CHO MNG QU THY C V CC EM

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH !

Khi bị kích thích, điện thế nghỉ biến thành điện thế hoạt động gồm 3 giai đoạn theo thứ tự: A. Mất phân cực ( Khử cực) Đảo cực Tái phân cực. B. Đảo cực Tái phân cực Mất phân cực ( Khử cực) C. Mất phân cực ( Khử cực) Tái phân cực Đảo cực D. Đảo cực Mất phân cực ( Khử cực) Tái phân cực. 2

Khi bị kích thích, điện thế nghỉ biến thành điện thế hoạt động gồm 3 giai đoạn theo thứ tự: A. Mất phân cực ( Khử cực) Đảo cực Tái phân cực. B. Đảo cực Tái phân cực Mất phân cực ( Khử cực) C. Mất phân cực ( Khử cực) Tái phân cực Đảo cực D. Đảo cực Mất phân cực ( Khử cực) Tái phân cực. 3

SO SÁNH SỰ LAN TRUYỀN XUNG TK Hình thức Đ 2 so sánh Cách thức lan truyền xung TK Tốc độ lan truyền. Sự tiêu tốn năng lượng ATP Lan truyền xung TK trên sợi trục không có bao Miêlin. Lan truyền xung TK trên sợi trục có bao Miêlin Liên tục trên sợi thần kinh Theo lối “Nhảy cóc” qua eo Ranvie Chậm (3 m/s) Nhiều ( Cho hoạt động của bơm Na-K) Nhanh (100 m/s) Ít (Do Bơm Na-K chỉ hoạt động ở eo Ranvie)

5

I. Khái niệm xináp 6

Xinaùp laø gì? TB TK tröôùc xinaùp Xinaùp TB TK sau xinaùp Xinaùp Tuyeán Xinaùp TK – TK Xinaùp TK – Cô Xinaùp TK – Tuyeán Xinaùp laø dieän tieáp xuùc giöõa TB TK vôùi TB TK, giöõa TB TK vôùi TB khaùc nhö TB cô, TB tuyeán, …

Tế bào thần kinh Xinaùp Tuyeán kinh CÓ MẤY KIỂU XINAP? KỂ TÊN.

II. Cấu tạo của xináp Có mấy loại xi náp? Xináp điện _ Có 2 loại xináp: Xináp hóa học (phổ biến nhất ở động vật) 9

• Xináp điện: cấu tạo từ các kênh iôn nối giữa 2 tế bào cạnh nhau

Xináp hóa học: là loại xináp mà thông tin được truyền nhờ các chất trung gian hóa học chứa trong bóng xináp.

II. Cấu tạo của xináp (Xináp hoá học ) Dựa vào hình cho biết tên gọi tương ứng với các số cho biết cấu tạo của 1 xináp hóa học? 4 3 1 2 6 5 7 12

4 Ti theå Chuøy xinap 1 Bóng chứa chaát trung gian hoùa hoïc 3 2 Maøngxinaptröôùc sau 6 Maøng xinap 5 Khe xinap 7 Thuï thể tieáp nhaän chaát trung gian hoùa hoïc 13

Cấu tạo xinap gồm: - Chùy xináp: có ti thể và các bóng chứa chất trung gian hóa học. - Màng trước xinap - Khe xinap - Màng sau xinap: có các thụ thể tiếp nhận chất trung gian hóa học. 14

Mỗi xináp chỉ có một loại chất trung gian hóa học Chất trung gian hóa học: Axêtincôlin, Norađrênalin, đôpamin, serôtônin, . . . Chất trung gian hóa học phổ biến ở lớp thú là Axêtincôlin, Norađrênalin.

