GASTRONTESTNAL SSTEM SNDRM SSTEM Yrd Do Dr Hanife

  • Slides: 65
Download presentation
GASTROİNTESTİNAL SİSTEM (SİNDİRİM SİSTEMİ) Yrd. Doç. Dr. Hanife ÖZKAYALAR

GASTROİNTESTİNAL SİSTEM (SİNDİRİM SİSTEMİ) Yrd. Doç. Dr. Hanife ÖZKAYALAR

SİNDİRİM KANALININ GENEL YAPISI Gastrointestinal kanal ortak yapısal özellikler gösterir. Lümen dört tabakadan oluşan

SİNDİRİM KANALININ GENEL YAPISI Gastrointestinal kanal ortak yapısal özellikler gösterir. Lümen dört tabakadan oluşan bir duvarla çevrilidir; Ø Tunika mukoza Ø Tunika submukoza Ø Tunika muskularis Ø Tunika seroza (adventisya)

T. MUKOZA Lamina epiteliyalis: Organlarda farklı özellikte ve fonksiyonda olabilir. Epitel özafagusta koruma özelliği

T. MUKOZA Lamina epiteliyalis: Organlarda farklı özellikte ve fonksiyonda olabilir. Epitel özafagusta koruma özelliği gösteren çok katlı nonkertinize yassı epitel Mide de salgı yapma özelliğine sahip tek sıralı prizmatik epitel Lamina propria: epitel altında onu destekleyen, besleyen ve bezleri içinde bulunduran, savunmada rol alan gevşek bağ doku alanıdır. Sindirim kanalının bölümüne göre değişen yoğunlukta lenfoid doku içerir. Bu tabaka. bağ doku hücreleri ve içerdiği lenfoid doku ile savunmada rol alır. Lamina muskularis mukoza: ince düz kas kontraksiyonu sağlayan ve patolojik hücre geçişini engelleyen tabakadır.

TUNİKA SUBMUKOZA Düzensiz sıkı bağ dokusu Submukozal sinir pleksusu (Meissner pleksusu)

TUNİKA SUBMUKOZA Düzensiz sıkı bağ dokusu Submukozal sinir pleksusu (Meissner pleksusu)

T. MUSKULARİS İki tabakadan oluşur (mide hariç). İçte dairesel Dışta uzamına Ø Mide de

T. MUSKULARİS İki tabakadan oluşur (mide hariç). İçte dairesel Dışta uzamına Ø Mide de oblik kas demeti de vardır. Myenterik plesus (Auerbach sinir ağı) Kas kontraksiyonu sindirim kanalındaki içeriğin karışmasını ve peristaltik hareketlerle ilerlemesini sağlar.

TUNİKA SEROZA/ADVENTİSYA Sindirim kanalı organları diafram üstü ve göğüs boşluğunda ise adventisya adını alır.

TUNİKA SEROZA/ADVENTİSYA Sindirim kanalı organları diafram üstü ve göğüs boşluğunda ise adventisya adını alır. Diafragmı geçip karın boşluğuna ulaşanlar ise seroza adını alır. Seroza tek katlı yassı epitel ( mezotel) ve altında gevşek bağ dokusundan oluşur. Bu tabakada organlara ait damar ve sinirler bulunur.

FARİNKS (YUTAK) Hem solunum ve hem de sindirim sistemlerini ilgilendiren bir organdır. Orofarinks Nazofarinks

FARİNKS (YUTAK) Hem solunum ve hem de sindirim sistemlerini ilgilendiren bir organdır. Orofarinks Nazofarinks Larıngofarınks

YEMEK BORUSU (ÖZOFAGUS) Özofagus duvarı tabakaları: Tunika mukoza Tunika submukoza Tunika muskularis Tunika adventisya/seroza

YEMEK BORUSU (ÖZOFAGUS) Özofagus duvarı tabakaları: Tunika mukoza Tunika submukoza Tunika muskularis Tunika adventisya/seroza

TUNİKA MUKOZA Lamina epitelyalis: Çok katlı yassı keratinleşmemiş epitel Lamina propria: Gevşek bağ dokusu

TUNİKA MUKOZA Lamina epitelyalis: Çok katlı yassı keratinleşmemiş epitel Lamina propria: Gevşek bağ dokusu Lamina muskularis mukoza: düz kas İnce longitudinal

TUNİKA SUBMUKOZA Mukus salgılayan özofagus bezleri Mideye yakın bölümde bezler midedeki gibi lamina propriada

TUNİKA SUBMUKOZA Mukus salgılayan özofagus bezleri Mideye yakın bölümde bezler midedeki gibi lamina propriada yer alır ve özofajial kardiya bezleri denir.

