www tarihtendersler com SLAM NCES TRK TARH q

www. tarihtendersler. com İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ q Türklerin tarih içerisinde yaptığı göçler MÖ ve Gidilen yerlere bakıldığında MS olmak üzere iki kısımda incelenmelidir. ► Türk adı çeşitli zamanlarda v Bu bölgede çeşitli kültür Ø Kuzeye gidenler: Sibirya’ya q MÖ göçlerindeki ana sebep ekonomidir. değişik milletlertespit tarafından merkezleri edilmiştir. Ø Güneye gidenler: Afganistan değişik manalarda izah İran, Hindistan’a q MS göçlerde ise siyasi sebepler ağır edilmiştir. basmaktadır. Øv. Doğuya Doğu, Amerika’ya Anavgidenler: Cin, Uzak Türkmenistan q MÖ 4000’lerde başlayan göçler uzun yıllarbir içinde en 5 aygını Aşkabat MÖ ile 1 binde Ø►En. Bunların büyük kitle batıya gitmiştir, bunlardan sürmüştür. güçlü kuvvetli, törekuzeyinden Orta kısmı Hazar Denizi’nin sahibi, türeyen İskandinav ülkeleri Balkanlara. v. Avrupa Kalteminar Harzem MÖ 3 Hazar Ana göçlerin sebeplerine bakıldığında: çoğalan, miğferdi. Denizi’nin altından gidenler ise İran binşartlarının Afenosyova Altay q Mezopotamya İklim değişmesi Anadolu Mısır Suriye’ye TÜRKİSTAN’IN SINIRLARI Sayan başlaması dağlarının q gitmişlerdir. Kuraklığın ► Doğuda Kingan Dağları kuzeybatısı Göçlerin sonuçlarına bakıldığında: q Otlakların daralması ► Batıda Hazar Denizi Øv. Gidilen yerlere maden işlemesi götürüldü. q Hayvan hastalıkları Andronova Afenosyova’nın Kuzeyde Sibiryave Altay Ø►Atın evcilleştirilmesi at arabası götürüldü. q Nüfus artışı devamı Dağları q Boylar arası çekişmeler Ø Tarım faaliyetleri gidilen yerlerde öğrenildi. ► Güneyde v Abakan. Hindikuş ve q Yeni ülkeler fethetme arzusu Ø Örgütçü, fetihçi, savaşçı yönümüz gelişti. Karanlık Dağları. Namazgah q Çin’in kısmi baskısı Øv. Kültür alışverişi oldu. TÜRKİSTAN’DAN GÖÇLER

www. tarihtendersler. com ASYA HUN İMPARATORLUĞU MÖ 1000 (220) MS 156 -256 v v v v ► Türk Çin mücadelesinin temelinde yatan İpek Hohanyeh güneye giderek Çin himayesine girdi. zamanında kontrole giren yol MÖ 60 ü yoludur. Mete MÖ 209’da Mete tarafından öldürüldü. kadarÇinliler bu yol Hun kontrolünde kaldı. Batıyılına Hunlara baskı yapınca Aral ve Balkaş v Göçlerden sonra Asya’da kurulan ilk Gölü üarasına En parlak dönemlerini Mete zamanında geldiler. devletimizdir. ► Mete onluk sistemle Türk ordusunun temelini atmış bu yaşamışlardır. Çiçi’nin ölümünden sonra Çin’in ölçü dünya ordularına da. Batı ölçüHunlar olmuştur. v Orhunve. Selenga Irmakları çevresinde ühakimiyetine Tunguz Yüeçileri itaat altına aldı. girdiler. kurulmuştur. ► Mete zamanında ilk defa vatan ve millet düşüncesi ü 48’de Mete Hunları halineolmak getirmiştir. Doğu Hunlarimparatorluk kuzey ve güney üzere. Türk bir doğmuştur. bir bayrak altında ilk defa topladı. v Bu devletin kuruluş tarihi dahaboylarını bölündüler. ► Mete askeri ve devlet yönetiminde ilk düzenlemeleri bilinmemektedir. olarak MÖ üKuzey Mete MÖ 30 197’de üç yıl. Tahmini Çin’e sefer düzenledi. Hunlar yıl Çinlilerle savaştılar. yaparak diğer kurulacak Türkorayı devletlerine ölçü olmuştur. 