YN 339 Tamaclk Ynetimine Giri Ders VI Yrd

YÖN 339 Taşımacılık Yönetimine Giriş Ders - VI Yrd. Doç. Dr. A. Özgür KARAGÜLLE Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ

Tedarik Zinciri l Bir tedarik zinciri, herhangi bir üretici tarafından pazara sunulacak ürünlerin, tedarikçi, üretici, toptancı, perakendeci, son kullanıcı olarak da tüketici arasındaki hareketini sağlayan ilişkiler ve bağlantılar bütünüdür. Dağıtıcılar, yukarıda sözü edilen taraflar arasındaki herhangi ikisi arasında yer alabilirler ve tedarik zincirinin bir parçasını oluştururlar. l Bir başka deyişle, tedarik zinciri kavramı, mal ve hizmetlerin tedarik aşamasından, üretimine ve nihai tüketiciye ulaşmasına kadar birbirini izleyen tüm halkaları içerir.

Tedarik Zinciri l Müşteri ¡ l Planlama ¡ l Siparişler birleştirilerek üretim planları hazırlanır. Satınalma ¡ l Sipariş ile tedarik zincirindeki faaliyetleri tetikler. Planlanan üretim süreci için gerekli hammadde ve malzeme sağlanmasına yönelik tedarik faaliyeti başlar. Teslim Alma ve Depolama ¡ Tedarikçiler tarafından gönderilen hammadde ve parçalar siparişi veren işletme tarafından teslim alınır.

Tedarik Zinciri l Üretim ¡ l Nakliyat ¡ l Depolanan ürünler sevk bölümü tarafından müşterilerin istedikleri zamanda ellerinde olacak şekilde en uygun taşıma vasıtasıyla sevk edilir. Faturalama ve Takip ¡ l Tedarik edilen hammadde ve malzeme ile üretim yapılır. Alıcıya fatura gönderilir ve faturalanmış tutarın zamanında tahsil edilmesi takip edilir. İadeler ve Satış Sonrası Hizmetler ¡ Tedarik zincirinin son aşamasında müşterinin memnun kalmadığı ayıplı ürünlerin iade işlemleri ile satış sonrası hizmetler yürütülür.

Tedarik Zinciri Yönetimi ¡ Tedarik Zinciri Yönetimi (Supply Chain Management – SCM) müşteriye, doğru ürünün, doğru zamanda, doğru yerde, doğru fiyata tüm tedarik zinciri için mümkün olan en düşük maliyetle ulaşmasını sağlayan malzeme, bilgi ve finansal akışın entegre yönetimidir. ¡ Tedarik Zinciri Yönetimi (TZY) bir ürünün üretilmesi ve pazara sunulması açısından çeşitli roller üstlenmiş işletmelerin, her birinin kendilerine özgü yeteneklerinin ve iş süreçlerinin, tüm tedarik zinciri boyunca bütünleşik yönetimi yoluyla performanslarını arttırmayı, yapısal ve operasyonel belirsizliklerini azaltmayı ve sonuç olarak işletmeler düzeyinde rekabetten tedarik zinciri düzeyinde rekabete geçmeyi hedefleyen yeni bir stratejik çalışma modelidir.

Tedarik Zinciri Yönetimi ¡ Sözü edilen bütünleşik düzeye ulaşabilmek ve tedarik zinciri halkaları boyunca koordinasyonu sağlamak amacıyla; l Ortaklık yapılabilir, ¡ l İşbirlikleri geliştirilebilir, ¡ l Belirli amaçları gerçekleştirmek ve yararları elde etmek için iki ve/veya daha bağımsız sözleşmeye bağlı bir ilişki, Üçüncü parti (3 PL) kullanılabilir, ¡ l İki ve/veya daha fazla taraf arasında belirli süre için yarar ve zararların paylaşıldığı bir ilişki, Birinci parti olarak üreticiden, ikinci parti olan müşteriye/tedarikçiye olan akışın arasına giren üçüncü taraf ilişkisi, Kontrat lojistiği yapılabilir.

Lojistik Kavramları ¡ Sistem yaklaşımı l ¡ Lojistik sistemi bağlamında, tek bir bakış açısı ile hareket etmekten kaçınılmalı ve bir sorunun birden farklı sebebi olabileceği unutulmamalıdır. Örneğin, l Perakendeci işletmeye yavaş ve teslimatlar yaptığı bir distribütör düşünelim. ¡ ¡ problemli olduğunu Taşıma (Güvenilemeyecek, tutarsız bir taşıyıcı seçimi) Envanter Kontrolü (Ürünü en yakın depoda bulundurmama) Depolama (Düzgün bir biçimde depoda bulundurmama) Sipariş İşleme (Teslimat için gerekli belgeleri uzun sürede hazırlama), vb.

