagi na wysoką (95 - 98%)wykrywalność przestępstw związanych z posiadaniem środków odurzających lub substancji psychotropowych z pola widzenia organów wymiaru sprawiedliwości zniknęły aspekty prewencji – przeciwdziałania powrotności do przestępstwa. Barbara Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

• Liczba skazań konsumenckich sukcesywnie wzrasta. • Od roku 1999 czyli sprzed nowelizacji ustawy, kiedy liczba skazań za posiadanie wynosiła 1 896 odnotowaliśmy drastyczny wzrost skazań w tym obszarze do rekordowej liczby skazań: 34 778 w roku 2006. Barbara Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

• Liczba skazań za handel czy produkcję jest proporcjonalnie mniejsza niż przed wprowadzeniem restrykcyjnych regulacji. • Liczba skazań za wprowadzanie do obrotu znacznych ilości środków odurzających nie przekroczyła 2000 od roku 1997. Barbara Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

RODZAJE KAR ORZEKANYCH W I INSTANCJI W SĄDACH REJONOWYCH. Struktura orzeczeń. Barbara Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

SKAZANI NIEOSADZENI W ZAKŁADZIE KARNYM (SO i SR) Stan w dniu 31 grudnia Osoby prawomocnie skazane na karę pozbawienia wolności nieosadzone w zakładzie karnym mimo upływu 14 dni od uprawomocnienia się wyroku (z wyłączeniem kar zastępczych) – dane Wydziału Statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości - stan w dniu 31 grudnia. Barbara Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

• Artykuł 72 ustawy, który miał przeciwdziałać kryminalizacji konsumentów stał się przepisem martwym. • Roczne zastosowanie art. 72 nie przekroczyło 5 spraw od roku 1997. Barbara Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

• Więzienie to nie zakład leczniczy. • Okres oczekiwania w zakładzie karnym na miejsce na oddziale terapeutycznym dla osób używających środków odurzających wynosi ok. 6 Barbara Wilamowska -18 miesięcy. Ministerstwo Sprawiedliwości

• Ile kosztuje nas takie prawo? • W 2009 roku Instytut Spraw Publicznych przeprowadził szczegółowe badania ekonomiczne, z których wynika, że rocznie wydajemy ok. 80 mln złotych na stosowanie art. 62 ustawy. Barbara Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

Art. 70 a • W ramach nowelizacji przewidziano nałożenie na prokuratora i sąd obowiązku zbierania informacji na temat używania przez podejrzanego (oskarżonego) środków odurzających lub substancji psychotropowych. Dotyczyć to będzie sytuacji, w których istnieje uzasadnione podejrzenie, że osoba taka jest użytkownikiem takich środków. Obecnie takie dane nie są zbierane w procesie karnym. Sąd i prokurator nie wiedzą zatem, czy mają doczynienia z osobą, która jest ofiarą uzależnienia – co jest zdecydowanie problemem medycznym i społecznym, a nie problemem prawno karnym, czy też osobą podejrzaną o handel, produkcję czy przemyt narkotyków – co zdecydowanie musi podlegać represji karnej. Aktualny stan prawny praktycznie wyklucza stosowanie przez prokuratora i sąd środków profilaktycznych, edukacyjnych i terapeutycznych, będących już teraz w ich dyspozycji. Nowe rozwiązanie, nakazujące zbieranie tych informacji, stworzy podstawy do kierowania oskarżonych przez sąd i prokuratora na leczenie, zgodnie z zasadą „ przede wszystkim leczyć Barbara Wilamowska Ministerstwo ”. Sprawiedliwości

Art. 72 • Zaproponowano też zmiany, które umożliwią szersze wykorzystywanie instytucji zawieszenia postępowania, aby uzależnionego kierować na leczenie. Obecnie zawieszenie postępowania stosowane jest bardzo rzadko. Zgodnie z nowymi przepisami, jeśli osoba uzależniona lub używająca substancji szkodliwych popełni przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 5 i podda się leczeniu, to prokurator będzie mógł zawiesić postępowanie karne wobec niej do czasu zakończenia leczenia. Prokurator po uwzględnieniu wyników leczenia będzie decydował o dalszym prowadzeniu postępowania lub wystąpieniu do sądu z wnioskiem o jego warunkowe umorzenie. Barbara Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

