GGY 218 Krsal Ekonomi ve Krsal Alan Ynetimi

GGY 218 Kırsal Ekonomi ve Kırsal Alan Yönetimi Doç. Dr. Yeşim TANRIVERMİŞ Ankara Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü

ÜRETİM FONKSİYONU VE TEKNOLOJİ Ø Üretim fonksiyonu, girdilerle çıktı arasındaki ilişkiyi gösteren teknolojik bir kavramdır. Ø Kısa dönemde, girdilerin bir kısmı sabitken, bir (veya birkaç) girdideki değişmenin üründe yarattığı değişmeyi belirler. Uzun dönemde, tüm girdiler değişken sayılır; teknoloji değişir ve üretim fonksiyonu da değişir. Ø Üretim fonksiyonu, girdiler (üretim faktörleri hizmeti) ile çıktı (ürün) arasındaki ilişkiyi gösterir. Bu ilişkide, girdiler ve çıktı, zaman birimi başına tanımlanan akımlar olup, üretim fonksiyonu bu ikisi için söz konusu olan zaman dönemi için geçerlidir.

ÜRETİM FONKSİYONU VE TEKNOLOJİ Ø Üretim fonksiyonunda girdilerin ve çıktının türdeş (homojen) olduğu ve belirli bir üretim tekniği kullanıldığı varsayılır. Ø Her üretim tekniği (araziyi karasabanla sürme ve ürünü el ile toplama veya traktör ile sürme ve ürünü makine ile toplama) için ayrı bir üretim fonksiyonu vardır. Ø Girdilerin niteliklerinin değişmesi de üretim fonksiyonunu değiştirir; okur-yazar olmayan işgücü ile üretim fonksiyonu, teknik eğitimden geçmiş işgücünün üretime katıldığı zamandaki ile aynı değildir. Çıktının nitelikleri değiştiğinde de artık, aynı üretim fonksiyonu geçerli değildir.

ÜRETİM FONKSİYONU VE TEKNOLOJİ Ø Üretimde birden fazla girdi kullanıldığına göre, bu fonksiyonda, diğer girdilerin miktarı sabit tutulur. Yani; Y 1 = f (X 1/X 2, X 3, X 4. . . Xn)'dir; çizginin sağında kalan X 2. . . Xn Ø girdilerinden kullanılan miktar sabitken, X 1'den kullanılan miktar değişmektedir. Ø X 1, kısa dönemde üretimin bağlı olduğu değişken girdi, X 2. . . Xn ise sabit girdilerdir. X 1 değiştikçe Y 1’in nasıl değişeceği hakkında bu fonksiyon bir şey söylememektedir. Bunun için, girdi ile çıktı arasındaki ilişkinin ayrıca açıklanması gerekir: Ø Üretim fonksiyonu, Y 1 = a + b X şeklinde doğrusal bir fonksiyon olabilir veya Y 1 = ax 1 b x 2 c şeklinde Cobb-Douglas tipi üretim elastikliği sabit bir fonksiyon olabilir, fakat tek değişken girdiye azalan getiri olanağı verir. Hem artan, hem azalan getiri Ø safhasını kapsayan üretim fonksiyonu; Y = a + bx + cx 2 + dx 3 olabilir. Üretim fonksiyonunun bu şekilde niteliği belirlenmedikçe, girdi-çıktı ilişkisinin niteliği de bilinemez.

ÜRETİM FONKSİYONU VE TEKNOLOJİ Ø Tarımsal işletmede kapasite sınırına erişilmişse, yani bütün arazi varlığı işleniyorsa, üretimi artırmak için değişken girdi miktarı (işgücü veya kapital) artırıldıkça, bir noktadan sonra, değişken girdiye azalan getiri (teknoloji veri iken) görülür. Ø Aynı şekilde, bir bölgede veya ekonomide ekilebilir bütün araziler üretime açılmışsa (teknoloji veri iken), değişken girdiye, yine, azalan getiri söz konusu olur. Bundan ötürü, “tarımda azalan getiri kanunu yürürlüktedir” ilkesine sık rastlanır. Ø Gerçekten, saf rekabet şartları altındaki tarım işletmelerinde atıl kapasite bulunmaz; hiçbiri tek başına fiyatı etkilemeyeceği için, veri olan fiyatta, üretebileceği bütün ürünü elde etmesi en rasyonel davranıştır; işletme, mevcut arazi ve sermayesini kullanır.

