HAVA KRLL ve KRESEL ISINMA r Gr Yakup

HAVA KİRLİLİĞİ ve KÜRESEL ISINMA Öğr. Gör. Yakup KURMAÇ A. Ü. Müh. Fak. Çevre Mühendisliği Bölümü

HAVA KİRLİLİĞİ VE KONTROLÜ l Havada katı, sıvı ve gaz halindeki yabancı maddelerin eşyaya, canlılara ve insan sağlığına zarar verecek miktar, ve sürede atmosferde bulunması olayına hava kirliliği denir.

HAVA KİRLETİCİLERİ VE KAYNAKLARI Kirletici Kaynaklar Hava Kirleticileri 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Partiküller Kükürtlü maddeler Azotlu maddeleri Organik maddeler Karbon monoksit Radyoaktif maddeler Diğer kirleticiler 1. 2. l l l Doğal Kaynaklar Volkanlar, orman yangınları biyolojik ayrışma İnsan Faaliyetleri Binaların ısıtılması Fosil Yakıt kullanımı Ulaşım Kara Deniz ve Hava taşıtları Sanayi Kuruluşları Enerji ihtiyacı, üretim prosesleri, termik santraller

Asit Yağışları Asit yağmurlarına başlıca SOx ve NOx gazları neden olmaktadır. Genelde p. H 5 -6 nın altına düştüğü yağışlar asit yağmurları olarak adlandırılır. l Asit yağışları atmosfere yayılan gaz ve sıvı atıkların özellikle SOx’lerin, atmosfer yağışı ile reaksiyona girmesi sonucu asit özellik kazanarak yer yüzüne düşmesi olayıdır. l Asit Yağışlarının Çevre ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Sularda asitlenmeye sebep olur. l Toprağın asit yağışları ile yıkanması besin değeri olan minerallerin azalmasına neden olur. l Eşyalar ve maddeler üzerinde korozyon etkisi vardır. l

Hava Kirliliği ve Risk Grupları l l l l Bebekler ve gelişme çağındaki çocuklar Gebe ve emzikli kadınlar Yaşlılar Kronik solunum ve dolaşım sistemi hastaları Endüstriyel işletmelerde çalışanlar Sigara kullananlar Düşük sosyoekonomik grup içinde yer alanlar Havadaki Kirleticilerin Sağlığa Etkileri l Solunum fonksiyonlarında bozulma l Solunum sistemi hastalıklarında artış l Kanser vakalarında artış l Erken ölüm vakalarında artış

Hava Kirlenmesi Kontrolü İçin Bazı önlemler l l l Bina ve Konut ısıtmak için yüksek kalorili kömürler kullanılmalı Her yıl bacalar temizlenmeli, pencere, kapı ve çatıların izolasyonuna önem verilmeli Doğalgaz kullanımı yaygınlaştırılarak, özendirilmeli, Kalorifer ve doğalgaz kazanlarının düzenli bakımı yapılmalı ve kalorifercilerin ateşçi kurslarına katılımı sağlanmalı İmar planlarındaki hava kirliliğini azaltıcı tedbirler alınmalı ve yeni yerleşim yerlerinde merkezi ısıtma sistemleri kullanılmalı, Toplu taşıma araçları yaygınlaştırılmalı ve enerji tasarrufu özendirilmelidir.

Hava Kirlenmesi Kontrolü

KÜRESEL ISINMA Sera Etkisi: Yer yüzeyinden yayılan kızıl ötesi ışınların atmosferde düşük konsantrasyonlarda bulunan bazı gazlar (Sera Gazları) tarafından soğurulması sonucu atmosferde meydana gelen ısınmaya sera etkisi denir. Küresel Isınma: İnsan faaliyetleri yada doğal olaylar sonucu atmosferdeki sera gazı miktarının artması ile atmosfer sıcaklığının bütün dünyada yükselmesine küresel ısınma denir. Sera Gazları CO 2 CFC CH 4 O 3 N 2 O

Sera Gazları ve küresel Isınmadaki Katkı Payları

Atmosferdeki CO 2 Konsantrasyonunun yıllara göre değişimi

Küresel Isınmada Çeşitli etkinliklerin Katkısı • Enerji %50 • Kimya %20 • Ormanlar %15 • Tarım vb. %15

1950 -1986 Yılları arasında ülkelerdeki toplam enerji ile ilgili CO 2 emisyonları

Küresel Isınmanın Bazı Etkileri • Deniz seviyesinde artış • Yağışlarda artış • Ortalama sıcaklıklarda artış • Hava ile ilişkili hastalıklarda artış • Tarımda , sulama ihtiyacı • Rekolte düşüklüğü • Orman alanlarında değişme • Su Kaynaklarında azalma • Sahil Alanlarında su baskını • Ekstrem hava olaylarında artış • Türlerin ve habitatın kaybı

Küresel Isınmanın Önlenmesi İçin Bazı Öneriler • • • Konutlarda sanayide Enerji tasarrufu Enerji üretiminde verimin artırılması Ulaşım araçlarında yakıt tüketimi az olan araçların geliştirilmesi ve özendirilmesi Alternatif (yenilenebilir) enerji kaynaklarının kullanımı Entegre atık yönetimi (Katı Sıvı Gaz atıklar) Ağaçlandırma çalışmaları Emisyonların azaltılması için yapılan çalışmaların teşvik edilmesi Nükleer enerji kullanımı Nüfus yoğunluğunun bütün bölgelere eşit dağılımının özendirilmesi Yüksek emisyon olan tesislerde CO 2’nin ayrıştırılıp jeolojik formasyonlarda depolanması

Teknolojik Gelişme İle Farklı Sektörlerde Tasarruf Edilecek Enerji Miktarları • • Mesken Isıtılması %70 -90 Elektronik Cihazlar %30 -70 Ulaşım araçları %50 -60 Sanayide Yan ürün Elektrik üretimi %10 -15 • • Evlerdeki sıcak su %10 -15 Toplam %35 -45

CO 2’in Depolanacağı Jeolojik Ortamlar CO 2’in Depolanması için l Üretim yapan petrol ve doğal gaz sahaları l l Üretilemeyen kömür yatakları Yüksek Emisyon Noktalarının belirlenmesi l l Metan drenajının sağlanacağı kömür yatakları Ayrıştırılan CO 2’in depolanacağı jeolojik yapıların bulunması l Emisyon gazlarından CO 2 ayrıştıracak en uygun ve ekonomik yöntemin belirlenmesi gerekir. l Derin akiferler l Tuz soda mağaraları l Derin deniz ortamları

CO 2’in Jeolojik Formasyonlarda Depolanmasının Ekonomisi Günümüzde CO 2’in emisyon gazlarından ayrılarak jeolojik ortamda depolanmasında ; • En yüksek maliyeti CO 2’in baca gazından ayrılması oluşturur • Teknolojinin deneme aşamasında olması sebebi ile CO 2 tutma işlemi toplam maliyetin %70’ini oluşturmaktadır. • Avrupa birliğinde 1 ton CO 2 emisyonu başına maliyetin 20 € değerinden aşağı düşürülmesi için çalışmalar yürütülmektedir.

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA YAŞANABİLİR BİR ÇEVRE İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM… YAKUP KURMAÇ