LADAMI HAKENA TRASA LADAMI HAKENA Dugo 4 2

ŚLADAMI HAKENA

TRASA „ŚLADAMI HAKENA” Długość: 4, 2 km Czas: -samochód; 15 minut -rower; 20 minut -pieszo; około godzina

HERMANN HAKEN • Herman Haken (1826 -1916)- nadburmistrz szczecina w latach 1878 - 1907. • Za jego kadencji zniesiono status twierdzy oraz zabudowano nowe centrum miasta. Z jego inicjatywy powstały ronda gwieździste znane dzisiaj jako Plac Grunwaldzki Plac Odrodzenia i Plac Szarych Szeregów. • Ponadto Zainicjował budowę Cmentarza centralnego. • Przyczynił Osobiście przyczynił się do przejęcia przez miasto terenów obecnie Wałów Chrobrego, które kiedyś nazywane były Hakentarrasse • W 1907 r. Przeszedł na emeryturę i osiadł z żoną Berlinie-Wilmersdorfie • Zmarł w 1916, a pochowany został na cmentarzu centralnym wraz ze swoją żoną • Z zawodu był prawnikiem

HAKENTARRASS (WAŁY CHROBREGO) • Wały Chrobrego powstały na miejscu wyburzanych fortyfikacji Fortu Leopold • Zlecenie ich zaprojektowania i wykonania zlecono architektowi Wilhelmowi Meyerowi • Wały Chrobrego wraz z budynkiem Muzeum Narodowego, Zamkiem Książąt Pomorskich oraz Katedrą św. Jakuba tworzą nadodrzańską wizytówkę miasta Szczecin. • Na Wałach znajdują się dwa kopułowe tarasy widokowe podpierana przez kolumny wykonane w stylu jońskim • Ponad to na Wałach znajduje się aleja spacerowa. • Od nazwiska nadburmistrza Hakena, kompleks nosił nazwę Hakentarrasse • Same Wały Chrobrego przetrwały II wojnę niemalże nietknięte

1917 1925 2012

RONDA HAKENA – UKŁAD GWIAZD • Rondo o układzie gwiaździstym było niekonwencjonalnym rozwiązaniem urbanistycznym będącym symetrycznym zjazdem kilku ulic. • Wcześniej takie układy architektoniczne były widoczne tylko w miastach Europy zachodniej m. in. W Paryżu. • Właśnie dzięki takiemu układowi urbanistycznemu Szczecin był znany jako Paryż północy.

PLAC GRUNWALDZKI • Plac powstał pod koniec lat 80. XIX wieku w centrum zlikwidowanego w 1884 roku Fortu Wilhelma. • Pierwotnie nazywał się placem Kościelnym Westend, a później – placem Cesarza Wilhelma. • Zabudowa placu reprezentacyjnymi kamienicami wzniesionymi głównie w stylu eklektycznym trwała do początku XX wieku. Część zabudowań zniszczył nalot aliancki w 1944 roku. • W miejscu zniszczonych budynków na trzech narożnikach placu powstały w latach 60. XX wieku wielopiętrowe bloki. • Polską nazwę Plac Grunwaldzki nadano 15 lipca 1945 roku, w 535. rocznicę bitwy pod Grunwaldem. Tablicę z polską nazwą placu odsłonił pierwszy polski prezydent Szczecina Piotr Zaremba Plac Grunwaldzki w latach 30. XX wieku

PLAC ODRODZENIA I PLAC SZARYCH SZEREGÓW • Plac ma formę ronda do którego promieniście dochodzą ulice. • Wysepka na środku placu ma formę zieleńca obsadzonego drzewami i krzewami. • Do placu ze wszystkich stron przylegają zabudowania pochodzące z końca XIX wieku w postaci kilkupiętrowych, eklektycznych kamienic. • Plac Odrodzenia nosił nazwę „Friedrich-Karl-Platz” a w czasach komunizmu przemianowano go na plac Józefa Stalina • Plac Szarych Szeregów nosił nazwę „plac Włodzimierza Lenina” w roku 1991 został przemianowany na „plac Sprzymierzonych a w 2009 została mu nadana obecna nazwa. Plac Józefa Stalina, Szczecin- 1980 rok

WKŁAD HAKENA W CMENTARZ CMENTRALNY • Zlecenie na wybudowanie cmentarza zostało przekazane przez Miejski Urząd Budowlany oraz nadburmistrza Hermanna Hakena, dla architekta Wilhelma Meyera- Schwartau. • Schwartau zaprojektował pierwszą część cmentarza (wschodnią) obejmującą teren 64 ha. • Schwartau również wykonał plan budowy kaplicy.