TUNİKA MUSKULARİS İçte dairesel dışta uzamına kas dizilimi. Özofagusun proksimal ucunda sadece çizgili kas

TUNİKA MUSKULARİS İçte dairesel dışta uzamına kas dizilimi. Özofagusun proksimal ucunda sadece çizgili kas hücreleri, orta parçada çizgili ve düz kas hücreleri, distal ucunda ise sadece düz kas hücreleri bulunur.

TUNİKA ADVENTİSYA Sadece periton boşluğundaki kısmı seroza ile kaplıdır.

TUNİKA ADVENTİSYA Sadece periton boşluğundaki kısmı seroza ile kaplıdır.

MİDE Anatomik olarak: Kardia Fundus Korpus (body) Pilor Histolojik olarak Fundus ve korpus ortak

MİDE Anatomik olarak: Kardia Fundus Korpus (body) Pilor Histolojik olarak Fundus ve korpus ortak yapıya sahiptir. Kardia, Fundus ve Pilor olarak incelenir.

TUNİKA MUKOZA Ø Ø Lamina Epiteliyalis: Yüzey epiteli tek katlı prizmatik epitel Alkalen mukus

TUNİKA MUKOZA Ø Ø Lamina Epiteliyalis: Yüzey epiteli tek katlı prizmatik epitel Alkalen mukus salgılar Epitel lamina propria içine uzanan çukurcuklar oluşturur. Bu yapılar gastrik çukurcuk adını alır. Lamina propriada bulunan midenin tübüler bezleri bu çukurcuklara açılır. Lamina propria gevşek bağ dokusundan oluşur. L. muskularis mukoza

FUNDUS HİSTOLOJİSİ Fundus bezlerini oluşturan hücre tipleri: Ø Boyun mukus hücreleri Ø Pariyetal (Oksintik)

FUNDUS HİSTOLOJİSİ Fundus bezlerini oluşturan hücre tipleri: Ø Boyun mukus hücreleri Ø Pariyetal (Oksintik) hücreler Ø Zimojen (Esas-Chief) hücreler Ø Enteroendokrin hücreler (DNES) Ø Farklılaşmamış (kök) hücreler

 Boyun Mukus hücreleri; Ø Boyun bölgesinde Ø Bu hücrelerin müköz salgısı asidik karakterdedir.

Boyun Mukus hücreleri; Ø Boyun bölgesinde Ø Bu hücrelerin müköz salgısı asidik karakterdedir. Pariyetal Mide (okzintik) hücreler bezlerinin üst yarısında yoğun bulunur. Sitoplazmaları eozinofiliktir. Hidroklorik asit İntrensek faktör salgılar.

Aktif durumdaki hücre apikal plazma membranının yaptığı derin girintiler “hücre içi kanaliküller” içerir. Dinlenme

Aktif durumdaki hücre apikal plazma membranının yaptığı derin girintiler “hücre içi kanaliküller” içerir. Dinlenme evresinde ise plazma membranı altında tübüloveziküler yapılar izlenir.

 Pariyetal hücrelerin aktivitesi çeşitli mekanizmalarla düzenlenir. Ø Asetilkolin ve gastrin, hidroklorik asit salınımını

Pariyetal hücrelerin aktivitesi çeşitli mekanizmalarla düzenlenir. Ø Asetilkolin ve gastrin, hidroklorik asit salınımını uyarır. Ø Histaminde H 2 reseptörlerine bağlanarak asetilkolin ve gastrinin etkisini artırır. Ø Somatostatin gastrin salınımını azaltır.

