Metodologija drutvenih i pravnih nauka Prof dr Mensur

Metodologija društvenih i pravnih nauka Prof. dr. Mensur Kustura 2019/2020

Uvod • Metodom eksperimenta pokušava se ispitivati neka društvena pojava u vještački kreiranim uvijetima od strane eksperimentatora, uz izolovanje ili modificirane ispitivane pojave, i uz nastojanje da se istraže relacije uzroka ili posljedice, odnosno da se istraži odnos između uslova koji uslovaljavaju ili određuju istraživanu pojavu.

Eksperiment u socijalnom istraživanju • Eksperimentom se uglavnom istražuju društvene pojave koje se prema određenim pravilnostima ponavljaju, dok se manje istražuju neponovljive pojave. Planiranjem eksperimenta se konstituira eksperimentalna i kontrolna grupa, i definira ključna točka eksperimenta: problem davanja privremenog odgovora na postavljeni problem, odnosno identificira se postojanje potrebe da se ipita naučna validnost hipoteze kao privremenog odgovora na postavljeno pitanje u smislu da li je postavljena hipoteza ispravan ili na pogrešan odgovor.

Eksperiment u socijalnom istraživanju U fazi planiranja predviđa se otklanjanje vanjskih faktora koji bi mogli utjecati na eksperimentalnu fazu. Eksperiment se može izvoditi u laboratorijskim i prirodnim uslovima. Zbog etičkih i pragmatskih razloga rijetko se provodi u društvenim naukama.

Eksperiment u socijalnom istraživanju • Eksperiment ima i svoja ograničenja: ispitanici pojedinci i grupe mogu bitno da promjene ponašanje u odnosu na stvarnost tako da se mogu dobiti podaci koji imaju limitiranu naučnu vrijednost, pitanje stvarne reprezentativnosti jer pojedinci iz eksperimentalne grupe ne moraju izražavati stvarne karakteristike grupe iz koje dolaze, te pitanje dometa eksperimentalnih rezultata. Rezultati eksperimenta rijetko kada mogu poslužiti kao konačan dokaz istinitosti ili neistinitosti hipoteze.

Eksperiment u socijalnom istraživanju • Razlikujemo nekoliko vrsta eksperimenata: • 1. Ex post facto eksperiment - nakon događaja se zasniva na istraživanju određenog društvenog događaja čija se uslovljenost i razvoj analiziraju retrospektivno sa ciljem utvrđivanja, da li se od istraživača prihvaćeni kompleks uslova stvarno potvrđuje, da li objašnjava genezu date činjenice.

Eksperiment u socijalnom istraživanju • 2. Projektirajući eksperiment - zasniva se na tzv. projektirajućim metodama koje omogućavaju manifestaciju osjećaja, težnji i drugih psihićkih stanja radi postizanja dijagnostičkih ciljeva. Ovaj tip eksperimenta temelji se na istraživanju određene društvene pojave u situaciji uvođenja novih stimulansa u ispitivanu grupu i istraživanja efekata uvođenja novih stimulansa.

Eksperiment u socijalnom istraživanju • 3. Istovremeni eksperiment - zasniva se na istovremenom istraživanju nekoliko skupova na koje djeluje jedan ili više stimulansa. To znači da se prilikom formiranja dviju ili više grupa eksperiment vodi istovremeno u obje grupe. Suština ovoga tipa eksperimenta jeste u podvrgavaju određenog skupa ili skupova dvama istraživanjima koje se izvode u različito vrijeme.

Zaključak Metodom socijalnog eksperimenta pokušava se ispitivati neka društvena pojava u vještački kreiranim uvijetima od strane eksperimentatora, uz izolovanje ili modificirane ispitivane pojave, i uz nastojanje da se istraže relacije uzroka ili posljedice, odnosno da se istraži odnos između uslova koji uslovaljavaju ili određuju istraživanu pojavu.