III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP 16

Xung thần kinh Axêtincolin Ca Ca 2+2+ 2+ Ca Ca 2+ Giai đoạn 1 Giai đoạn 2 Giai đoạn 3

III. QUAÙ TRÌNH TRUYEÀN TIN QUA XINAÙP Các giai đoạn Giai đoạn 1 Giai đoạn 2 Giai đoạn 3 Diễn biến

III. QUAÙ TRÌNH TRUYEÀN TIN QUA XINAÙP Các giai đoạn Diễn biến Xung thần kinh đến làm Ca 2+ đi vào trong chùy xináp Giai đoạn 1 1 Giai đoạn 2 2 Giai đoạn 3 3 Ca 2+ vào làm bóng chứa axêtincôlin gắn vào màng trước và vỡ ra, giải phóng axêtincôlin vào khe xináp Axêtincôlin gắn vào thụ thể trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động và tiếp tục lan truyền

Ca 2+ 1. Xung thần kinh đến làm Ca 2+ đi vào trong chùy xinap. 2. Ca 2+ vào làm bóng chứa axetylcôlin gắn vào màng trước và vỡ ra, giải phóng axêtylcôlin vào khe xinap. 3. Axetylcôlin gắn vào thụ thể trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp.

- Vai trò của chất trung gian hóa học trong quá trình truyền tin qua xináp? Làm thay đổi tính thấm của màng và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp. - Nếu màng sau mất khả năng tiếp nhận axêtincôlin thì thông tin từ TBTK có thể truyền cho các TB khác được không? Không. Đây cũng chính là cơ chế của thuốc giảm đau. Do thuốc làm mất nhận cảm ở màng sau xinap với axêtincôlin sẽ dẫn đến hạn chế hưng phấn --> giảm co thắt--> giảm đau 21

TÁC DỤNG CỦA THUỐC GIẢM ĐAU - ATROPIN Thuốc Atropin làm giảm đau vì nó có khả năng phong bế màng sau làm mất khả năng nhận cảm của màng sau xinap với chất axêtincôlin làm hạn chế hưng phấn và làm giàm co thắt nên làm giảm đau

? ? ? Tại sao thông tin chỉ truyền một chiều từ màng trước khe màng sau mà không truyền ngược lại? 23

Hướng truyền xung Ca++

Màng sau không có chất hóa học để đi về màng trước và màng trước không có các thụ thể để tiếp nhận chất hóa học 25

TẠI SAO XUNG THẦN ĐƯỢC DẪN TRUYỀN TRONG MỘT CUNG PHẢN XẠ CHỈ THEO MỘT CHIỀU? (Gai nhọn) Các nơron trong cung phản xạ liên hệ với nhau qua xinap, mà xinap chỉ cho xung thần kinh đi theo một chiều xung thần kinh truyền trong một cung phản xạ chỉ theo một chiều

Sợi thần kinh không có bao miêlin Eo Ranvie Sợi thần kinh có bao miêlin Bao miêlin

* Sự lan truyền xung thần trên sợi thần kinh không có bao miêlin diễn ra nhanh hơn qua xinap vì: Lan truyền qua xinap gồm nhiều giai đoạn và phải qua quá trình khuếch tán chất trung gian hóa học qua khe xinap

Tại sao chất trung gian hóa học không bị ứ đọng ở màng sau xináp ? Màng trước Khe xinap Axêtat Côlin Axêtincôlin Màng sau 29

* Quá trình tái tổng hợp chất trung gian hóa học Enzim Axêtincôlinesteraza Màng sau Phân hủy Axêtincôlin Axêtat Axêtincôlin Chùy xinap Màng trước côlin

* Sự tái tổng hợp chất trung gian hóa học Axetincolin axetincolinesteraza Tái tổng hợp axetat Axetincolin Màng sau Khe xináp Bóng xináp Màng trước Chùy

Tại sao sau 1 thời gian học bài căng thẳng cần có thời gian giải lao?