1000 -900 olarak değerlendirilmektedir. Çin’i yenmesine rağmen istila etmedi, Kuzey hunlar 156 yılında baskısı sonucu onlarla anlaşma yaptı. Sienpilerin ► 174 yılında ölünce başa Ki-ok. MÖ geçti. v Hunlara ait ilk belge 318 yılına ait batıya göç ettiler. ü Mete’nin böyle yapmasının sebebi kalabalık Çinzamanında kaynaklarında geçen birbaşladı. ticaret Çin ► Bunun işler kötü gitmeye Güney Hunlar ise Sienpilerin baskısı sonucu 216’da nüfusu karşısında Türklerin asimle olmasını sözleşmesidir. ortadan kalktılar. önlemekti. ► Evlendiği Çinli prenses casusluk yaptı. Bu belge Türk diploması hayatının ilk v v yıkılmasında üBu devletin Mete Çin’i vergiye oldu. ► MÖ 60 böylece yılında ipek yolu Çin’in bağlamış eline geçince Hunlar antlaşmasıdır. ekonomik yönden zayıfladı. v üBoylar arası çekişmenin Mete ayrıca ticaret için de anlaşmaya razı olmuş v ve. Bilinen ilk kağanları Teoman’dır. (MÖ anlaşmanın devamı içinde Çinli bir prensesle 58 yılında Hohenyeh başa geldi ve kurtuluşu Çin’in v ► Çin. MÖ baskısı ve entrikaları evlenmişti. 220 -209) himayesine girmekte gördü. v Çinli prenseslerin casusluk yapması ü Mete Çin’i bu. Türk şekilde kontrol etmek istiyordu. v Teoman boylarını ► Kardeşi Çi-çi buna karşı çıktı. itaat altına v İpek Yolu’nun Çin’in eline geçmesi almıştır. ü Fakat bu evlilik faydadan ziyade zarar getirmiş, İki kardeş yıkılmasında itilafa düştüler etkili devlet resmen doğu ve batı devletin olmuştur. v ► Mete’den sonra gelenlerin ve yetersiz olması v v Çin’e seferler düzenlemiş, olmak üzere ikiye ayrıldı. MÖ 58 Çin Seddi’nin Veraset sistemi etkilisağlamıştır. MÖ olmuştur. yapılmasını 214

www. tarihtendersler. com KAVİMLER GÖÇÜ • Aral Gölü ve Balkaş Gölü etrafında Sonuçlarına bakıldığında toplanan Türkler (Hunlar) Çin baskısı Ø • 395’te Roma ikiye bölündü. • Ekonomik sebeplerden dolayı Ø Hıristiyanlık Katolik ve Ortodoks • 374 yılında batıya göç ettiler. olmak üzere ikiye ayrıldı. • Ø Bu dönemde Roma’nın sınırları Avrupa’nın etnik yapısı oluştu, Avrupa’da Ren ve Tuna Nehirleri’ne Asya’da ise Dicle Nehri ve Kafkas bugünkü milletlerin temelleri atıldı. Dağları’na dayanmıştı. Ø • Bugünkü Avrupa devletlerinin Romalılar bu sınırların dışında kalan herkese Hıristiyan temelleri atıldı. olmadıkları için barbar diyorlardı. Ø Kilise güç kazanarak Skolastik düşünce doğdu. §Bu yenilen kavimler batıya doğru hareket ederek önlerindeki kavimleri itmeye başladılar. Ø • Hıristiyanlık Barbar Bunlar Franklar Alanlarkavimler Angıllar Vandollar yayıldı. Vizigotlar Ostragotlar arasında Ø Avrupa Hun Devleti doğdu. Ø yüz yıl sürecek bir göçkarışık hareketiortam başladı. Ø §Böylece Avrupa’da yıl sürecek doğdu. Saüebler Slavlar Germenler Gepitler İranlılar. krallıklar gücünü kaybetti, Mutlak • “Feodalite” Balamir Alanlardan doğdu. sonra Gotları yendi. Ø §Onlar Türk da kültürü Avrupa’ya taşındı. Kafkaslardan Roma sınırından içeriye girdiler. yüzyıldaki kavimlerin iterek yer Ø §İşte Batıl. V. Roma bir süre sonrabirbirlerini yıkıldı. 476 değiştirme olayına Kavimler Göçü denir. Ø İlk Çağ bitti, Orta Çağ başladı.