Art. 62 a • Zgodnie z projektem, prokurator będzie miał możliwość odstąpienia od ścigania, w pewnych sytuacjach, osób posiadających nieznaczne ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych przeznaczonych na własny użytek, wobec osób, co do których orzeczenie kary z punktu widzenia społecznego i prawnego byłoby niecelowe, w odróżnieniu od osób, które parają się procederem handlu, sprzedaży czy produkcji tych zabronionych środków lub substancji. Ideą tego rozwiązania jest, by do więzień nie trafiali ludzie uzależnieni, wymagający pomocy medycznej, ale dilerzy i producenci. Barbara Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

Art. 73 a • Ponadto, skazany odbywający karę pozbawienia wolności będzie mógł mieć przerwę w jej odbywaniu w celu podjęcia leczenia poza zakładem karnym. Chodzi o osoby uzależnione, skazane za przestępstwa popełnione w związku z uzależnieniem. Za udzieleniem przerwy będą musiały przemawiać względy lecznicze i wychowawcze. Przesłankami negatywnymi udzielenia takiej przerwy jest brak zagwarantowanego miejsca w lecznictwie wolnościowym, pozostały czas odbywania kary dłuższy niż dwa lata oraz odmowa udziału w leczeniu. Barbara Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

Art. 24 a i 24 b • Według znowelizowanych przepisów, jednostki administracji rządowej, Żandarmerii Wojskowej, Służby Celnej będą mogły wejść w posiadanie (przez konfiskatę) substancji psychotropowych lub środków odurzających w ilości niezbędnej do przeprowadzenia badań potwierdzających popełnienie przestępstwa. Chodzi o to, aby po zatrzymaniu tych produktów, służby te mogły przechowywać próbki, na podstawie których określą, czy mają do czynienia z przestępstwem. Próbki narkotyku przeznaczone do badań umożliwią stałą penetrację tendencji rynkowych i pozwolą na utrzymanie nad nimi kontroli, pozostałe. Barbara próbki– zostaną zniszczone. Wilamowska Ministerstwo Sprawiedliwości

Wybrane rodzaje orzeczeń dot. ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w sądach rejonowych oraz umorzenia prokuratorskie na mocy art. 62 a. Rok 2011, 2012 25000 20890 17614 20000 15000 10949 19629 or ze ow or ze un k m U W ar 2012 Ministerstwo Sprawiedliwości Barbara Wilamowska 0 U na ze or m U ia an az Sk um ni a ią w us z ia an az Sk ni a t. ar z zk y ta w i en dz są O zw 2011 162 1945 285 u 0 2212 841 ni a 12451 62 5000 e 22076 po ds m pr o t. ok rz 62 e ur ia a są at n ur a dy a po ds U t. ni 62 ew a in ni en ia 10000 2154 0 223 197

Reakcja karna w sądach rejonowych i prokuraturze na przestępstwa z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii 2011 -2013 25000 22076 20890 19986 20000 19629 17614 16750 15000 12451 10949 10503 10000 5000 787 841 285 2234 2212 1945 3132 2154 209 162 197 199 223 0 osądzeni z uopn skazani z 62 uopn umorzenia sądy 2013 2012 0 0 warunkowe umorzenia sądy umorzenia uniewinnienia umorzenia sądy na podst. 62 a prokuratura 62 a 20111 Ministerstwo Sprawiedliwości Barbara Wilamowska

Porównanie pierwszego półrocza 2012 i 2013 r. w zakresie skazań i umorzeń na mocy uopn. Sądy Rejonowe. Umorzenia na podst. 62 a - Prokuratura. 10000 9815 9208 8428 8000 6220 7000 5650 5412 6000 5000 4000 3000 2000 1082 1073 787 419 382 143 1000 1322 1094 0 Skazani z uopn skazani z 62 uopn I pół 2013 umorzenia sądy I pół 2012 0 warunkowe umorzenia prokuratura sądy I pół 2011 Ministerstwo Sprawiedliwości Barbara Wilamowska

• Wg stanu na dzień 31 grudnia, osób pozbawionych wolności w • • związku z uopn było: w 2012: 3 161 w 2013: 2 962 W roku 2012 w Sądach Rejonowych liczba osób osądzonych ogółem: 451 973, z uopn: 20 887, skazanych ogółem: 397 828, z uopn: 17 614. W Sądach Okręgowych liczba osób osądzonych ogółem: 9 216, z uopn: 1 894, skazanych ogółem: 8 042, z uopn: 1 782. • • • W roku 2013 w Sądach Rejonowych liczba osób osądzonych ogółem: 403 203, z uopn: 19 986, skazanych ogółem: 349 920, z uopn: 16 750. W Sądach Okręgowych liczba osób osądzonych ogółem: 8 997, z uopn 1 652: , skazanych ogółem: 7 898, z uopn: 1 590. Ministerstwo Sprawiedliwości Barbara Wilamowska