ENTEROENDOKRİN HÜCRELER: Gastrik bezlerin tabanında bulunur. Enteroendokrin hücrelerden D hücreleri Somatostatin G hücreleri Gastrin

ENTEROENDOKRİN HÜCRELER: Gastrik bezlerin tabanında bulunur. Enteroendokrin hücrelerden D hücreleri Somatostatin G hücreleri Gastrin ECL hücreleri Histamin

ESAS (ZİMOJEN) HÜCRELER: Tubüler Öncül bezlerin alt bölümünde daha fazladır. bir enzim olan pepsinojen

ESAS (ZİMOJEN) HÜCRELER: Tubüler Öncül bezlerin alt bölümünde daha fazladır. bir enzim olan pepsinojen üretir. Midenin asit ortamına salgılandıktan sonra aktif bir proteolitik enzim olan pepsine dönüşür. İnsanda esas hücreler lipaz enzimi de üretirler.

 Farklılaşmamış (Kök) hücreler: Ø Boyun bölgesinde az sayıda bulunur. Ø Yüksek mitotik aktivite

Farklılaşmamış (Kök) hücreler: Ø Boyun bölgesinde az sayıda bulunur. Ø Yüksek mitotik aktivite gösterirler.

PİLOR Bezler önemli miktarda lizozim enzimi ve mukus salgılar. Gastrin salgılayan G hücreleri pilor

PİLOR Bezler önemli miktarda lizozim enzimi ve mukus salgılar. Gastrin salgılayan G hücreleri pilor bezlerinin müköz hücreleri arasında bulunur. D hücreleri, somatostatin salgılar.

KARDİYA Hücrelerin çoğu mukus salgılar. Hidroklorik asit salgılayan birkaç pariyetal hücre bulunabilir.

KARDİYA Hücrelerin çoğu mukus salgılar. Hidroklorik asit salgılayan birkaç pariyetal hücre bulunabilir.

MİDENİN DİĞER TABAKALARI T. Submukoza; kan ve lenf damarları içeren sıkı bağ dokusundan oluşmuştur.

MİDENİN DİĞER TABAKALARI T. Submukoza; kan ve lenf damarları içeren sıkı bağ dokusundan oluşmuştur. Bol miktarda lenfoid hücre, makrofaj ve mast hücresi bulunur. T. Muskularis; Ø Dış tabaka longitudinal (uzamına) Ø Orta tabaka sirküler (dairesel) Ø İç tabaka oblik (çaprazdır) Ø Orta tabaka kalınlaşarak pilor sfinkterini oluşturur. T. Seroza; Mideyi en dıştan örter.

İNCE BARSAK Duodenum Jejunum İleum

İNCE BARSAK Duodenum Jejunum İleum

 İnce barsağın iç yüzü yüzey artırıcı katlanmalar içerir; Ø Sirküler Plikalar (Çevresel-Kerckring plikaları)

İnce barsağın iç yüzü yüzey artırıcı katlanmalar içerir; Ø Sirküler Plikalar (Çevresel-Kerckring plikaları) Ø İntestinal villuslar Ø Mikrovilluslar

 İnce barsakta bulunan bezlere intestinal bezler ya da Lieberkühn bezleri denir. Vilusların tek

İnce barsakta bulunan bezlere intestinal bezler ya da Lieberkühn bezleri denir. Vilusların tek katlı prizmatik mikrovilluslu yüzey epiteli, bezlerin epiteli ile devam eder.

 İntestinal (Lieberkhün ) bezleri oluşturan hücreler: Ø Kök hücreler Ø Absortif (emici) hücreler

İntestinal (Lieberkhün ) bezleri oluşturan hücreler: Ø Kök hücreler Ø Absortif (emici) hücreler Ø Goblet hücreleri. Ø Paneth hücreleri Ø Enteroendokrin hücrelerdir.

 M (mikro katlantı) hücreleri; İleumda bulunan Peyer plaklarındaki lenf nodüllerini örten özelleşmiş epitel

M (mikro katlantı) hücreleri; İleumda bulunan Peyer plaklarındaki lenf nodüllerini örten özelleşmiş epitel hücreleridir.