www. tarihtendersler. com AVRUPA HUN DEVLETİ Buna göre §§Kavimler Göçü sırasında Türkleri § 451 yılında Atilla Romalı prenses Honarya’yı Bu sefer başa İrnek geçti. §Avrupa’ya Yıllık vergiyi. Balamir iki katınataşımıştı. çıkardı. istedi. §İrnek Orta Avrupa’da tutunamayacağını anlayınca önce §§Verilmeyince Roma seferine §Bizans’ın Bunun zamanında birçıktı. kol Avrupa’ya kendisine karşı ittifaklar içinde Karadeniz’in batı kıyısına §olmamasını Galya’ya girerek Aetyus ile savaştı. döndü. bir kol Anadolu’ya girdi. istedi. §§Çeyiz olarak da Roma’nın yarısınıUldız istedi. geçti. kaçaklarını geri istedi. §Hun Balamir’den sonra başa §Her iki ordu da birbirini Bu dasonra Bulgar veyenemedi. Macar devletinin §§Daha Karaton başa geçti. §Atilla daha sonra Batı Roma’nın yardım §isteği 452 yılında Atillaburadaki ikinci defa Roma üzerine yürüdü. neden oldu. §doğmasına Karaton’dan sonra Rua geçti. üzerine iç isyanları §bastırdı. Papanın yalvarması sonucu Roma işgalden §§Rua Bizans’akısa baskı yapınca Bizans Bu devletin sürede kurtuldu. gönderdi yıllık vergi vermeyi §elçi Onun Roma’dave olmasından yararlanan yıkılmasına sebep olan: § 453 yılında Sasaniler üzerine sefere çıkmayı kabul etti. Bizans antlaşmayı bozdu. düşünürken Atilla öldü. Türk göçü §Arkadan takviye §Daha sonra Atilla başa geçti. 434 Bunun üzerine Atilla tekrar Bizans §§Başa önce İlek geçti Germen isyanıyla gelmediğinden azınlıkta kalmaları, §Atilla yöneldi. Bizans üzerine l. Balkan üzerine uğraşırken öldü ve Germenler Hun devletinde §Asker sayılarının düşmesi, ayrıldı. (454) §seferini Bizans’ınyaptı. barış istemesi sonucu §Anatolius Bundan sonra başa Dengizek geçti. §§Atilla Bizans’la Kostatiniye Avrupa’nın (Roma) yerleşik antlaşmasını imzalayarak (Margos) barışını yaptı. §vergiyi İmparatorluğu ayakta tutmak için çok mücadele üç katına çıkardı. kültürünün göçebe kültür karşısında verdi. 469’da öldü. §Doğu Roma’yı vergiye bağladı. §Bizans Atilla’dan kurtulmak için ona ağır basması, suikast dahi düzenlemeyi düşündü.

