Zwangerschap en psychiatrie Marleen Zuurman Thomas van den

Zwangerschap en psychiatrie Marleen Zuurman Thomas van den Akker

Casus • Mw. M. , 36 jaar, G 2 P 1 • Obstetrische voorgeschiedenis: • 2001 AD 41+6 wk zoon 4500 gr (p 90 -95), in 6 uur ontsloten, 1, 5 uur geperst, ongecompliceerd • Algemene voorgeschiedenis: • Bipolaire stoornis • Enkele weken pp ernstige depressie, 3 maal psychose gehad in tijdbestek van 4 jaar waarvoor behandeling bij psychiater + medicatie • 2007 maagband • BMI bij aanvang zwangerschap: 27 • LAT relatie, woont zelfstandig, partner ook kind uit andere relatie

Huidige graviditeit • Diëtiste in consult: meer dan 30 kg gewichtstoename in vorige zwangerschap en nu maagband • Groeiecho bij 35 wk i. v. m. pos dys vanaf 28 wk • Glucoses gedaan: < 5. 0 • Eerste consult MCH bij AD 37+4 wk • Rv. K: Verdenking macrosomie

Intake 1 • A/ • Goede zwangerschap gehad, wel veel zorgen over einde van zwangerschap. Ziet het echt niet zitten om over tijd te raken. • Sinds een aantal weken veel klachten, slaapt slecht, loopt moeilijk. • O/ • Echo groei EFW 3365 gr (p 50 -80) • B/ • - Over 6 dagen afspraak echo groei + bespreken/ plannen van een inleiding • - Tot die afspraak partus in eerste lijn

Intake 2 • • AD 37+6 wk Opnieuw door verloskundige ingestuurd; inleiding bespreken • • • A/ Wil heel graag ingeleid worden, gaat met de dag slechter. Veel pijnklachten bekken + veel harde buiken. Slaapt slecht, wordt elke 15 minuten wakker van de pijn. Gilt regelmatig in de nacht van de pijn. • Bij navraag blijkt dat ze in deze zwangerschap nog niet is gezien door psychiater, dus ook geen klinisch kraambed afgesproken of afspraken gemaakt m. b. t. medicatie. • • B/ Opname, vannacht slapen met pethidine. Inleiding gepland bij 38+3 wk Spoedconsult bij psychiater aangevraagd

Beoordeling psychiater • • Sociaal adequaat oogcontact. Bewustzijn helder. Ziekte-inzicht gedeeltelijk intact, ziet noodzaak van behandeling niet in. Parnassia: sinds 1999 onder behandeling, meerdere malen opgenomen geweest met een decompensatie van bipolaire stoornis, mogelijk therapie-ontrouw. Manisch psychotische kenmerken. Gekenmerkt door verminderd ziekteinzicht. Eenzijdig het contact afgebroken in 2010. • C/ 36 -jarige vrouw, G 2 P 1 AD 38+0, bekend met bipolaire I stoornis. Nu slaapdeprivatie, waarop klinisch geen (hypo)manische decompensatie. • • • B/ - klinisch kraambed - vervolgtraject besproken, denkt na over ambulante behandeling - crisisplan besproken bij beginnende manische decompensatie - Bij tekenen van ontremming of verminderde slaapbehoefte start lorazepam 4 dd 1 mg - Ingrijpmedicatie: géén haldol, lithium relatief gecontraïndiceerd, start seroquel 50 mg •

Beloop • AD 38+3 wk • Ingeleid in verband met draagkracht/draaglast discongruentie • AROM + syntocinon • Vlotte ontsluiting en uitdrijving, gezonde zoon 4090 gram. • Klinisch kraambed • 4 e dag pp met ontslag, nacontrole bij psychiater over 6 wk, via huisarts recept temazepam? ?

2 e lijns indicaties 1. Maagband/gastic bypass 2. Bipolaire stoornis en postpartum psychose in VG

Zwangerschap na bariatrische chirurgie, NVOG-richtlijn • Steeds vaker toegepast • Maagband meest gebruikte techniek • Uitwendig aan te passen • Advies: niet eerder zwanger dan na de eerste snelle fase van gewichtsreductie; tijdens stabiele fase katabole toestand goeddeels voorbij • Voedings-/vitaminedeficiënties • Enkele casereports: maternale en foetale complicaties na bariatrische chirurgie; twee maternale sterftes(darmvolvulus) • Over het algemeen zwangerschap na bariatrische chirurgie veilig: leidt tot minder zwangerschapscomplicaties; macrosomie van 34, 8% naar 7, 7% in opeenvolgende zwangerschappen na bariatrische chirurgie

Zwangerschap en psychiatrie • Vooral depressie, in mindere mate paniekstoornis en psychose • Stemmingsstoornis 1: 8 • Psychose 1 -2: 1000 (suicide/infanticide) • Mn igv bipolaire stoornis bevalling luxerende factor voor psychose (1 -2: 5!!!); minder igv schizofrenie • Baby-blues 30 -75% • Depressie vaak niet onderkend! • Paniekstoornis: interactie met zwangerschap • Negatieve invloed op welbevinden, maar ook obstetrische complicaties en gestoorde moederkindrelatie (mn psychose) • Wewerinke et al. Psychiatrische stoornissen bij zwangeren en kraamvrouwen. NTv. G 2006; 294 -8.

Risicofactoren • Stoornis in de anamnese! • Obstetrisch: primi, ongeplande/ongewenste zwangerschap, zwangerschapshypertensie, spoedsectio, vroeg ontslag • Overig: lage sociaal-economische status, recent ‘life event’, negatief zelfbeeld, weinig sociale ondersteuning, immigratie in laatste 5 jaar, gevoel van controleverlies tijdens bevalling, voedingsproblemen met het kind • Psychotische stoornis in kraambed: recidiefkans 75 -80% • Depressie: 25 -30%

Verwijzen • Bij voorkeur: gecombineerde polikliniek psychiatrie en obstetrie, dan wel psychiater in algemeen ziekenhuis • Zwaarwegende risicofactor • Ernstige actuele problemen • Langdurig gebruik psychofarmaca • Multidisciplinair overleg • Adviezen eigen behandelaar • Evt. noodplan/klinisch kraambed