JAZZ ONTSTAAN EN STIJLEN jazz Jazz is oorspronkelijk

JAZZ ONTSTAAN EN STIJLEN jazz

Jazz is: oorspronkelijk nietblanke muziek, ontstaan omstreeks 1900 in de VS jazz 2

Basis van de jazz • BLUES (Oude slavenliederen) • SPIRITUALS/GOSPELS (Geestelijke liederen) • RAGTIME (zwarte pianomuziek in bars/eerst genoteerde zwarte muziek)+cakewalk • Afrikaanse ritmes en melodieën • Europese melodieën en samenklanken jazz 3

Blues = teneergeslagen • Wereldlijke volksmuziek van de N. Amerikaanse neger • Rond 1900 • Neerslachtig van karakter • 1863 afschaffing vd slavernij: neger vrij, maar geen rechten • Bluesteksten gaan over zorgen van het dagelijks leven • Nooit vrolijk • Eerder berustend jazz 4

Bessie Smith • Koningin van de blues • Showbusiness is een “ticket to a better life” – enige manier om alle ellende te ontvluchten jazz 5

Kenmerken blues TEKST: 3 zinnen per couplet Opbouw/structuur: A-A-B A zin 1 A herhaling zin 1 B conclusie van voorafgaande 2 zinnen MUZIEK: 3 zinnen per couplet Opbouw/structuur: A-A’-B A zin 1 A’ kleine variant van zin 1 B zin 2 jazz 6

Begeleiding van de bluesmelodieen Vast akkoordenschema: 12 maten – 4 tellen per maat C = C-akkoord (tonen: c-e-g) F = F-akkoord (tonen: f-a-c) G = G-akkoord (tonen: g-b-d) Akkoordenschema: C C F F C C G F C C jazz 7

Blue-notes • Treurig klinkende halve tonen • Gewone toonladder: c-d-e-f-g-a-b-c • Toonladder met “blue-notes” c-d-es-f-g-a-bes-c jazz 8

RAGTIME • • Pianostijl v. d. zwarten 1900 New Orleans In clubs en bars Eerste genoteerde zwarte muziek • Bekende componist: Scott Joplin (18681917) jazz 9

ragged-time = verscheurde maat Kenmerken Ragtime: • Strakke bas • Melodie met verrassende en afwijkende ritmische accenten • Melodie loopt net voor begeleiding uit of net achter begeleiding aan: ragged-time • “Hit the note twice” jazz 10

jazz 11

cakewalk • Zwarten imiteren spottend het dansen van blanken • Polonaise van paren, lopend in een vierkant • Op hoeken improviseert men • De beste krijgt een cake jazz 12

Overzicht van de jazzstijlen • • • 1. 2. 3. 4. 5. 6. New Orleans jazz (bloeitijd 1900 – 1925) Chicago-jazz (bloeitijd 1925 – 1930) Swing Bebop Cooljazz Freejazz, fusion en latin jazz 13

OLD TIME JAZZ • Verzamelnaam voor jazz uit New Orleans en Chicago • Old time jazz is geïmproviseerde zwarte muziek, • aanvankelijk gebaseerd op het bluesschema • later op bekende of nieuw geschreven thema’s. • Het wordt gespeeld door betrekkelijk kleine orkesten. • Deze muziek was de erfenis van de deportaties in de slaventijd. jazz 14

NEW ORLEANS JAZZ • Omstreeks 1900 • Ontstaan o. a. vanuit de wandelorkesten(fanfares) • Functie van de wandelorkesten in dagelijks leven: • 1. Trouwen 2. Begraven 3. Diensten in de kerk 4. Verjaardag etc. • Collectieve improvisatie van blazers • weinig of geen solo’s jazz 15

New Orleans • Rosse buurten van deze havenstad vormen de bakermat van de jazz: • Rosse buurt heet “Storyville” (wethouder) • Bevolkt door Franse kolonisten, Spanjaarden, Mexicanen, indianen, avonturiers uit het Noorden en afstammelingen van voormalige negerslaven • Hun christelijke erediensten vermengen zich met traditionele elementen Spirituals/Gospels • Blues+Ragtime+Spirituals+Gospels+Marsmuziek JAZZ jazz 16

SAMENSTELLING VAN HET WANDELORKEST • • • CORNET/TROMPET TROMBONE KLARINET TUBA/BAS BANJO/GITAAR DRUMS jazz Melodie M tegenmelodie(laag) M tegenmelodie(hoog)M fundament (basis) R akkoorden R ritme R M = melodiesectie R = ritmesectie 17

CHICAGOSTIJL • 1917 Uittocht van Jazzmusici uit New Orleans (Drooglegging van Storyville) • een compromis tussen ensemble en pionier van het virtuozendom (solist) • Elk stuk begint en eindigt met het ensemble • Ertussen solo’s • Belangrijke musicus: Louis Armstrong (sluit zich aan bij de Creole Jazz Band (zie volgende dia) jazz 18

King Oliver’s Creole Jazz Band jazz 19

SWING - BIG BAND • Tussen 1930 en 1940 verschuift het accent van combo naar big band • Dit paste in de conjunctuurbeweging die na de crisis van 1929 het faillissement van veel kleine clubs en kleine bands tot gevolg had. • Voor enkele grotere jazzorkesten was wel een zaal te vinden met danslustigen, zeker toen het drankverbod werd afgeschaft. • Maatschappelijk vernieuwend was dat negers en blanken samen in een band speelden jazz 20

• • SAMENSTELLING BIG BAND 3 -4 TROMPETTEN 4 -5 SAXOFOONS 2 -3 TROMBONES 4 RITME-INSTRUMENTEN - BAS PIANO BANJO/GITAAR DRUMS jazz 21

Beroemde BIGBANDLEIDERS • Benny Goodman • Duke Ellington • Count Basie (foto) • Swing wil zeggen NIET PRECIES OP DE TEL SPELEN jazz 22

Swing & Bigband in de maatschappij • Alles wordt commerciëler • spelen in officiële clubs • optredens in dansen en shows jazz 23

BEBOP, 1940 -1965 • Muzikanten die in bigbands speelden, gingen vaak tot diep in de nacht door in jam sessions • daar ontwikkelden ze een nieuw soort jazz: de bebop • ze vonden swing te commercieel jazz 24

Achtergrond van de bebop • Uiting geven aan de onrust in de wereld ten gevolge van de Tweede Wereldoorlog • het wegspelen van de teleurstellingen van het zwarte deel van de Amerikaanse bevolking jazz 25

Kenmerken en bekende namen • Snelle korte motieven • nerveuze sfeer • experimenten met akkoorden en ritmes • thema vaak unisono gespeeld (= eenstemmig) • Charlie Parker (altsax) • Dizzy Gillespie (trompet) • Thelenious Monk (piano) jazz 26

COOL Jazz 1950 • Voortzetting van de bebop • Nog wel snelle nootjes maar afgewisseld met momenten waarop zo weinig mogelijk noten worden gespeeld • reactie op de bebop • Cooljazz is minder grillig dan de bebop en daardoor evenwichtiger • Bekende combo’s: • Dave Brubeck Kwartet (Take Five) • Modern Jazz Kwartet jazz 27

FREE JAZZ - FUSION - LATIN JAZZ • Free jazz: = stap in de richting van de moderne muziek • fusion: = vermenging met rock muziek • latin jazz: = vermenging met Latijnsamerikaanse muziek jazz 28