www. tarihtendersler. com GÖKTÜRK DEVLETİ 532 -630 §Bu Batıda bu faaliyetler Göktürk Devleti’nin özelliklerine devletin yıkılma §§Mukan’dan sonra doğuda Bumin Kitanları Kırgızları itaat bakıldığında. olurken doğuda Bumin sebeplerine bakıldığında altına aldı. başa Tapo Kağan geçti. Bu devlet tarihimizde Türksonra adıyla kurulan ilk §§Hunların yıkılmasından Asya’nın ölmüş ve yerine Mukan (K’o devlettir. büyük bir bölümüne Juan unvanıyla Juan (Avar §§§Boylar arası çekişmeler Ülkenin batısını Yabgu Batıda ise 38 İstemi ölmüş kağan olmuştu. §-lo) Tarihte bilinen harfli ilk Türk alfabesini Apar cücen)’lar hakim oldu. kardeşi İstemi’ye bıraktı. İstemi §başa Çin boyuna baskısı ve entrikaları Tardu geçmiştir. Sasanilerle ittifak yaparak Ak Kağan §kullanmışlardır. Aşina mensup Bumin § Mukan Avarlara son §Hunları Teşkilatı veberaber köklü gelenekleri itibarıyla o ortadan kaldırdı. da boyuyla Avarların § Çinli prenseslerin casusluk Çinliler bu iki kağanı zamana kadar Türkistan’da kurulan en büyük darbeyi vurdu ve onların himayesindeydi. § Ancak İpek yolu Göktürklerin yapması ve en önemli devletimizdir. birbirlerine düşürdüler. Avrupa’ya göç etmelerine eline geçince Sasanilerle ilişkiler §§Tölişler Avarlara isyan edince Avar Ortak kağanlık kullandılar. §bozuldu. İpek Yolu’nun Çin’inbueline İşbara Kağan zamanında kralının emri üzerine Bumin isyanı oldu. §neden Batı Türkistan’ı Türkleştirdiler. bastırdı. §İkinci İstemi bu. Asya’da sefer Bizans’la ise Çin §geçmesi defa entrikalarından Türk birliğini sağladılar. § Mukan Kağan Çinlilere Sasanilere karşı anlaştı. §§Hizmeti karşılığıSasani-Türk Avar kralının kızını İlk Bizans-Türk, ittifakını kurdular. dolayı devlet doğu ve batı § Veraset sistemi Göktürklerin üstünlüğünü istedi. Onları BuÇin, da Ak Hz. Hunlarla §§İpek yoluzayıflattı. için Sasani, olmak üzere ikiye ayrıldı. Ömer’in işine yaradı. §kabul Sürekli güçlü devletlerle ettirerek en parlak §mücadele Avar kralı kızını vermeyince Bumin ettiler. Avarlar üzerine yürüdü ve 630, onları yendi. §Müslüman Bizans-Sasani mücadelesinden §§ Arapların İran’ın fethine dolaylı da Doğu Göktürkler mücadele etmeleri etkili. Batı dönemi yaşattı. katkıda bulundular. yararlanan İstemi topraklarını §olsa Merkezi Ötüken olmak üzere Göktürkler 659’da Çin olmuştur. § Avarlar orada devletlerini Azerbeycan §Harzem, Türk adına milli ve siyasive bir. Taşkent’e kimlik devletini kurdu. hakimiyetine kazandırmışlardır. kadar genişletti. girdiler. kurdular.

