Sindirim Sistemi Gastrointestinal Sistem Hlya Yardmc gastrontestnal sstem

Sindirim Sistemi (Gastrointestinal Sistem) Hülya Yardımcı

gastroİntestİnal sİstem (Sindirim sistemi) • Organizma yaşamını devam ettirmek için enerjiye ihtiyaç duyar. Bu enerjiyi vücuda çeşitli besin maddeleri ile alır. Besin maddelerini mekanik işlemlere maruz bırakarak önce boyutunu küçültür, daha sonra bir takım kimyasal maddeler salgılayarak, onu yapı taşlarına ayırır.

gastroİntestİnal sİstem (Sindirim sistemi) • Besin maddelerinin, kan dolaşımına girerek, hücrelere kadar ulaştırılabilmesi ve hücreler tarafından kullanılabilmesi için, yapı taşlarına ayrılması gerekir. Yapı taşlarına ayrılmış olan besin maddeleri bağırsaklardan emilerek kan ve lenfatik sisteme geçer. Sindirilemeyen ve emilemeyen besin artıkları vücuttan dışkılama yoluyla atılır.

gastroİntestİnal sİstem • Sindirimin aşamaları; �Yeme, �İlerletme, �Mekanik sindirim, �Kimyasal sindirim, �Emilim, �Dışkılamadır.

gastroİntestİnal sİstem • Sindirim sistemi ağızda başlar; yutak, yemek borusu, mide, ince ve kalın bağırsakla devam ederek anüs ile sonlanır. Karaciğer ve pankreas, salgılarıyla sindirimde görev alan yardımcı organlardır. Besinlerin, yutaktan anüse kadar olan hareketi, sindirim sistemindeki düz kasların yaptığı peristaltik hareketle olur.

gastroİntestİnal sİstem • Sindirim işlemini yerine getirmek üzere bir araya gelen organlar topluluğu sindirim sistemini oluşturur. Her birinin konumu ve yaptığı iş birbirinin devamı şeklindedir.

gastroİntestİnal sİstem organlar. I iki grupta toplan. Ir 1. Sindirim kanalı (canalis alimentarius): �Ağız boşluğu (cavitas oris) �Yutak (pharynx) �Yemek borusu (oesophagus), �Mide (gaster) �İnce barsaklar (intestinum tenue) �Kalın bağırsaklar (intestinum crassum)

• 2. Sindirime yardımcı organlar ve bezler: �Dişler (dentes) �Dil (lingua) �Tükrük bezleri (glandulae salivariae) �Karaciğer (hepar) �Pankreas (pancreas) �Safra kesesi (vesica fellea, vesica biliaris)

• Sindirim kanalına ait içi boş organlar histolojik olarak dört tabakadan oluşan, ortak bir duvar yapısına sahiptirler. Birbirinin devamı olan bu dört tabaka içeriden dışarıya doğru sıralanır.

Bu tabakalar 1. Tunica mucosa a) lamina epithelialis b) lamina propria mucosae c) lamina muscularis mucosae 2. Tela submucosa 3. Tunica muscularis 4. Tunica serosa

gastroİntestİnal SİSTEMLE İLGİLİ Anatomİk Terİmler • • Corona dentis (korona dentis): Kron, taç. Dişin görülen mine ile örtülü bölümü. Cervix dentis (serviks dentis): Boyun. Dişin kök bölgesine geçiş yeri. Radix dentis (radiks dentis): Kök. Dişin alveoller içinde gömülü kalan dıştan bakıldığında görülmeyen bölümü. Cementum (sementum): Dişin kökünü çevreleyen, ince kemik tabakası. Pulpa dentis (pulpa dentis): Dişin orta iç kısmında bulunan, boşluk dokusu. Dentinum/dentine (dentinum/dentin): Dişte, pulpa boşluğunu çevreleyen, sert kıvamdaki diş dokusu. Mine (mine): Dişin taç kısmında yüzeyi kaplayan en sert kısım. Periodontium (periyodontiyum): Diş kökünü kemiğe bağlayan bağ dokusu.

YUTAK (PHARYNX) • Yutak hem solunum hem de sindirim sisteminin bir parçası olarak rol oynar. Önünde yer alan yakın ilişkili boşluklara göre üç bölüme ayrılır. Yukarıdan aşağıya doğru sırasıyla burun boşluğu ile ilişkili bölümüne pars nasalis pharyngis (burun parçası), ağız boşluğu ile ilişkili bölümüne pars oralis pharyngis (ağız parçası) ve larynx ile ilişkili bölümüne pars laryngea pharyngis (gırtlak parçası) adı verilir.

YEMEK BORUSU (OESOPHAGUS) • Yutak ile mide arasında yerleşmiş bir borudur. İstirahat hâlinde kapalıdır, içinden lokma geçerken açılır. Geçtiği bölgelere göre üç kısma ayrılır; boyun (cervical), göğüs (torakal) ve karın (abdominal). Boyunda başlar, göğüs boşluğunu geçer ve karın boşluğunda mide ile birleşir. Yaklaşık 25 cm uzunluğundadır.

MİDE (GASTER; VENTRICULUS) • Sindirim kanalının asimetrik olarak genişlediği yerdir. Gıdalar midede hem mekanik hem de kimyasal sindirime maruz kalırlar. Midenin girişine kardia, çıkışına pilor adı verilir. Midenin üç kısmı vardır; fundus, corpus ve pars pylorica.

KALIN BAĞIRSAKLAR (INTESTINUM CRASSUM) • Kalın bağırsaklar valva ilealis ile başlar, anus’e kadar uzanır. Yaklaşık olarak bir buçuk metre uzunluğundadır. Kalın bağırsaklar sekum (kör barsak), çıkan kolon, enine kolon, inen kolon ve rektum’dan oluşur.

KARACİĞER (HEPAR) • Vücudumuzdaki en büyük bezdir. Diyafragmanın altında, karnın sağ üst kadranında yerleşir. Yaklaşık 1500 gram ağırlığındadır. Diyafragmaya bakan yüzüne facies diaphragmatica, iç organlara bakan yüzüne facies visceralis denir.

PANKREAS (PANCREAS) • Pankreas karın boşluğunda bulunur. 70 -100 gram ağırlığında, 12 -15 cm uzunluğunda hem iç salgı (endocrin) hem de dış salgı (exocrin) görevi olan bir bezdir. İç salgı bezi olarak insülin salgılayarak kan şekerini düzenler.

PANKREAS (PANCREAS) • Dış salgı bezi olarak protein, karbonhidrat ve yağların sindirimine yardımcı enzimleri vardır. Dış salgısını ince barsakların duodenum parçasına boşaltır. Baş, boyun, gövde ve kuyruk kısımları vardır. Baş kısmı duodenum’un oluşturduğu kavis içerisinde bulunur.

gastroİntestİnal SİSTEMLE İLGİLİ Anatomİk Terİmler Gl. intestinalis (glandula intestinalis): İntestinal bez. Gl. duodenalis (glandula duodenalis): Duodenal bez. Peritoneum (periton- peritoneum): Karın zarı. Mesenterium/Mesentery(mesentery/mezanter): Bağırsak askısı. İnce bağırsakları saran periton kıvrımı. • Abdomen (abdomen): Karın, batın. • •