Pradzieje ziem polskich Opracowaa Helena Tomaszewska I LO

Pradzieje ziem polskich Opracowała Helena Tomaszewska I LO

Wstęp Dzień dobry. Dzisiaj umieszczam dla Was pierwszą lekcję w sieci. Mam nadzieję, że dobrze będzie się Wam z niej uczyło i że Was zaciekawi. Źródła do zamieszczonych materiałów można znaleźć na końcu prezentacji Temat: Pradzieje ziem polskich 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Co powinniście wiedzieć po dzisiejszej lekcji? Jakie ludy zamieszkiwały na ziemiach między Odrą, a Bugiem w różnych okresach? Jakie były uwarunkowania geograficzne osadnictwa na ziemiach polskich? Jak wyglądała osada ludności łużyckiej w Biskupinie. Jakie funkcje pełniła? Czym zajmowała się ludność w niej mieszkająca i w jakich warunkach żyła? Jaka była organizacja plemion słowiańskich na ziemiach polskich? Jakie plemiona polskie zamieszkiwały ziemie polskie w X w. i umieć wskazać je na mapie. Na jakie krainy geograficzno – historyczne dzielimy ziemie polskie? Rozumieć znaczenie pojęć: kultura archeologiczna, gospodarka wypaleniskowo – żarowa, ród, opole, plemię, gród.

1. Osadnictwo na ziemiach polskich w okresie paleolitu. Ziemie między Odrą, a Łabą były wielokrotnie zasiedlane. Ø Najstarsze ślady osadnictwa pochodzą z okresu 500 tys. lat temu. W Trzebnicy, na Śląsku znaleziono szczątki przedstawiciela Homo erectus (człowiek wyprostowany) z tego okresu (Spójrz jak wyglądał przykładowy „człowiek wyprostowany”). Ø Natomiast z okresu późnego paleolitu pochodzą ślady osad Neandertalczyków na Jurze Krakowsko – Częstochowskiej. (A tak wyglądał Homo Neandertalensis) Ø Człowiek rozumny zamieszkał na Niżu Polskim około 12 tysięcy lat p. n. e. Początkowo prowadził koczowniczy tryb życia.

2. Osadnictwo ziem polskich w okresie neolitu Ø Około połowy VI tys. p. n. e. na ziemie polskie zaczęły napływać ludy, które przyniosły ze sobą zdobycze rewolucji neolitycznej: narzędzia i umiejętność uprawy roli. Ø Prowadziły one gospodarkę żarowo – wypaleniskową. Warto byłoby się tutaj zastanowić na czym polegała gospodarka wypaleniskowo - żarowa. Zdjęcie może Wam podpowiedzieć odpowiedź. Zastanówcie się przez chwilę. Odpowiedź możecie poznać klikając myszką. Gospodarka żarowo – wypaleniskowa polegała na użyźnianiu ziemi pod uprawę popiołem z wypalonego uprzednio lasu. Proces ten trwał kilka lat i wymagał pracy całej osady. Trzeba było wyciąć niską roślinność, okorować potężne drzewa i poczekać aż podeschną. Po spaleniu kawałka lasu nasiona wciskano w żyzny popiół. Gdy ziemia jałowiała ludność przenosiła się dalej.

3. Osadnictwo ziem polskich w okresie neolitu Ø Informacje o kulturach neolitycznych czerpiemy wyłącznie z wykopalisk archeologicznych dlatego nazywamy je kulturami archeologicznymi. Ø Nazwy tych kultur pochodzą naczyń ceramicznych, które odnajdujemy najczęściej w grobowcach lub na śmietnikach. Zastanów się czym te naczynia mogły się różnić. Materiał by ten sam. Co nam więc pozostaje? (…) Oczywiście kształt naczynia lub wzór odbity w glinie. Oto przykłady. Przykłady kultur archeologicznych kultura pucharów lejkowatych kultura amfor kulistych kultura pucharów dzwonowatych kultura ceramiki sznurowej