www. tarihtendersler. com KUTLUK DEVLETİ 682 -745 Yıkılma sebepleri ise § 50 yıl Çin esaretindeoğlu yaşayan Göktürkler defalarca §Tahta Kutluk’un Bilge Kağan §bağımsızlık Boylar arası çekişmenin için ayaklandılar(Kürşat İsyanı) geçti. §§Çin baskısı Başlarında iyi birve liderentrikaları olmadığından başarılı §Kardeşi Kültekin ve Vezir Tonyukuk’la olmadılar. §Çinli prenseslerin casusluk yapması beraber Çin’e büyük bir darbe indirdi § 682’de İlteriş (Kutluk) Kağan Tonyukuk’la beraber İpek Yolu’nun Çin’in eline geçmesi ve§Çin’e isyanları bastırdı. baş kaldırdı. §§Veraset sistemi etkili olmuştur. Ötüken’de bağımsızlığını ilandönemini etti. §Göktürklere en parlak §Çin’e tekrar akınlar başladı. yaşatan Bilge Kağan 727’debakıldığında Tonyukuk Kutlukların özelliklerine İlteriş’in ölümünden sonra başa Kapağan Kağan adına, 732’de kardeşi adına 735’te §§Bu devlet edebiyatımızın ve geçti. adına birer taş diktirdi. kendi tarihimizin ilk yazılı örneklerini vermiştir. §Çin baskı altına alındı. §Bu üçlünün. Kağan ölümünden sonra devlet §§Kapağan döneminde tarıma Kitanlar, Kırgızlar, Onoklar itaat altına alınarak zayıflamaya başladı. önem verilmiştir. sınırlar genişletildi. §Basmıllar, Karluklar, isyan Oguzlaryerleşen isyan edince. Türkler isyan. Uygurlar bastırıldı. §§Çin’e geri istenerek ettiler. §Kapağan, Oguz isyanından dönerken Çin milli bir politika izlenmiştir kışkırtması sonucu Bayurkıların pususuna düştübu ve § 744’te Basmılların baskını sonucu öldü. (716) devlet sona erdi.

www. tarihtendersler. com UYGURLAR 745 -840 § 9 Oğuz-1 Uygur boyundan 10 özelliklerine §Bu Budevletin kağandan sonrabakıldığında ülkede Uygur diye de anılan Uygurlar §§ 747’de Moyen Çür Kağan’ın Yerleşikbozuldu. hayata geçen ilk Türkişleri kavmidir. ve düzen Kırgızları itaat altına Irmakları’ndan aldığını görüyoruz. Orhun Selenga §İl İtmiş Bilge Kağan zamanında ilk Türk §şehrini Bağa kağan düzeni sağlamak §Aral 751’deki Talas Savaşı ile Çinlilerin batıya Gölü’ne kadar uzanan kurdular. ilerleyişleri ve hakimiyetleri Müslüman için kanunlar çıkardı de §Bu devlet bize. Asya mimari eser ise bırakan ilk Türk bölgede yaşıyorlardı. Araplarla beraber olunup önlendi. devletidir. olunamadı. §§başarılı Çinliler yüksek tekerlekli zengin tarım kağıt havzasını §Çinlilerin Çinlilerle elinden olan etkileşim sonucu ve § 840 yılında Kırgızların baskını aldılar. matbaayı kullanan ilk devletimizdir. arabalarından dolayı Kavcı diye sonucu devlet dağıldı. § 759 14 veya harfli Soğt alfabesini §adlandırıyorlardı. Bögü 18 Kağan Çin’deki karışıklıklardan kullanmışlardır. yaralanarak buraya seferler düzenledi. Bir kol Kansu’ya gitti, X yy. §§§§Birçok Basmıl ve Karluklarla anlaşıp Gök Tanrı bırakıp Asya’da başka bir Çin inancını şehrini eline geçirdi. Kansu veyayenmişler, Sarı benimseyen ilk Türk. Uygurlar kavmidir. olarak Göktürkleri §din Buradan etkilenerek Manihizm’i yeni din çıktılar. §Bu dinin et yemeyi yasaklaması onların olarak kabul ettiler. §ortaya 744 -745’te kendi devletlerini yerleşik hayata geçmelerinde etkili olmuştur. §kurmuşlardır. Budist Uygurlar bu dini §§Önceleri Diğer kol l. X olan yy. ’da Turhan Bu da savaşçı özelliklerinin kaybolması Çin’den aldılar sonra onlara karşı korudular. olarak karşımıza çıkıyor. sonucunu doğurmuştur. §§Uygurları Kurucuları Kutluk Bilge Kül Bilge Kağan zamanında Çin’deİpek § 805’te Çinlilerle dostça münasebetler kurarak § Bu iki kol da daha sonraları Kagan’dır. koloniler kurarak buralarda yerleşmeye Yolunu canlı tutmuşlardır. himayesine girdialanında ve başladılar. §Başkentleri Siyasi alandan ziyade medeniyet §Cengiz’in önceleri Ötüken, §Moğolların Aynı kağan adına Karabalgasun yazıtlarını Türkleşmesinde rol varlık göstermişlerdir. sonraları ise Ordu Balık denilen diktirmiştir. §Cengiz devletinde rol oynadılar. oynadı. Karabalgasun’dur. §Çin’de koloniler kurdular.