- Sau 1 thời gian dài lao động trí óc căng thẳng thì khả năng nhận và trả lời kích thích của tế bào thần kinh giảm xuống, dẫn đến khả năng tiếp thu bài giảm, cần phải nghỉ ngơi để phục hồi như cũ

TÁC DỤNG CỦA THUỐC AN THẦN – AMINAZIN - Thuốc Aminazin phân giải adrenalin, làm giảm bớt lượng thông tin về não - hạn chế xử lý thông tin nên có tính an thần

-Tại sao những người bị hạ canxi huyết lại bị mất cảm giác? Do Ca 2+ giảm giải phóng chất trung gian hóa học xung thần kinh không truyền mất cảm giác. 35

Em có biết? ? ? Tại sao với những mũi tên thô sơ như vậy, mà những người thổ dân Nam Mĩ lại có thể săn được những con thú rất to?

Chất curare có trong một loại cây ở Nam Mĩ có tác dụng phong tỏa màng sau xinap thần kinh – cơ và gây liệt cơ. Trước kia, những người thổ dân Nam Mĩ thường tẩm chất curare vào đầu các mũi tên để săn bắn. Khi bị trúng tên, các con thú không thể chạy được nữa và ngã xuống vì xung thần kinh từ não không thể đến được cơ xương.

Hãy sắp xếp các hình sau theo đúng trình tự quá trình truyền tin qua xináp. A B C D

B C D A

Câu 3. Trang 123 SGK Chọn câu đúng A. A Tốc độ truyền tin qua xinap hóa học chậm hơn so với tốc độ lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao myelin B. Tất cả các xinap đều có chứa chất trung gian hóa học là axêtincôlin C. Truyền tin khi qua xinap hóa học có thể không cần chất trung gian hóa học D. Xinap là diện tiếp xúc của các tế bào cạnh nhau

Câu 1: Sau khi điện thế hoạt động lan truyền tiếp ở màng sau, axêtincôlin bị phân hủy thành: A. Axêtin và Côlin B. Axêtat và Côlin C. Axêtic và Côlin D. Sêrin và Côlin

Câu 2. Thông tin chỉ truyền một chiều qua xináp do A màng trước có thụ quan tiếp nhận chất hóa học, màng sau có chất hóa học trung gian. B màng trước có chất hóa học, màng sau có enzyme phân giải. C màng trước có chất hóa học trung gian và enzyme phân giải. D màng trước có chất hóa học trung gian, màng sau có thụ quan tiếp nhận. 42

3. Cấu trúc không thuộc thành phần xináp là: A. khe xináp. B. Cúc xináp. C. màng sau xináp. D. D Các ion Ca++. 4. Vai trò của ion Ca++ trong quá trình truyền xung điện qua xináp: A Kích thích gắn túi chứa chất trung gian hoá học vào A. màng trước xináp và vỡ ra. B. Xúc tác sự tổng hợp chất trung gian hoá học. C. Tăng cường tái phân cực ở màng trước xináp. D. Tạo môi trường thích hợp để các chất trung gian hoá học hoạt động.

Dặn dò • Học bài, trả lời câu hỏi cuối bài. • Đọc mục: Em có biết? • Chuẩn bị cho bài 31: Tập tính động vật. 44

Em có biết - Xung TK vào chuỳ xinap, ion Ca 2+ đi vào chuỳ và tác dụng làm giải phóng chất trung gian hóa học qua khe xinap màng sau xinap. Tác dụng này gây ra 2 trạng thái hoặc là hưng phấn hoặc là ức chế + Nếu chất trung gian hóa học gây hưng phấn tác dụng lên màng sau làm thay đổi tính thấm của màng đối với ion Na màng sau xuất hiện hưng phấn và tiếp tục truyền đi + Nếu chất trung gian hóa học có tác dụng gây ức chế tác dụng lên màng sau làm thay đổi trạng thái của màng từ phân cực thành tăng phân cực xuất hiện điện thế ức chế sau xinap. Vậy xung đến xinap dừng lại không được truyền đi nữa

Một số chất trung gian hoá học phổ biến và tác dụng của chúng. Chất trung gian hoá học Acetincholin Adrenalin Noradrenalin Tác dụng Hưng phấn hoặc ức chế Dopamin Chất P Glycin Axit glutamic Axit gama amino butiric Hưng phấn hoặc ức chế Hưng phấn Ức chế