2. Osadnictwo ziem polskich w okresie neolitu Czas już na trzy ostatnie fale osadnicze. Przeczytajcie. Ø Na przełomie 1500 lat p. n. e. przybyła kolejna fala osadnicza, tym razem z południa, znad Dunaju. Ludy te osiedliły się między Łabą, a Bugiem. Ponieważ początkowo najwięcej śladów tej kultury odkryto na Łużycach nazywano ją kulturą łużycką. Ø Na początku IV w. p. n. e. na krótko na ziemiach polskich osiedlili się Celtowie, a później Germanie, którzy pozostali tu aż do okresu wędrówki ludów (ok. V w. ) Ø Ostatni na nasze ziemie przybyli Słowianie. Migrowali ze wschodu, z rejonu Morza Czarnego. Migracja ta trwała od VI wieku. Kultura łużycka dość długo zamieszkiwała ziemie polskie. Pozostało również po niej dużo śladów. Dlatego też w następnej kolejności właśnie jej poświęcimy czas.

3. Kultura łużycka a) ślady osad kultury łużyckiej można znaleźć na obszarze od Łaby do Bugu. Dokładnie na tym samym obszarze, który później zajmą Słowianie Zachodni b) najbardziej znanym obiektem tej kultury jest Biskupin.

3. Kultura łużycka Żeby więcej dowiedzieć się o tej osadzie i ludziach, którzy tam mieszkali chciałabym byście obejrzeli dwa krótkie filmy: Ø Z pradziejów ziem polskich - Grody i osady 1960 rok - NAUKA 1 od minuty 2. 13. do 6. 59. Ø Wizualizacja osady w Biskupinie. Oglądając filmy szukajcie odpowiedzi i sporządźcie notatkę. Pamiętajcie, że zawsze możecie zatrzymać film i powtórzyć jego fragment. W wizualizacji jest jeden błąd – Biskupin nie powstał na półwyspie tylko na wyspie. W sporządzeniu notatki pomogą pytania pomocnicze: 1) 2) 3) 4) 5) Jakie miejsca ludzie wybierali wówczas do zamieszkania? Co było tego powodem? W którym wieku powstał Biskupin i jak długo był zamieszkiwany? Jakiego budulca użyto do budowy wału i chat? Czym zajmowała się ludność mieszkająca w osadzie? Co świadczy o tym, że Biskupin pełnił funkcje obronne? Uzasadnij tę tezę podając konkretne przykłady. 6) Dlaczego mieszkańcy opuścili Biskupin?

4. Słowianie na ziemiach polskich Następną kwestią, którą się zajmiemy na dzisiejszej lekcji będą plemiona słowiańskie na ziemiach polskich. O Słowianach uczyliśmy się w poprzednim dziale. Wiecie już skąd przybyli, jakie mieli wierzenia, na jakie grupy się dzielą i jakie państwa utworzyli. Dzisiaj zajmiemy się organizacją plemion słowiańskich. Ø Podstawę organizacji Słowian stanowił ród obejmujący spokrewnione ze sobą rodziny. ØRody żyjące koło siebie tworzyły organizację sąsiedzką – opole. Ø Centrum opola stanowił gród - schronienie ludności podczas wojny, miejsce odprawiania ceremonii religijnych i miejsce gdzie spotykała się starszyzna. Ø Związki rodów tworzyły plemię

5. Uwarunkowania geograficzne osadnictwa na ziemiach polskich Żeby zrozumieć dlaczego powstawały opola i przez długi czas na ziemiach polskich nie powstało państwa musisz sobie zdać sprawę z tego jak wyglądały ziemie polskie w tamtym czasie. Pomyśl chwilę. Pomogą Ci w tym zdjęcia. Mam nadzieję że już wiesz jaki wpływ miał krajobraz na osadnictwo na ziemiach polskich. Jeżeli tak jest możesz kliknąć dalej i się sprawdzić

5. Uwarunkowania geograficzne osadnictwa na ziemiach polskich Ziemie polskie były pokryte gęstą, nieprzebraną puszczą, w której rosły potężne drzewa i przez którą nie było dróg. Były trudne do przebycia. Lasy obfitowały w zwierzynę i drewno, które było podstawowym budulcem na ziemiach polskich. Liczne rzeki i jeziora zapewniały wodę pitną, obfitość ryb. Były również najlepszym szlakiem komunikacyjnym i handlowym. Rzeki, tereny podmokłe i gęste puszcze ograniczały rozwój osadnictwa. Osady były od siebie znacznie oddalone.

