3 ZAMRLER ADILLAR Zamir sim olmadklar halde ismin

3. ZAMİRLER (ADILLAR)

Zamir İsim olmadıkları halde ismin yerini tutan kelimelere “zamir” denir.

ZAMİRLER SÖZCÜK HALİNDE KİŞİ EK HALNDE İLGİ Z. İŞARET BELGİSİZ SORU DÖNÜŞLÜLÜK İYELİK

1. SÖZCÜK DURUMUNDAKİ ZAMİRLER �Kişi Zamirleri Şahıs isimlerinin yerine geçen zamirlerdir. 1. Tekil Şahıs: ben 2. Tekil Şahıs: sen 3. Tekil Şahıs: o 1. Çoğul Şahıs: biz 2. Çoğul Şahıs: siz 3. Çoğul Şahıs: onlar

⦿Kişi zamirleri çoğul eklerini ve hâl eklerini alırlar. ⦿“Ben” ve “sen” yönelme hâl ekini (-e, -a) alınca bana ve sana şekline dönüşür. ⦿Dönüşlülük zamiri olan “kendi” de şahıs zamiri sayılabilir. ⦿Ben yaptım. Kendim yaptım. ⦿Şahıs zamirleri isim tamlamalarında tamlayan olabilir. ⦿Bizim evimiz çok yakında.

�İşaret Zamirleri ⦿ ⦿ ⦿ İsimlerin yerini işaret yoluyla tutan zamirlerdir. Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, öteki, beriki, bura, şura, ora, böyle, şöyle. . .

⦿Bu çok güzel bir elbise. ⦿Şunu yerine koy. ⦿Öteki daha güzeldi. ⦿Bura en sevdiğim yerdir. ⦿Böylesini ömrümde görmedim. ⦿BERİKİ

⦿İşaret zamirlerinden “bura, şura, ora” dışındakiler işaret sıfatı olarak da kullanılır. ⦿Bunlar “-ler” ekini alabilirse işaret zamiri; alamazsa işaret sıfatı olur. ⦿Örnek: ⦿Şuna güvenebilirsin ⦿Bu çok değerlidir. ⦿Şu arkadaşla ilgilenin.

⦿İşaret zamirleri ikileme kurduğunda işaret anlamını tümüyle yitirir, belgisiz zamir olur. ⦿Örnek: ⦿Ona buna aldanma sakın! ⦿Ötekinin berikinin ne yaptığı bizi ilgilendirmez. ⦿Asıl işaret zamirlerinden sonra bir başka isim geliyorsa, anlam karışıklığını önlemek için işaret zamirinden sonra virgül konmalıdır. ⦿Örnek: ⦿Bu, arkadaşıma aldığım hediyedir.

⦿İşaret sıfatları isimden önce gelir ve ismi niteler. işaret zamirleri ise ismin yerini tutar. ⦿O kitabı bana ver. İşaret sıfatı. ⦿Onu bana ver. İşaret zamiri ⦿Sıfatlar isim çekim eki almazlar. Zamirler ise isimlerin aldığı bütün ekleri alırlar. ⦿Ben-i, ban-a, ben-den

⦿“O” sözcüğü; ⦿bir ismi niteliyorsa işaret sıfatı; ⦿şahıs isimlerinin yerini tutuyorsa şahıs zamiri; ⦿insan dışında bir varlığın yerini tutuyorsa işaret zamiri olur. ⦿O film çok güzeldi. ⦿Bütün ⦿Onu bunları o anlattı. (işaret sıfatı) (kişi zamiri) hediye olarak aldım. (işaret zamiri)

�Belgisiz Zamirler ⦿ İsimlerin yerini belli belirsiz tutan zamirlerdir. ⦿ Bazı, biri, çoğu, hepsi, kimi, birkaçı, herkes, öteberi, şey, falan…

⦿Bazıları eyleme katılmadı. ⦿Bunu herkes bilir. ⦿Birkaçı sınavı kazanamadı. ⦿Öteberi almak için çarşıya çıktım. ⦿O çocuk deli falan değil. ⦿Her şey üste geldi. ⦿Belgisiz zamirler isim tamlamalarının tamlayan ve tamlananı olabilirler. ⦿Kimileri + nin düşünce+si ⦿Çocuklar + ın birkaç + ı

�Soru Zamirleri ⦿ ⦿ ⦿ ⦿ ⦿ İsimlerin yerini soru yoluyla tutan zamirlerdir. Beni kim çağırdı? Ali çağırdı. Camı hangisi kırdı? Şuradaki kırdı. Siz nerede oturuyorsunuz? Erzurum’da. Çocuklara neler aldın? Oyuncaklar aldım. İsim ya da zamirlere cevap olarak verdiğimiz soru kelimeleri zamirdir.

Dönüşlülük Zamiri: Dönüşlülük zamiri “kendi”dir. Örnek: Kendisine haber verdiniz mi? Bu soruyu ben kendim çözdüm.

2. EK DURUMUNDAKİ ZAMİRLER �İlgi Zamiri ⦿ ⦿ ⦿ Tamlanan durumundaki ismin yerini tutan ve tamlayana bitişik yazılan “–ki” ekine denir. Benim evim� benimki, arabanın motoru � arabanınki Sıfat yapan –ki ismin –de hâline gelir. Köşe+de+ki ev

�İyelik Zamiri ⦿ ⦿ Varlık adlarının sonuna gelerek varlıkların kime ait olduklarını gösteren eklerdir. Evim, evin, evimiz, eviniz, evleri.

⦿İyelik eki , “-i” hâl ekiyle karıştırılmamalıdır. İyelik eki alan sözcük “kimin ? ” sorusuna cevap verir. ⦿Oyuncağı kırdı ⦿Kimin oyuncağı? Cevap yok. (hâl eki) ⦿Oyuncağı bozulmuş. ⦿Kimin oyuncağı? Onun oyuncağı. (İyelik Eki) ⦿Hem iyelik hem hâl eki bir arada kullanılmışsa ilki iyelik ikincisi hâl ekidir. ⦿Oyuncağ+ı+nı kırdı. Birincisi iyelik ikincisi hâl eki. ⦿Oyuncağı bozulmuş. İyelik eki

Yapı Bakımından Zamirler ⦿Basit Zamirler: Kök durumunda bulunan ya da iyelik ekiyle biçimlenen zamirlerdir. ⦿“Ben, sen, biri, hangisi, hepimiz…” ⦿Bileşik zamirler: Birden çok sözcüğün birleşip kalıplaşmasıyla oluşan zamirlerdir. ⦿“Birkaçı, herkes, hiçbiri, öbürü( o biri), bura (bu ara)…” ⦿Öbekleşmiş zamirler: İkileme ya da başka bir söz öbeği biçiminde oluşmuş zamirlerdir. ⦿“Öteki beriki, onun bunun, falan filan, herhangi biri, ne kadarı…”