GGY 218 Krsal Ekonomi ve Krsal Alan Ynetimi

GGY 218 Kırsal Ekonomi ve Kırsal Alan Yönetimi Doç. Dr. Yeşim TANRIVERMİŞ Ankara Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü

KIRSAL ALAN KAVRAMI Ø Kırsal alan kavramının tanımı; Ø genel nüfus sayımı, Ø hanehalkı işgücü anketi, Ø hanehalkı bütçe anketleri, Ø genel tarım sayımları ve tarım istatistiklerinde farklı yapılmakta ve verileri derlenen hanelerin kent-kır nitelikleri değişkenlik göstermektedir. Ø Nüfus sayımında il ve ilçe merkezleri dışında kalan yerler, Ø hanehalkı anketlerinde 20 binden daha az nüfusu olan yerler, Ø tarım sayımı ve istatistiklerinde ise bütün köyler ve 5. 000’den az nüfusu olan ilçe merkezleri “kırsal alan” olarak değerlendirilir.

KIRSAL ALAN KAVRAMI ØYönetsel açıdan kırsal alan tanımlama: Øşehir ve köy ayrımlarının genellikle idari, siyasal, tarihsel ve kültürel kriterlerden bir veya birkaçına dayandırıldığı görülmektedir. Ø 442 Sayılı Köy Kanunu Ø 5393 Sayılı Belediye Kanunu gibi.

KIRSAL ALAN KAVRAMI Ø Fonksiyonel açıdan kırsal alan tanımlama: bir yerleşmenin şehir sayılmasında nüfus faktörü tek bir ölçtü olamamaktadır. Bunun dışında; Ø üretim özelliği (tarımdan tarım dışı alana kadar üretim özellikleri) Ø yoğunluk (birim alana düşen nüfus- km 2 veya ha gibi) Ø büyüklük (nüfus hacmi) Ø heterojenlik (görünümdeki çeşitlilik olup, arazi kullanma işlevlerinin çeşitliliği ile ölçülür)

KIRSAL ALAN KAVRAMI Ø Kırsal ekonominin son yıllardaki önemli özelliği her bir parçasında yapısal değişikliklerin olmasıdır. 1980’Ii yıllarda başta OECD ülkeleri olmak üzere pek çok ülkede kırsal ekonomiler bazı sorunlar içermekteydi. Bunlar (OECD, 1988): Ø Üretim yapısının global piyasa talebine ayak uyduramaması, Ø Yavaş kırsal iş büyümesi ve yüksek işsizlik, Ø Kırsal nüfusun azalması ve riskleri, Ø İnsan kaynaklan gelişiminde süregelen gerilemelerdir.

KIRSAL ALAN KAVRAMI ØOECD ülkeleri gibi ülkemizde de kırsal bölgelerde sürekli bir nüfus azalması yaşanmaktadır. Demografik göstergeler bu eğilimin devam etmesi halinde yakın bir gelecekte bazı kırsal bölgelerde ekonomik hayatı tehdit edebilecek ölçüde nüfus Økayıpları olabileceğini göstermektedir. Ancak birçok kırsal bölgede ekonomik yapıda farklı değişiklikler de yaşanmaktadır.

KIRSAL ALAN KAVRAMI ØPlanlama açısından kırsal alan tanımlama: belirli bir nüfus yoğunluğu ve idari yapılanma ölçeğinde planlama zorunluluğunun olması. ØÖrnek: 3194 Sayılı İmar Kanuna göre nüfusu 5. 000’i aşan belediyeler ve nüfusu 5. 000’den az olsa bile ilçe merkezi belediyeleri Øyol istikamet planlarını yaptırmakta, nüfusu 10. 000’i aşan belediyelerle nüfusu 10. 000’den az olan il merkez belediyelerinin imar planı ve kanalizasyon yaptırma zorunluluğu gibi.

KIRSAL ALAN KAVRAMI Ø Yerleşim alanı ve köy yerleşimleri – Yönetmelik (Md. 4): Ø Yerleşik alan: Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki imar plânı bulunmayan mevcut yerleşmelerin (mahalle, köy ve mezralar) müstakbel gelişme alanlarının da içine alan ve sınırları Belediye Meclislerince karara bağlanan alanlar. Ø Yerleşme alanı: İmar plânı sınırı içindeki yerleşik ve gelişme alanlarının tümü - imar plânının kapsadığı alan. Ø Yerleşme alanı dışı (iskan dışı) alan: Her ölçekteki imar planı sınırı, yerleşik alan sınırı, belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan köy ve mezraların yerleşik alanı ve civarlarının dışında kalanlar.