www. tarihtendersler. com DİĞER TÜRK TOPLULUKLARI AVRUPA’YA YÜRÜYENLER KIPÇAKLAR BULGARLAR AVARLAR 560 -805 PEÇENEKLER MACARLAR §§§(KUMANLAR) Göktürklerin Seyhun Nehri ile Aral devlet Gölü kurdular. l. V. yy’da Asya’da HAZARLAR §İdil ve Don Nehri çevresine §Peçeneklerin Moğolların arasında yaşarlarken §zayıflamasıyla baskısı hakim oldular. bağımsız sonra §Türkleşmesinde Göktürklere yenildikten rol Oğuzların baskısı sonucu Ural ve İdil oldular. Avrupa’ya göç ettiler. §Yahudiliği benimseyen ilk ve tek oynadılar. batı Karadeniz’in kıyılarına bölgesinden bugünkü §göç İran’a §§Dinyeper’den Macaristan merkez olmak üzere 200 ettiler. büyük Türk boyudur. Ruslarla mücadele Macaristan bölgesine gelip kadar olanhalinde bölgede yıl Avrupa’ya hakim oldular. §yerleştiler. Oymaklar yaşadılar. ettiler. §Hz. Osman döneminde devlet kurdular. §§§§Devlet kuramadılar. Bugünkü Slav topluluklarının Onların İgor Destanı’na Slavların arasına girerek Müslüman Araplarla savaşarak oluşmasında rol oynayarak §Slav Bizans’ın himayesine girdiler. onları Vll. yy’da bu devlet konu oldular. birliğini engellediler. onların Kafkasya’ya girmelerini askeri teşkilat ve devlet teşkilatı §dağıldı paralı yaptılar. ve bölgeyi terk §Onlara Oğuzlarla daaskerlik mücadele Germenlerin Balkanlara engellediler. Peçeneklerin bu yönünden etkilediler. ederek da Dede §inmesini Ruslarlaonların büyük mücadele ettiler. önlediler. §Hıristiyanlığı benimsedi ve bölgeye gelmesiyle zayıfladılar. ettiler ve onların Karadeniz’e Korkut hikâyelerine konu 619’da İstanbul’u kuşattılar. §§Böylece Germenlerin UZLAR (OĞUZLAR) Bir kısmı Volga (İdil ) Slavlaştılar. §Tarihte ilk Müslüman inmesini önlediler. Slavları §X. yy’da sonucu §oldular. 629’dayok iseetmesini Sasanilerle birlikte §Türklerin en kalabalık ve tarihtesaldırıları siyasi kuşatan ve medeniyet Bulgarlarını oluşturdular. §Rus İstanbul’u Tuna devletimizi oluşturdular. §önlediler. Bizans bunlar sayesinde § 1030’dan 1239’a kadar alanında en fazla varlık gösteren boyudur. kuşattılar. Bunlar ticaret oldu. sayesinde yıkıldılar. Bulgarları daha sonraları Rusları önlemiş § Hazar Denizi’nin kuzeyinden gidenler Peçenekler gibi Karadeniz’in kuzeyine § Diğer kol ise Balkanlara §İslamiyet’i Hıristiyanlığı § İstanbul’u kuşatan ilk Türk kavmidir. tanıdı ve Bizans’ın himayesine girdiler. Bizans’ın himayesine girmişlerdir ve onlara paralı askerlik §benimsediklerinden Malazgirt’te bir kısmıasimle §Hazarlar Göktürklerin batı hakim oldular gelerek Tunayapmışlardır. Bulgarlarını benimsedi. §§ 805’te Franklara yenilerek yıkıldılar. Selçuklu ordusuna katıldı. §Bugünkü Bulgaristan’ı Moğolların baskısı kanadını oluşturmuşlardır. oldular. oluşturdular. §Hazar Denizi’nin güneyinden gidenler ise Anadolu’ya İran’a §sonucu Avrupa’da eriyerek kayboldular. dağıldılar. ve Suriye’ye yerleştiler. oluşturdular.

