Wij zijn het klimaat Op zoek naar onze

Wij zijn het klimaat? Op zoek naar onze plaats tussen de schepselen Yves De Maeseneer (Theologische ethiek, KU Leuven)

Richtvragen: • Waar situeren we ons als mens ten opzichte van niet-menselijk leven en de aarde? [POSITIE >> Wie/wat staat centraal? ] • Tot welke liefde roept de milieucrisis ons op? [RELATIES] • En in welke grondhoudingen vertaalt zich die liefde? [DEUGDEN]

1. Polarisatie: mensen OF natuur? Ø Mens boven en buiten [heerser/rentmeester] Ø Mens maakt plaats Ø Instrumentele relatie [objecten/grondstof] Ø Respect voor intrinsieke waarde Ø Zelfliefde Ø Liefde voor de ander [efficiëntie, verantwoordelijk beheer] [soberheid, altruïsme, zelfverloochening]

2. Een theocentrisch alternatief?

Monotheïstische liefde tot God ‘Allahu ‘akbar… God is groter. Er is niets groter dan Eenheid. Geen god, geen H&M, geen shoppingcentrum, niets is groter dan Eenheid. ’ ‘Je wordt uitgenodigd om de grond te kussen en je voorhoofd drie keer ter aarde te buigen, als je wil…. Zegen kome over jullie allen. Jullie zijn eenheid. ’ (moslima tijdens klimaatactie, UK, 2019) >> nederigheid (Lat. humilitas >> humus >> humanus)

Seculiere parallel: Carl Sagans Pale blue dot

Kritiek vanuit ecomodernisme (Verlicht antropocentrisme) Is dit geen valse bescheidenheid? “We zijn als goden en daar moeten we goed in zien te worden. ” (Stewart Brand) Theocentrische respons: - OK, verantwoordelijkheid, maar almacht en ‘technofix’ als oplossing? - Scheppingsmotief daagt instrumentele subject-objectverhouding van technocratisch paradigma uit. - Joodse filosoof Peter Ochs: - dabar (Hebr. ): ding, woord, daad - schepselen zijn geen objecten, maar woorden waardoorheen God spreekt - mens geeft respons in voortdurende conversatie

Seculiere parallellen: - technologie: Biomimicry “Wanneer we kijken naar wat echt duurzaam is, dan is de natuurwereld het enige model dat over lange termijn echt heeft gewerkt. ” (biologe Janine Benyus) “Biomimicry biedt een empathisch, verbonden verstaan van hoe het leven werkt en waar wij er uiteindelijk in passen. … We kunnen door imitatie van de natuur niet alleen van haar wijsheid leren, maar in dit proces ook onszelf – en de planeet – genezen. ” (https: //biomimicry. org/what-is-biomimicry/) - Bruno Latours voorstel ‘parlement der dingen’

Thomas van Aquino: alle schepselen brengen God lof Waarom heeft God de veelheid van soorten gewild? “God bracht vele en uiteenlopende schepselen voort, opdat wat de een tekortkomt in het vertegenwoordigen van de goddelijke goedheid door de ander wordt aangevuld, want de goedheid die in God een en hetzelfde is, is in de schepselen veelvoudig en uiteenlopend. Zo neemt het universum als geheel op volmaaktere wijze deel aan de goddelijke goedheid dan elk schepsel apart. ” (13 de Eeuw)

Theocentrisch model samengevat: Ø Mens boven en buiten [heerser/rentmeester] Ø Mens als schepsel [‘aardling’] Ø Instrumentele relatie [objecten/grondstof] Ø Contemplatieve relatie [woorden] Ø Zelfliefde Ø Liefde tot God in de schepping [efficiëntie, verantwoordelijk beheer] [empathie, nederigheid]

3. Een vierde weg: Relatie-centrisme • Altruïsme en zelfopoffering botsen op menselijke neiging tot zelfbehoud. • Voorbij polarisatie tussen antropocentrisme en ecocentrisme: de relatie centraal. • Ecologie en microbioomonderzoek: de mens is een ecosysteem. • Probleem is niet egocentrisme, maar een gebrek aan zelfzorg. (Vgl. zelfontkenning van dualisten t. o. v. lichaam/puriteinen t. o. v. seksaliteit)

Medeschepsellijkheid • Voorbij de zelfontkenning: aanvaarding van kwetsbaarheid en afhankelijkheid in web van relaties • Integrale zelfliefde als basishouding • Theologisch relatie-centrisme: lichaam als ‘tempel van de Geest’

Seculiere parallellen: Extinction Rebellion ‘Earth my body, water my blood, air my breath and fire my spirit. ’ (Extinction Rebellion actie, Londen, oktober 2019. )

Tuinier als rebel (Moh. Taleb)? https: //byebyegrass. eu/

Model relatie-centrisme ØMens als medeschepsel ØParticipatie (onderlinge verbondenheid/wederzijdse afhankelijkheid) ØIntegrale zelfliefde [(zelf)zorg; ontvankelijkheid]

“Op die manier worden de schepselen van deze wereld niet meer voorgesteld als een puur natuurlijke realiteit, omdat de Verrezene hen op een mysterieuze wijze omringt en hen leidt naar de bestemming van de volheid. Dezelfde bloemen op het veld en de vogels die Hij bewonderde met zijn menselijke ogen, zijn nu vol van Christus’ lichtende aanwezigheid. ” (Paus Franciscus, Laudato si’, nr. 100)