BRAMA CENTRALNA • Brama cmentarza została zaprojektowana przez „Architekta szczecina” Wilhelma Meyera- Schwartau. Została wykonana w stylu neoromańskim. • Wystrój rzeźbiarski wykonał szczeciński artysta Bolcke. • Do bramy przylegały dwa skrzydła: wschodnie przeznaczone dla administracji cmentarnej oraz zachodnie, w którym zlokalizowano zaplecze gospodarcze. • Brama została poważnie uszkodzona we wrześniu 1941 r. podczas alianckiego nalotu na miasto (spłonęła wówczas również cała dokumentacja cmentarza). • Brama ma 77 metrów długości.

CMENTARZ CENTRALNY • Pierwszym kierownikiem cmentarza Georg Hannig. Za jego czasów wprowadzona została „cenzura” nagrobków. Regulamin cmentarza określał rozmiary nagrobków i materiał, z którego mogły być wykonywane. Nie dopuszczano polerowanych marmurów i granitów, preferując wapienie i piaskowce. • Na terenie cmentarza który w dniu dzisiejszym obejmuje ponad 170 ha zostały posadzone rozmaite gatunki drzew oraz krzewów. Obecnie rośnie tam około 400 gatunków różnych roślin z całego świata. • Wzorem stylizacyjnym cmentarza w Szczecinie był Hamburgski cmentarz Ohlsdorf. • Na cmentarzu zostało pochowanych ponad 300 tys. Osób

NAGROBEK HAKENA • Hermann Haken został pochowany w 1916 r. Wraz ze swoją małżonką na terenie cmentarza centralnego. • Autorem jego nagrobka jest rzeźbiarz prof. Ludwig Manzl. • Ma on kształt niewielkiej kapliczki w której umieszczono popiersia zmarłych • Został on wykonany z piaskowca • Po 1945 został ograbiony z napisów oraz z popiersia, • Został oddany do renowacji w 2006 roku • W 2007 roku zostało na nim postawione nowe popiersie autorstwa Moniki Szpener.

JAK ZAPLANOWALIŚMY NASZĄ TRASE? W naszej trasie chcieliśmy oddać przede wszystkim to za co jesteśmy wdzięczni nadburmistrzowi Hakenowi. To właśnie dzięki jego inicjatywom, wszelkim projektom oraz zamysłom, nasze miasto jest tym, czym jest. Uważamy, że nadburmistrz Haken odegrał ogromną rolę w rozbudowie miasta Szczecin, i jest on mało znany osobom przejeżdżającym lub studentom. Chcieliśmy nakreślić jego sylwetkę oraz osób tych z którymi współpracował, aby ukazać jego zaangażowanie w projektowanie nowoczesnego miasta Szczecin. I tak oto rozpoczęliśmy od monumentalnych Wałów Chrobrego, które są jak już wcześniej mówiliśmy są „Wizytówką” naszego miasta, idąc przez charakterystyczne ronda i place, które wzorowane na ówczesnych miastach Europy, były przyczyną nadania Szczecinowi miana „Paryża północy”. Skończyliśmy naszą trasę na Cmentarzu Centralnym, który jest największym cmentarzem w Polsce oraz jednym z największych w Europie, na nim spoczął nadburmistrz Haken wraz ze swoją małżonką.

PUNKTY INFORMACYJNE • W punktach zaznaczonych na czerwono postawione by zostały tablice informacyjne z krótkimi notkami o historii danych miejsc, na wzór tych które wcześniej przedstawialiśmy. • Logo umieszczane na znakach prowadzących przez naszą trasę oraz przy tablicach informacyjnych:

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ ŹRÓDŁA • Sedina. pl • cmentarze. szczecin. pl • szczecin. fotopolska. eu • www. morzeprzygody. eu • Pocztówki Szczecińskie • Zbiory prywatne • Maps. gogle. com • Uchwały miasta odnośne nazewnictwa ulic