www. tarihtendersler. com DİĞER TÜRK TOPLULUKLARI ASYA’DA KALANLAR SİBİRLER KIRGIZLAR TÜRKİŞLER (SABİRLER) 840 -1207 §Göktürklerin zayıflaması §§sonucu V. ve Vl. yy’da Sibirya ve Önceleri güçHunlara kazandılar. Kafkasya arasındave sonraları Göktürk §Göktürklere karşı Çin ve yaşadılar. Uygurlara Kırgızlarla bağlı işbirliği yaptılar. §Daha sonra Orta 840’ta Avrupa yaşadıktan sonra §Dağınık haldeki Türk ve Karadeniz’e kadar Uygurları yıkarak kendi kabilelerini toparladılar. yayıldılar. devletlerini kurdular. §Emevilerin Mavereünnehr’e § 515 -527’de Anadolu’ya Uygurların yerleşik girmesini önlediler. seferler düzenlediler. kültürlerini tahrip §etmişlerdir. Böylece Türkistan’nın §Bizans ve Sasanilerle Araplaşması önlendi. ettiler §mücadele 1207 Moğol hakimiyetine §girdiler. Türkiş kağanı adına ilk para § 558 Avarlar bastıran Türk hükümdarıdır. hakimiyetlerine §Manas Destanıson bunlara §aittir. Yerleşik yaşamışlardır. verdiler. §§ 766 Karluklar hakimiyetlerine Hazarlarla kaynaştılar. son verdiler. Sibirya’ya adlarını verdiler. AK HUNLAR(EFTALİTLER) 420 -562 § 420 yılında Hunların dağılmasından KARLUKLAR 766 -1207 sonra bir bölümü Batı Afganistan’da devleti §Uygur ve Basmillerle birleşerekbu ll. Göktürk devletini yıktılar. kurdular. § 751’de Talas Savaşı’nda Çinlilere karşı Araplarla birleştiler. savaştan sonra İslamiyet’i benimsediler. §Sasani§Bu - Göktürk ittifakı sonucu ortadan kalktılar. §Uygurların yıkılmasından sonra kendi devletlerini kurdular. §Asya’da İslamiyet’i benimseyen ilk Türk boyudur. §Afganistan’ın Türkleşmesini sağladılar.

www. tarihtendersler. com TÜRKİSTAN DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET ORDU HUKUK SOSYAL VE İKTİSADİ YAPI KÜLTÜR VEVE EDEBİYAT DİN İNANIŞ DEVLET YÖNETİMİ Bunlar: §Yönetimi § Siyasi teşkilatın en üst kademesi il-el olup bu Ayrıca §Toplumda yaşayışın § Türkistan’da Türkler tek tanrıya inanır, tabiat § Türkistan’da edebiyatımız sözlü kolaylaştırabilmek için ülke §Uygurlara kadar göçebe yaşayan Türklerde §Yaradılış Destanı Altay Türklerine devlettir. §Eli silah tutan herkes asker temeli eşitlik ve saygıya Devletin gelirleri arasında. güçlerini ve ata ruhlarını kutsal § İç buyruklar (sayarlardı. Saray yönetimi bazen ikiye bazen toplumun en küçük birimi Oğuş(aile) denirdi. edebiyattı. sayılırdı. §Alper§Yargının Tunga (Efrasyab) Destanı dayanırdı. başı kağandı ve önemli davalara kağan başkanlık ederdi. §Devletin başında kağan-şanyü-han-hakan-idi de üçe §Halktan alınan vergiler (Acıl §Bu dine Gökbirleşmesinden Tanrı, Şamanizim dini denirdi. İşleriyle ilgiliayrılır. bakan) §Oğuşların Uruğlar (soy§ Genelde atlı birliklerden Sakalara § Kölelik yoktu, sınıflar kut unvanın taşıyan