600 Liczba spraw umorzonych przez prokuraturę na podstawie przepisu art. 62 a u. o. p. n. wg. apelacji w roku 2012 496 500 400 300 226 195 180 133 94 100 16 41 353 11 Ministerstwo Sprawiedliwości Barbara Wilamowska ro cł aw in W ec w Sz cz es zó Rz Po z na ń ź Łó d lin Lu b kó w K ra at ow ic e sk K G da ń k ał ys to Bi W ar sz aw a 0

676 700 581 Liczba spraw umorzonych przez prokuraturę na podstawie przepisu art. 62 a u. o. p. n. wg. apelacji w roku 2013 600 500 341 301 341 400 423 214 300 115 200 37 100 44 59 Ministerstwo Sprawiedliwości Barbara Wilamowska aw n W ro cł ec i Sz cz es zó w Rz ń zn a Po dź Łó bl in Lu w kó ra K ic ow at K da G e k ńs k to ys ał Bi W ar sz aw a 0

700 676 Liczba spraw umorzonych przez prokuraturę na podstawie przepisu art. 62 a u. o. p. n. wg. apelacji. Porównanie 2012/2013 581 600 500 423 400 301 496 341 400 300 214 195 226 100 37 0 Warszawa 16 Białystok Gdańsk 353 115 180 Katowice 133 Kraków 2012 59 44 94 Lublin 41 Łódź 2013 Ministerstwo Sprawiedliwości Barbara Wilamowska Poznań 11 Rzeszów Szczecin Wrocław

Umorzenia 62 a - Prokuratura • 2011 - 0 • 2012 – 2154 • 2013 - 3132 Ministerstwo Sprawiedliwości Barbara Wilamowska

Porównanie pierwszego półrocza 2012 i 2013 r. w zakresie skazań i umorzeń na mocy uopn. Sądy Rejonowe. Umorzenia na podst. 62 a - Prokuratura. 10000 9815 9208 8428 8000 6220 7000 5650 5412 6000 5000 4000 3000 2000 1082 1073 787 419 382 143 1000 1322 1094 0 Skazani z uopn skazani z 62 uopn I pół 2013 umorzenia sądy I pół 2012 0 warunkowe umorzenia prokuratura sądy I pół 2011 Ministerstwo Sprawiedliwości Barbara Wilamowska

10000 9640 skazania osób dorosłych 9867 - czyn główny art. 62 u. o. p. n. Prawomocne w liczbach bezwzględnych. 8516 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2624 2824 780 904 894 2011 ust. 1. 2012 2000 1000 2270 0 2010 ust. 2 ust. 3 Ministerstwo Sprawiedliwości Barbara Wilamowska

Podsumowanie • Łączna liczba spraw za posiadanie, które znalazły się w zainteresowaniu organów wymiaru sprawiedliwości w roku 2013 wyniosła: 16. 099 na co składają się: - sprawy osądzone w sądach rejonowych: 12 815 - sprawy osądzone w sądach okręgowych: 155 - sprawy umorzone przez Prokuraturę: 3132 • Łączna liczba spraw za posiadanie: Ministerstwo Sprawiedliwości umorzonych, warunkowo umorzonych Barbara Wilamowska

Podsumowanie • Łączna liczba spraw za posiadanie, które znalazły się w zainteresowaniu organów wymiaru sprawiedliwości w roku 2012 wyniosła: 16. 007 na co składają się: - sprawy osądzone w sądach rejonowych: 13. 652 - sprawy osądzone w sądach okręgowych: 201 - sprawy umorzone przez Prokuraturę: 2. 154 • Łączna liczba spraw za posiadanie: Ministerstwo Sprawiedliwości umorzonych, warunkowo umorzonych Barbara Wilamowska

• Zarówno w roku 2012 jak i 2013 ponad 30% spraw o posiadanie środków odurzających zostało umorzonych, warunkowo umorzonych, lub osoby zostały uniewinnione odpowiednio przez organy prokuratury lub sądu: • Rok 2012: 30, 48% • Rok 2013: 35, 10%. Ministerstwo Sprawiedliwości Barbara Wilamowska