 Gastrointestinal Endokrin Hücreler (DNES, APUD Hücreleri); Ø Parakrin (lokal) Ø Endokrin (kan yolu

Gastrointestinal Endokrin Hücreler (DNES, APUD Hücreleri); Ø Parakrin (lokal) Ø Endokrin (kan yolu ile) Sekretin Kolesistokinin Gastrik Motilin İnhibitör Polipeptit

T. SUBMUKOZA Duodenumda Brunner bezleri İleumun lamina propria ve submukozası Peyer plakları adı verilen

T. SUBMUKOZA Duodenumda Brunner bezleri İleumun lamina propria ve submukozası Peyer plakları adı verilen lenf nodulü toplulukları içerir. İnce barsak lenf damarları vilusların ortasında kör tüpler olarak başlar. Bu kapilerler lakteal adını alırlar.

KALIN BARSAK (KOLON) Çekum, Ascending (çıkan), Transvers, Descending Sigmoid, Rektum Anüs. (inen),

KALIN BARSAK (KOLON) Çekum, Ascending (çıkan), Transvers, Descending Sigmoid, Rektum Anüs. (inen),

KALIN BARSAK Kalın barsakta villus yapısı bulunmaz. Lamina propria da Lieberkhün bezleri izlenir. Kalın

KALIN BARSAK Kalın barsakta villus yapısı bulunmaz. Lamina propria da Lieberkhün bezleri izlenir. Kalın barsak mukozası distal (rektal) kısmı hariç katlanma göstermez.

 Bez epitelini oluşturan hücreler: Ø Goblet hücresi (çok sayıda) Ø Absorptif (emici) hücre

Bez epitelini oluşturan hücreler: Ø Goblet hücresi (çok sayıda) Ø Absorptif (emici) hücre Ø Enteroendokrin hücre Ø Kök hücre

 Tunika Muskularis tabakası longitudinal ve sirküler düz kas demetlerinden oluşur. Dış longutidinal tabaka

Tunika Muskularis tabakası longitudinal ve sirküler düz kas demetlerinden oluşur. Dış longutidinal tabaka tenya koli denilen uzunlamasına 3 bantlaşma içerir.

 Anal kanalın üst kısmında mukoza, anal kanal sütunları (kolonları) veya Morgagni sütunları denilen

Anal kanalın üst kısmında mukoza, anal kanal sütunları (kolonları) veya Morgagni sütunları denilen uzunlamasına katlanmalar gösterir. Bu katlantılar ve aralarında yer alan sinüsler alt kısımda anal valvi oluştururlar. Anüse yakın mukozanın yerini çok katlı yassı epitel alır.

APENDİKS Çekumun oluşturduğu kör bir kesedir. Lümeni son derece dardır. Epitel kolonu döşeyen tek

APENDİKS Çekumun oluşturduğu kör bir kesedir. Lümeni son derece dardır. Epitel kolonu döşeyen tek katlı prizmatik örtü tipidir. Duvarında bol miktarda lenf nodülü bulunur.

KARACİĞER Karaciğer, sindirim sistemi ile kan arasında geçiş bölgesi oluşturur. Kanlanma %70 -80 portal

KARACİĞER Karaciğer, sindirim sistemi ile kan arasında geçiş bölgesi oluşturur. Kanlanma %70 -80 portal venden % 25 -30’da hepatik arterle sağlanır.

 Stroma Ø Karaciğer, bir bağ dokusu kapsülü (Glisson kapsülü) ile örtülüdür. Hilustan; Ø

Stroma Ø Karaciğer, bir bağ dokusu kapsülü (Glisson kapsülü) ile örtülüdür. Hilustan; Ø Portal ven ve hepatik arter girer, Ø Sağ ve sol hepatik kanallar ve lenfatikler çıkar.

