KRZEM I JEGO ZWIZKI PIERWIASTEK WYIZOLOWANY W 1824

KRZEM I JEGO ZWIĄZKI

PIERWIASTEK WYIZOLOWANY W 1824 ROKU PRZEZ SZWEDZKIEGO CHEMIKA J. J. BERZELIUSA. Nazwa polska wywodzi się od łacińskich słów lapis cremaus, co oznacza kamień dający ogień. Nazwa łacińska pochodzi od słowa SILEX co znaczy krzemień.

Występowanie Zawartość krzemu w zewnętrznych strefach Ziemi wynosi 26, 95% wagowo. Jest drugim po tlenie najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem. Krzemionka oraz krzemiany i glinokrzemiany stanowią większość skał tworzących skorupę ziemską. Od niego pochodzi nazwa pierwszej, zewnętrznej warstwy globu.

Zawartość krzemu w glebie jest podobna jak w litosferze. Zawartość w wodach podziemnych jest różna , w porównaniu Z zawartością w skałach niska , ponieważ związki krzemu są Słabo rozpuszczalne

KRZEM JAKO MIKROELEMENT • występuje w gruczołach dokrewnych-grasicy, nadnerczach i przysadce mózgowej • odgrywa ważną rolę w gospodarce hormonalnej ludzi starszych • obniża poziom cholesterolu we krwi • wpływa na elastyczność, wygląd i zdrowie skóry, włosów i paznokci • uczestniczy w tworzeniu tkanki łącznej i chrząstek

Zawartość wybranych pierwiastków w różnych formach materii (%). Pierwiastki Litosfera Woda oceaniczna Człowiek tlen 49, 42 krzem 25, 75 żelazo 85, 90 62, 8 Lucerna 67, 9 0, 0003 0, 004 0, 009 4, 7 0, 000001 0, 005 0, 003 wapń 3, 39 0, 040 1, 38 0, 58 wodór 0, 88 10, 80 9, 31 8, 72 węgiel 0, 09 0, 03 19, 40 11, 30 azot 0, 03 0, 00005 5, 14 8, 25

Grupa 14 Okres 3 Masa atom. 28, 0855 IV II 14 Elektroujemność 1, 8 si SILICIUM WĘGLOWCE

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE • krystaliczne ciało stałe o metalicznym połysku • pierwiastek bardzo twardy i kruchy • wysoka temperatura topnienia • półmetal i półprzewodnik

BUDOWA KRYSZTAŁU KRZEMU W sieci krystalicznej krzemu występują wiązania atomowe. Atomy w sieci są rozmieszczone w takich odległościach, że ich powłoki zachodzą na siebie.

KRZEMIONKA tlenek krzemu (IV) Si. O 2 występuje w trzech odmianach polimorficznych • kwarc • krystobalit • trydymit - model struktury kwarcu

Stopiony Si. O 2 po szybkim oziębieniu zastyga w sztywną bezpostaciową masę-szkło kwarcowe. schemat ułożenia atomów w stanie szklistym Struktura szkła kwarcowego wg.

CYTRYN DOBRZE WYKSZTAŁCONE KRYSZTAŁY KWARCU AMETYST KRYSZTAŁ GÓRSKI

CZYSTA BEZPOSTACIOWA KRZEMIONKA TO OPAL. ODMIANA OPALU - AGAT

KRZEMIONKA JEST PODSTAWOWYM SKŁADNIKIEM: • glin • gleb • skał (granity, gnejsy) • piasku

Czterochlorek krzemu Si. Cl 4 ciecz bezbarwna o ostrym zapachu, bardzo łatwo hydrolizuje tworząc białe dymy uwodnionego dwutlenku krzemu Si. O 2 oraz kwas solny. Stosowany jest w wojsku do wytwarzania zasłon dymnych.

Dawka krzemu z pożywieniem 18 -1200 mg/dzień Produkty spożywcze bogate w krzem: otręby, fasola, groch, warzywa korzeniowe Zioła zawierające dużą ilość rozpuszczalnej krzemionki : skrzyp polny, pokrzywa, perz, podbiał, rdest ptasi, poziewnik Przy chorobach, szczególnie skóry, zaleca się stosowanie wewnętrzne i zewnętrzne odwarów z tych ziół.

Krzem stosowany jest też : • jako odtleniacz do stopów miedzi • jako dodatek do stali stopowych w celu polepszenia ich właściwości mechanicznych i odporności na korozje • do wytwarzania detektorów fal krótkich • do wytwarzania soczewek do promieni podczerwonych

KWASY KRZEMOWE Si. O 2. H 2 O H 2 Si. O 3 Kwas metakrzemowy Si. O 2. 2 H 2 O H 4 Si. O 4 Kwas ortokrzemowy 2 Si. O 2. H 2 O H 2 Si 2 O 5 Kwas metadwukrzemowy