Lojistik Kavramları ¡ Herhangi bir lojistik sorununda incelenmesi gereken üç temel alan, l Toplam maliyet analizi, ¡ l Alt eniyileme (sub-optimization) uygulamaları, ¡ l Maliyetlerin hem bireysel hem toplam olarak ele alınması gerekir. Hırsızlığa karşı önlemlerinin çalışanları tedirgin etmesi, vb. Maliyet takası biçimindedir. ¡ Bir alandaki maliyetin artarken, toplam maliyet üzerinde düşürücü etkisinin ortaya çıkması, vb.

Dışa Yönelik Lojistik (Outbound Logistics) ¡ Dışa yönelik lojistik, l Üretilen mal ve hizmetlerin dağıtım kanallarına iletilmesinden nihai tüketiciye teslim edilmesine karada gerçekleşen tüm faaliyetleri içerir. l Bir başka deyişle, mal ve hizmetlerin müşteriye yönelik fiziki dağıtımı ifade eder.

Dışa Yönelik Lojistik (Outbound Logistics) ¡ Neden önem kazanmıştır? l II. Dünya Savaşı sonrası ürün ve hizmetler standart hale gelmiştir. l Bilgi ve iletişim teknolojileri ağırlıklı olarak veriye dayalı lojistiği olumlu yönde etkilemiştir. ¡ Her bir müşterinin yeri, sipariş büyüklüğü, tedarikçilerin yeri, üretim, depolama ve dağıtım merkezlerinin yeri, her bir noktadan taşıma maliyeti, taşıyıcıların uygunluğu ve hizmet düzeyleri, stok düzeyleri, vb. l Tedarikçi işletmeler değerlendirilebilir hale gelmiştir. l Müşterilerin tam zamanında (JIT) teslim kontrol ve yenileme teknikleri gelişmiştir. l İşletmelerin taşıma işlerine yönelik bakış açıları değişmiştir.

Dışa Yönelik Lojistik (Outbound Logistics) ¡ Dışa yönelik lojistiğin işlevleri l Talep tahmini, ¡ l Trafik yönetimi, ¡ l Nihai ürünlerin gerçekleştirilecek? müşteriye iletimi nasıl Müşteri hizmetleri ve ürün desteği, ¡ l Maliyetler talebi etkileyecek mi? Müşteri memnuniyeti ve satış sonrası destek nasıl sunulacak? Sipariş işleme, ¡ Sipariş süreleri arasındaki farklılık nasıl kapatılacak?

Dışa Yönelik Lojistik (Outbound Logistics) ¡ Dışa yönelik lojistiğin işlevleri l Envanter kontrolü, ¡ l Depolama ve dağıtım merkezleri, ¡ l Nereye kurulmalı? Paketleme, ¡ l Ne kadar süre depoda tutulabilir? Fabrika ve depo yeri seçimine yönelik analizler, ¡ l Gerek hammadde gerek hammadde olarak optimum stok düzeyi nasıl sağlanacak? Reklam ne olacak ve içerik nasıl korunacak? ? Elleçleme, ¡ Elleçleme nasıl yapılacak?

İçe Yönelik Lojistik (Inbound Logistics) ¡ İçe yönelik lojistik, l İşletmenin üretim faaliyetlerinde kullanacağı girdilerin temin edilmesi, stoklanması, üretim sürecine alınması gibi faaliyetleri içerir. l Bir başka deyişle, girdilerin işletmeye yönelik fiziki dağıtımı ile ilgili tüm faaliyetleri içerir.

İçe Yönelik Lojistik (Inbound Logistics) ¡ İçe yönelik lojistik – Satınalma arayüzü, l Üretim Planlama, ¡ ¡ ¡ Ana üretim planı (Master Production Schedule) Malzeme listesi (Bill of Materials) Malzeme ihtiyaç planlama (Materials Requirements Planning) l JIT Sistemleri l Ortaklıklar l Satış Koşulları

İçe Yönelik Lojistik (Inbound Logistics) ¡ Lojistik işletmeler, l Pepsi’nin Pizza Hut ve Taco Bell Restoranları için kurduğu Franchise Services, Inc. İşletmesi, l Herhangi bir inşaat işletmesinin yapacağı inşaat için gerek duyacağı tüm hammaddeyi sağlayan aracı işletmelerin varlığı, ¡ Örneğin baraj yapımı, vb.

