ZTM 316 Mekanizmalar 1 Hafta Prof Dr Ramazan

ZTM 316 Mekanizmalar 1. Hafta Prof. Dr. Ramazan ÖZTÜRK 1

�KAYNAKLAR �Kazıhan, K. , Okutan, B. , Aslan, Z. , 1996. Makine ve Mekanizmalar Teorisi. Beta Basım yayım, İstanbul. �Erdoğan, D. , 1990. Mekanizma Tekniği. A. Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 1193, Ankara. �Sabuncu, M. , 1993. Mekanizma Tekniği. MMO İzmir Şubesi Yayın No: 5, İzmir. 2

Temel Kavramlar Makina: Herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek, belli bir iş yapmak ya da bir fonksiyon gerçekleştirmek için birleştirilmiş, genellikle çarklardan, dişlilerden, millerden ve daha birçok hareketli parçadan oluşan sistemlerdir. Harman makinesi, çamaşır makinesi, balya makinesi, tıraş makinesi vb. birer makinedir 3

Burada önemli nokta, hareketlerin zorunlu olmasıdır. Belirli hareketlerin gerçekleştirilmesinde de, makinayı oluşturan cisimlerin dayanıklı olmasıdır. Tanım aynı zamanda, makinanın mekanik kuvvetlerle tahrik edilmesi ve belirli hareketlerle belirli etkilerin elde edilmesi gerektiğini de açıklamaktadır. 4

Mekanizma : "Mekanizma, hareket ve kuvvet iletmek ya da dönüştürmek veya katı cisme ait bir noktanın belirli bir yörünge üzerinde hareket etmesini sağlamak amacıyla birbirlerine eleman çiftleri ile bağlanmış uzuvlardan (elemanlardan) oluşan mekanik düzendir. " 5

Mekanizma, motordan alınan hareketi çıkış uzvuna belirli bir fonksiyona bağlı olarak ileten, birbirlerine mafsallanmış uzuvlar topluluğu şeklinde ifade edilmektedir. Makina , enerjiyi kaynaktan çalışma uzvuna kadar taşıyan bir ya da birden çok mekanizmadan oluşmuş, iş yapan bir sistem olarak tanımlanabilmektedir. Bütün makinalar iş yapmakta mekanizmalar ise uzuvlar topluluğunun istenilen şekilde hareket etmesini sağlamaktadır. 6

Mekanizma tekniği, analiz, sentez ve sistematik olmak üzere üç bölüme ayrılır. Mekanizmalar kinematik ve dinamik analiz olarak iki kısımda analiz edilebilir. Mekanizmaların kinematik analizi; mekanizma uzuvlarının hareket özellikleri ile ilgilenir. Kinematik analizde kuvvetlerin incelenmesi yer almaz. Mekanizmaların sentezinde, belirli hareketleri gerçekleştiren ve istenilen kinematik özelliklere sahip olan yeni mekanizmaların geliştirilmesi hedeflenmektedir. 7

Mekanizmaların kinematik sentezi üç bölüme ayrılır: 1. Tip sentezi: Hareketi incelenecek olan mekanizmanın tipinin seçimidir. Örneğin; kayış kasnak , kam, dişli, kol ve zincir gibi. Burada yük, maliyet, dayanıklılık, görünüş gibi birçok faktör incelenir. 2. Sayı sentezi: Bu bölüm belirli bir hareketi iletecek mekanizma uzuvlarının sayıları belirlenmektedir. 3. Boyutsal sentez: Mekanizmanın geometrisi, boyutlarının hesaplanması ile ilgilenir. (Örneğin; Kasnak çapı, birbirlerine olan uzaklıklar, dişli ve kol uzuvlarının boyutlarının hesaplanması. ) 8

Mekanizmaların sistematiği ise sentezde ortaya çıkan çözüm olanaklarına bağlı olabilecek şekilde en uygun olanın seçilmesi amaçlanmaktadır https: //www. youtube. com/watch? v=qgq. WOIWNp 6 c 9