ÜRETİM FONKSİYONU VE TEKNOLOJİ ØDünyanın çoğu ülkelerinde ekime açılacak verimli araziler kalmadığı için, değişken girdiye azalan getiri, tarım için adeta kanun haline gelmiştir. ØDeğişken girdinin marjinal veriminin ne süratte azalacağı bir kısım girdilerin sabit tutulduğu düzey ve birleşim, teknoloji düzeyi ve doğal şartlara bağlıdır. ØYerel şartlar ve iklimi elverişliyse veya teknoloji ileriyse bu azalış çok yavaş, değilse çok süratli olabilir.

ÜRETİM FONKSİYONU VE TEKNOLOJİ Ø Üreticilerin rasyonel olmayan üretim safhasında bulunması gibi, rasyonel olmayan bir üretim tekniği kullanması (üretim fonksiyonu seçmesi) da söz konusu olabilir. Burada, aynı nitelik ve miktarda girdi ile daha fazla ürün elde edebileceği bir üretim fonksiyonunu bildiği halde, üretici, daha az ürün sağlayan bir tekniği kullanır. Ø Üreticinin daha üstün fonksiyonları öğrendiği halde, gelenek olarak bildiği yöntemi uygulamayı sürdürmesi buna örnektir. Yenilikleri uygulamaktan çekinme ve yeniliklerin yarattığı belirsizlik buna neden olabilir; üreticinin teknik bilgisi yanında, yeniliklere açık olmasını sağlamak için, kültür seviyesini artırmak bu açıdan önemlidir.

KAYNAKLAR Ø Açıl, A. F. ve Demirci, R. , 1984. Tarım Ekonomisi Dersleri, A. Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No: 880, Ankara. Ø Amos, O. M. Jr. 1989. An Inquiry into the Causes of Increasing Regional Income Inequality in the United States, Review of Regional Studies, Vol: 19 -2: 1 -13. Ø Bağcı, Y. , 1998. Toprak Ağalığı ve Kırsal Dönüşüm. Adıyaman İli Boztepe Köyü Vak'a İncelemesi, H. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Ø Berkeley, H. , Campbell, D. , Carter, C. , Gamble, B. , Hibbs, J. , Lee, B. , Meadowcroft, J. , Morris, J. , North, R. D. , Rickard, S. , Stockdale, A. & Withrington, P. , 2005. The New Rural Economy: Change, Dynamism and Government Policy, Institute of Economic Affairs, London, UK. Ø Cabus, P. and Vanhaverbeke, W. , 2003. The Ecponomics of Rural Areas in the Proximity of Urban Networks: Evidence from Flanders, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, Vol: 94, No: 2: 230– 245. Ø Castle, E. N. , 1990. A Conceptual Framework fort he Study of Rural Places, American Journal of Agricultural Economics, Vol: (80)3: 621 -631. Ø Cinemre, H. A. , 1999. Tarım Ekonomisi, II. Baskı, O. M. Ü. Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No: 11, Samsun.