İçe Yönelik Lojistik (Inbound Logistics) ¡ Uluslar arası tedarik sebepleri, l l l l l Fiyat Kalite Yerel pazarda istenen ürünün bulunamaması Daha hızlı teslimat Tedarikin sürekliliği Daha iyi teknik servis Daha gelişmiş teknoloji Değiş tokuş (uçak üreticileri) Tedarikçi işletme ile bağlantı

İçe Yönelik Lojistik (Inbound Logistics) ¡ Satınalma, lojistik ile bütünleşik olmalıdır. ¡ Bir işletme, sistem üzerinde kontrol sahibi olabilmek için tedarikçi ve taşıyıcı ile uzun dönemli ilişkiler kurmalıdır. ¡ Üstün bir bilgi işlem sistemine ihtiyaç duyulur. ¡ Gümrük, vergi sistemi, vb. konularında karşılabilecek sorunlara yönelik çözümler öncelikli olarak geliştirilmelidir. ¡ Çok iyi işletilmesi nedeniyle merkez depoya çok bağımlı hale gelinmemeli, gerektiğinde erteleme ilkesi çalıştırılabilmelidir. l Müşterinin siparişi kesinleşinceye kadar, son işlemler (ambalaj vb. ), yükleme, teslimat gibi faaliyetlerin geciktirilmesidir.

İçe Yönelik Lojistik (Inbound Logistics) ¡ Tersine (Ters) Lojistik (Reverse Logistics) l Tersine lojistik, hammadde, yarı mamul, nihai ürün ve/veya bunlarla ilgili bilgilerin tüketildiği noktadan başlangıç noktasına doğru, değer kazanmak ya da sözü edilen şeylerin uygun şekilde yok edilmesini sağlamak amacıyla etkin bir biçimde akışını planlama, uygulama, yürütme ve kontrol eme faaliyetidir.

İçe Yönelik Lojistik (Inbound Logistics) ¡ Neden tersine lojistiğe gerek duyulur? l Üretim Dönüşleri ¡ l Ürün Geri Çağırma ¡ l Yeterli olmayan kalite, üretim sonucu artan ürünler gibi sebeplerle geri dönüşler olabilir. Bazen hatalı ürünler ancak ürün tedarik zincirine girdikten sonra fark edilebilir ve zincirden geri çağırılır. Garanti ve Servis Dönüşleri ¡ Garanti kapsamında ürünler tamir veya eşdeğeri ile değiştirilmek üzere geri dönebilir.

İçe Yönelik Lojistik (Inbound Logistics) ¡ Neden tersine lojistiğe gerek duyulur? l Ticari Dönüşler ¡ l Bazı ticari anlaşmalara dayalı geri gönderimler veya zamanlama ve ürün kalitesi açısından talep ve tedarikin eşleşmemesi durumunda oluşan dönüşler olabilir. Kullanım Sonu ve Ömür Sonu Dönüşleri ¡ Ürünün kullanım veya ömrü sonunda yeniden üretim, geri dönüşüm veya uygun şekilde yok etme amacı ile oluşan dönüşlerdir.

İçe Yönelik Lojistik (Inbound Logistics) ¡ İşletmeleri tersine lojistiğe iten unsurlar: l Doğrudan ve dolaylı ekonomik sebepler ¡ ¡ l Yasalar ¡ l İşletmeler, uymaları gereken yasal düzenlemeler sebebi ile tersine lojistik içinde yer alabilirler. Sorumluluk ¡ ¡ Geri dönmüş üründen yeniden üretim veya geri dönüşümle yeni ürün elde etmek, hem hammadde ve değer kazanımı, hem de aha az enerji tüketimi gerektirmesi sebebi ile daha karlıdır. İşletme, pazar ve rekabet koşulları ile stratejiler sebebi ile tersine lojistik içinde yer alabilir. İlkeler, değerler ve çevresel kaygılar sebebi ile tersine lojistik uygulamaları yapılıyor olabilir. Tersine lojistik firmalar için çoğunlukla bu faktörlerin bir karması olarak ortaya çıkmaktadır.