KAYNAKLAR Ø Açıl, A. F. ve Demirci, R. , 1984. Tarım Ekonomisi Dersleri, A. Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No: 880, Ankara. Ø Amos, O. M. Jr. 1989. An Inquiry into the Causes of Increasing Regional Income Inequality in the United States, Review of Regional Studies, Vol: 19 -2: 1 -13. Ø Bağcı, Y. , 1998. Toprak Ağalığı ve Kırsal Dönüşüm. Adıyaman İli Boztepe Köyü Vak'a İncelemesi, H. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Ø Berkeley, H. , Campbell, D. , Carter, C. , Gamble, B. , Hibbs, J. , Lee, B. , Meadowcroft, J. , Morris, J. , North, R. D. , Rickard, S. , Stockdale, A. & Withrington, P. , 2005. The New Rural Economy: Change, Dynamism and Government Policy, Institute of Economic Affairs, London, UK. Ø Cabus, P. and Vanhaverbeke, W. , 2003. The Ecponomics of Rural Areas in the Proximity of Urban Networks: Evidence from Flanders, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, Vol: 94, No: 2: 230– 245. Ø Castle, E. N. , 1990. A Conceptual Framework fort he Study of Rural Places, American Journal of Agricultural Economics, Vol: (80)3: 621 -631. Ø Cinemre, H. A. , 1999. Tarım Ekonomisi, II. Baskı, O. M. Ü. Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No: 11, Samsun.

KAYNAKLAR Ø Deaton, B. J. and Nelson, G. L. , 1992. Conceptual Underpinnings of Policy Analysis for Rural Development, Southern Journal Agricultural Econonmics, Vol: 24: 87 -99. Ø Dinler, Z. , 1996. Tarım Ekonomisi, Dördüncü Basım, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa. Ø Gönenç, S. and Tanrıvermiş, H. , Measuring Informal Economy in Rural Households: The Case of Rural Turkey, Journal of Applied sciences, Vol: 7(21): 3138 -3153. Ø Gürsoy, H. , 2000. Kırsal Dönüşüm Sürecinde Meslekler ve Ekonomi. Ortaköy Vak'a Çalışması, H. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Ø Hildreth, R. J. , Lipton, K. L. , Clayton, K. C. and O'Connor, C. C. (Eds), 1988. Agriculture and Rural Areas Approaching the Twenty-first Century, Iowa State University Pres, Ames, USA. Ø İnan, İ. H. , 1998. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği, 5. Baskı, Tekirdağ. Ø Jensen, and Johnson, G. L. (Eds), 2004. Agricultural Adjustment Problems in a Growing Economy, Iowa State College Pres, Ames, USA. Ø Johnston, R. J. and Swallow, S. K. (Eds), 2006. Economics and Contemporary Land Use Policy: Development And Conservation at the Rural-urban Fringe, Jhons Hopkins University Pres, Baltimore, USA.

KAYNAKLAR Ø Karagölge, C. , Kızıloğlu, S. ve Yavuz, O. , 1995. Tarım Ekonomisi-Temel İlkeler, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 801, Erzurum. Ø Kasap, N. , 1997. Kırsal Dönüşüm Sürecinde Aile ve Ekonomi. Şermetler Köyü Vaka İncelemesi, H. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Ø Kilkenny, M. , 1999. Transport Cost and Rural Development, Journal of Regional Science Vol: 38 (2): 293 -312. Ø Nelson, G. 1984. Elements of a Paradigm for Rural Development, American Journal of Agricultural Econonmics Vol: 66: 694 -700. Ø Pearce D. W. and Turner, R. K. , 1990. Economics of Natural Resources and the Environment, The Johns Hopkins University Press, Baltimore, USA. Ø Ritson, C. , 1980. Agricultural Economics Principles and Policy, Granada Publishing, UK. Ø Rowley, T. D. , Redman, J. M. and Angle, J. , 1992. The Role of Nonmetropolitian Economic Performance in Rising Per Capita Income Differences Among States, Review of Regional Studies, Vol: 22: 155 -68. Ø Schumpeter, J. A. , 1934. Theory of Economic Development, , NJ. Transaction Books (1983 Edition), New Brunswick.

KAYNAKLAR Ø Sönmez, A. K. , 2001. Aile Dayanışması ve Kırsal Ekonomi: Orta Karadeniz Bölgesinde Fındık Üretimiyle Bağlantılı Aile Dayanışması Üzerine Niteliksel Bir İnceleme, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 1: 61 -80. Ø Summers, G. F. , 1998. A Sociological Perspective on Rural Studies, American Journal of Agricultural Economics, Vol: 80(3): 640 -643. Ø Tanrıvermiş, H. and Bülbül, M. , 2007. The Role of Agriculture in Turkish Economy at the Beginning of the European Union Accession Negotiations, Journal of Applied Sciences, Vol: 7(4): 612 -625. Ø Tanrıvermiş, H. and Şanlı, H. , 2007. A Research on the Impacts of Tourism on Rural Household Income and Farm Enterprises: The Case of the Nevşehir Province of Turkey, Journal of Agriculture and Rural Development in the Tropics and Subtropics (JARTS), Vol: 108 (2): 171 -191, Germany. Ø Tanrıvermiş, H. , 2006. Tarımda Sosyal Politikalar, İçinde: Türkiye’de Tarım, Eds: F. Yavuz, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara, s. 95 -120. Ø Van Kooten, G. C. , 1993. Land Resource Economics and Sustainable Development: Economic Policies and the Common Good, UBC Press, Vancouver, Canada.

KAYNAKLAR Ø Weber, B. , 1998. Crossing the Next Meridian: The Economics of Rural-Urban Interdependence, Institutions and Income Distribution in the American West, Journal of Agricultural and Resource Economics, Vol: 23(1): 1 -11. Ø Woolcott, M. , 1998. Social Capital and Economic Development: Toward a Theoretical Synthesis and policy Framework, Theory and Society, Vol: 27: 151 -208.