KAYNAKLAR Ø Deaton, B. J. and Nelson, G. L. , 1992. Conceptual Underpinnings of Policy Analysis for Rural Development, Southern Journal Agricultural Econonmics, Vol: 24: 87 -99. Ø Dinler, Z. , 1996. Tarım Ekonomisi, Dördüncü Basım, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa. Ø Gönenç, S. and Tanrıvermiş, H. , Measuring Informal Economy in Rural Households: The Case of Rural Turkey, Journal of Applied sciences, Vol: 7(21): 3138 -3153. Ø Gürsoy, H. , 2000. Kırsal Dönüşüm Sürecinde Meslekler ve Ekonomi. Ortaköy Vak'a Çalışması, H. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Ø Hildreth, R. J. , Lipton, K. L. , Clayton, K. C. and O'Connor, C. C. (Eds), 1988. Agriculture and Rural Areas Approaching the Twenty-first Century, Iowa State University Pres, Ames, USA. Ø İnan, İ. H. , 1998. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği, 5. Baskı, Tekirdağ. Ø Jensen, and Johnson, G. L. (Eds), 2004. Agricultural Adjustment Problems in a Growing Economy, Iowa State College Pres, Ames, USA. Ø Johnston, R. J. and Swallow, S. K. (Eds), 2006. Economics and Contemporary Land Use Policy: Development And Conservation at the Rural-urban Fringe, Jhons Hopkins University Pres, Baltimore, USA.

KAYNAKLAR Ø Karagölge, C. , Kızıloğlu, S. ve Yavuz, O. , 1995. Tarım Ekonomisi-Temel İlkeler, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 801, Erzurum. Ø Kasap, N. , 1997. Kırsal Dönüşüm Sürecinde Aile ve Ekonomi. Şermetler Köyü Vaka İncelemesi, H. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Ø Kilkenny, M. , 1999. Transport Cost and Rural Development, Journal of Regional Science Vol: 38 (2): 293 -312. Ø Nelson, G. 1984. Elements of a Paradigm for Rural Development, American Journal of Agricultural Econonmics Vol: 66: 694 -700. Ø Pearce D. W. and Turner, R. K. , 1990. Economics of Natural Resources and the Environment, The Johns Hopkins University Press, Baltimore, USA. Ø Ritson, C. , 1980. Agricultural Economics Principles and Policy, Granada Publishing, UK. Ø Rowley, T. D. , Redman, J. M. and Angle, J. , 1992. The Role of Nonmetropolitian Economic Performance in Rising Per Capita Income Differences Among States, Review of Regional Studies, Vol: 22: 155 -68. Ø Schumpeter, J. A. , 1934. Theory of Economic Development, , NJ. Transaction Books (1983 Edition), New Brunswick.

KAYNAKLAR Ø Sönmez, A. K. , 2001. Aile Dayanışması ve Kırsal Ekonomi: Orta Karadeniz Bölgesinde Fındık Üretimiyle Bağlantılı Aile Dayanışması Üzerine Niteliksel Bir İnceleme, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 1: 61 -80. Ø Summers, G. F. , 1998. A Sociological Perspective on Rural Studies, American Journal of Agricultural Economics, Vol: 80(3): 640 -643. Ø Tanrıvermiş, H. and Bülbül, M. , 2007. The Role of Agriculture in Turkish Economy at the Beginning of the European Union Accession Negotiations, Journal of Applied Sciences, Vol: 7(4): 612 -625. Ø Tanrıvermiş, H. and Şanlı, H. , 2007. A Research on the Impacts of Tourism on Rural Household Income and Farm Enterprises: The Case of the Nevşehir Province of Turkey, Journal of Agriculture and Rural Development in the Tropics and Subtropics (JARTS), Vol: 108 (2): 171 -191, Germany. Ø Tanrıvermiş, H. , 2006. Tarımda Sosyal Politikalar, İçinde: Türkiye’de Tarım, Eds: F. Yavuz, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara, s. 95 -120. Ø Van Kooten, G. C. , 1993. Land Resource Economics and Sustainable Development: Economic Policies and the Common Good, UBC Press, Vancouver, Canada.

KAYNAKLAR Ø Weber, B. , 1998. Crossing the Next Meridian: The Economics of Rural-Urban Interdependence, Institutions and Income Distribution in the American West, Journal of Agricultural and Resource Economics, Vol: 23(1): 1 -11. Ø Woolcott, M. , 1998. Social Capital and Economic Development: Toward a Theoretical Synthesis and policy Framework, Theory and Society, Vol: 27: 151 -208.