 Organ, fonksiyonel ve yapısal tanımlamalar için ışık mikroskobik olarak karaciğer lobülleri adı verilen

Organ, fonksiyonel ve yapısal tanımlamalar için ışık mikroskobik olarak karaciğer lobülleri adı verilen birimlere ayrılarak incelenir. Karaciğer lobüllerinde ki hepatositler ve sinüzoidal endotel hücreleri, destek sağlayıcı retiküler lif ağıyla çevrelenir.

 Karaciğer Lobülleri Ø Klasik karaciğer lobülü Ø Portal Lobül Ø Karaciğer asinusu

Karaciğer Lobülleri Ø Klasik karaciğer lobülü Ø Portal Lobül Ø Karaciğer asinusu

KARACİĞER HÜCRESİ (HEPATOSİT) Çok sayıda mitokondri Düz yüzlü endoplazmik retikulum (DER) (Detoksifikasyon, glikojen metabolizması…).

KARACİĞER HÜCRESİ (HEPATOSİT) Çok sayıda mitokondri Düz yüzlü endoplazmik retikulum (DER) (Detoksifikasyon, glikojen metabolizması…). Mitokondri ve DER membranöz yapısından kaynaklanan eozinofilik boyanma Protein senteziyle ilişkili granüllü endoplazmik retikulumu (GER) Ribozomlara bağlı bazofilik boyanma Çok sayıda peroksizom Gelişmiş Golgi kompleksi

KUPFFER HÜCRELERİ Mononükleer fagositer sisteme ait olan hücrelerdir. Sinüsoidal tipteki kapillerlerin duvarına yerleşmişlerdir.

KUPFFER HÜCRELERİ Mononükleer fagositer sisteme ait olan hücrelerdir. Sinüsoidal tipteki kapillerlerin duvarına yerleşmişlerdir.

 Disse Aralığı (Perisinüsoidal Aralık) Ø Hepatositler ve sinüsoidler arasında madde ve oksijen geçişinin

Disse Aralığı (Perisinüsoidal Aralık) Ø Hepatositler ve sinüsoidler arasında madde ve oksijen geçişinin meydana geldiği aralıktır. Ø Burada hepatositleri destekleyen retiküler lifler izlenir. Ø Bu alanda ito (stellat-yıldızsı) hücreleri görülür.

 Ito Hücreleri Ø Mezenşimal orjinli Ø Yağ depolanması ve A vitamini metabolizmasıyla ilişkilidirler.

Ito Hücreleri Ø Mezenşimal orjinli Ø Yağ depolanması ve A vitamini metabolizmasıyla ilişkilidirler. Ø Patolojik durumlarda kollajen üreten hücrelere dönüşürler.

 Mall aralığı (Space of Mall): Ø Klasik karaciğer lobülünün periferinde yer alır. Ø

Mall aralığı (Space of Mall): Ø Klasik karaciğer lobülünün periferinde yer alır. Ø Disse aralığındaki interstisyel doku sıvısı Mall aralığında toplanır. Ø Portal alana ilerleyerek lenfatik damara direne olur.

SAFRA KANAL SİSTEMİ Safra karaciğerin ekzokrin salgısıdır. İntrahepatik ve ekstrahepatik safra kanalları aracılığıyla safra

SAFRA KANAL SİSTEMİ Safra karaciğerin ekzokrin salgısıdır. İntrahepatik ve ekstrahepatik safra kanalları aracılığıyla safra kesesine ulaşır.

 Safra bileşenleri: Ø Su Ø Kolesterol Ø Lesitin (fosfolipit) Ø Safra pigmentleri (bilirubin

Safra bileşenleri: Ø Su Ø Kolesterol Ø Lesitin (fosfolipit) Ø Safra pigmentleri (bilirubin ve biliverdin) Ø Safra asitleri (kolik asit)

SAFRA KESESİ Safra kesesi duvarının tabakaları: T. Mukoza: Tek katlı prizmatik epitel ve lamina

SAFRA KESESİ Safra kesesi duvarının tabakaları: T. Mukoza: Tek katlı prizmatik epitel ve lamina propriadan oluşur. Fibromusküler tabaka; düz kas ve bağ dokusu liflerinden oluşur. Seroza; en dışta seröz membranla çevrilidir.