yöneticiler bulunurdu. §yargıçlara Baksı denilen ozanlar tarafında §Yargı teşkilatına Konilik denir, Yarganlar denirdi. alış biriş) § Merkez-orta kağan oluşurdu. § Bu dinde Ahiret, kader oymak) meydana gelirdi. §Tarkan (Askeri ve sivil yoktu. Tek §eşle evlilik Tanrı §Şu-Saka Destanı Kağanlar tarafından bu görevin icra edilirdi. otururdu. §Geçerli olan hukuk dageçerliydi. Töre, cennet, cehennem, şehitlik idi. §Arazi vergisi (Kalan veya inancı vardı. §Mete’nin kurduğu onlu sistem §Uruğların birleşmesinden boy-bodlar meydana idareci) kendilerine verildiğini düşünürlerdi. §Oğuz Hun Destanı Kalancı) §aile Alfabe Göktürk ve Uygur §Babaçıkamazdı. erkil yapısı olarak §geçerliydi. Sol-doğu veliaht prens §Din adamlarına Kam, Şaman denilirdi. gelirdi. § Törenin üstüne hiç kimse § Tarkan apa (Saray § Buna kut denilirdi ve babadan oğla §Kurtan Türeyiş Destanı Hun ve §Ordununvergisi dizilişi (Kopcır) bile geçerdi. belli bir vardı. yönetirdi. §Hayvan alfabesi kullanılmıştır. § Cenaze merasimine Yuğ töreni denir, Mezarlara § Boyların birleşmesinden Budun-Bodun §Göçebelikten dolayı hapis cezası kısa süreli çadır cezası alarak görevlisi) Göktürklere siteme bağlısayılırdı. idi. §Ülke hanedanın ortak malı §Yaşantının temelinde § Sağ-batı prens yönetirdi. §Gümrük gelirleri Kurgan denirdi. gelirdi. (Millet)meydana uygulanırdı. § Edebiyatımızın yazılı hale gelmesi §Ergenekon Destanı Göktürklere §Binilecek atların rengi dahi hayvancılıktan §Tudun (vali) §Budolayı da taht kavgalarına neden olurdu. § Devlet yönetilirken § Savaş ganimetleri § Ölenlerin arkasından Sagular yakılır, mezarların § Budunun başında kağan bulunurdu. durulacak ve makama göre yaşam geçerli olup Göktürk abideleriyle başlar. §Ölüm cezası vardı vegöçebe zina, vatana ihanet, savaştan kaçmalara §Türeyiş Destanı Uygurlara § Hükümdar eşine katun denirdi. § Tigin (şehzade) anayasa töre-torü idi. başına Balballar dikilirdi. belli idi. ona göre gelişmişti. §yaşamalarındaki Bağlı devletlerden alınan §kültür Türklerin göçebe unsurlardan uygulanırdı. §Göç Destanı Batı Uygurlara § Sözlü edebiyatımızın örnekleri §yapılırdı. Katun meclislere elçi kabullerinde Subaşı (ordu komutanı) §katılır, Devlet idaresinde her yıl haraçlar. Savaşlarda genelde Turan Vatan ölen§şehit kabul edilirdi. biri deiçin bağımsızlıklarına düşkün olmalarıdır. §Tarım §da Ticaret bulunur hatta tek başına dahi elçi kabul §Manas Destanı Kırgızlara destanlardır. taktiği uygulanırdı. de önemli idi. yapılan kurultay-toy§Bu dininidi-oksızlık dışında Budizm, Manihizim, §Buna derlerdi. §Cengizname §Tamgacı (Damgacı) edebilirdi. kengeşin büyük önemi vardı. Hıristiyanlık ve Museviliği de kabul etmişlerdir. §Bitikci (katip)