5. Plemiona polskie w X w. Ø Plemiona polskie zamieszkiwały tereny między Odrą, a Bugiem, od Morza Bałtyckiego na północy po Karpaty na południu (z wyjątkiem północno-wschodnich terenów zamieszkałych przez plemiona Prusów ) Ø Jako pierwszy opisał je Geograf Bawarski w IX wieku. Wspomniał o plemionach: Wolinian, Ślężan i o Opolan. Na następnej stronie znajduje się mapa plemiona polskich. Proszę ją dokładnie obejrzeć. Następnie wydrukuj sobie mapę konturową i wykonaj polecenia. 1) Kolorem niebieskim wpisz nazwy rzek płynących przez Polskę. Przekonasz się, że dobra znajomość położenia najważniejszych rzek Polski znacznie ułatwi Ci poruszanie się po mapie historycznej na następnych lekcjach. 2) Kolorem czerwonym w odpowiednie miejsca wpisz nazwy plemion. 3) Kolorem czarnym, drukowanymi literami, wpisz nazwy krain geograficzno – historycznych: Wielopolska, Małopolska, Kujawy, Pomorze Gdańskie, Pomorze Zachodnie, Mazowsze, . Pomoże Ci w tym następna umieszczona w prezentacji mapa.

5. Plemiona polskie w X w.

Pamiętacie o jakie krainy chodzi? WILEKOPOLSKA, MAŁOPOLSKA, MAZWOSZE, KUJAWY, ŚLĄSK, POMORZE GDAŃSKIE, POMORZE ZACHODNIE Proszę nie zwracać uwagi na Nową Marchię, która była wówczas częścią

Źródła Obiekt Źródło i licencja 1. Homo erectus https: //commons. wikimedia. org/wiki/File: Homo_erectus. JPG Rekonstrukcja W. Schnaubelt i N. Kieser (Atelier WILD LIFE ART), 2006 Sfotografowany przez użytkownika: Lillyundfreya , 2007 Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3. 0 Unported. 2. Homo neandertalensis https: //commons. wikimedia. org/wiki/File: Neandertaler_reconst. jpg Autor Stefan Scheer. Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3. 0 Unported. 3. Zdjęcie płonącego lasu Źródło: Pixabay. com, licencja: CC 0. 4. Kultura naczyń sznurowtych https: //pl. wikipedia. org/wiki/Kultura_ceramiki_sznurowej Autor Jarosław Kruk Ten plik jest objęty licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4. 0 Międzynarodowa , 3. 0 Nieportowana , 2. 5 Ogólna , 2. 0 Ogólna i 1. 0 Ogólna. 5. Kultura pucharów dzwonowatych https: //commons. wikimedia. org/wiki/File: Beakerculture. jpg Oryginalnie przesłane z niemieckiej Wikipedii jako Bild: Glockenbecher. JPG przez Benutzer: Thomas Ihle , który twierdzi, że jest fotografem: Ten plik jest objęty licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3. 0 Unported. 6. Kultura amfor kulistych https: //commons. wikimedia. org/wiki/File: Amfory 5_Krasnystaw. jpg Autor Pablo 000 Paweł Zaręba Lublin Ten plik jest objęty licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 3. 0 Unported. 7. Kultura pucharów lejkowatych https: //commons. wikimedia. org/wiki/File: JKRUK_20110623_NACZYNIA_KULTURY_PUCHAROW_LEJKOWYCH_PEL CZY SKA_IMG_3512. jpg. Autor Jarosław Kruk Ten plik jest objęty licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4. 0 Międzynarodowa , 3. 0 Nieportowana , 2. 5 Ogólna , 2. 0 Ogólna i 1. 0 Ogólna.

Obiekt Źródło, licencja 8. Zdjęcie Biskupina https: //commons. wikimedia. org/wiki/File: Biskupin_widok_z_jeziora. jpg DOMENA PUBLICZNA 9. Fragment filmu Z pradziejów ziem polskich https: //www. youtube. com/watch? v=a 2 Kox. Lo 5 b. G 8 10. Wizualizacja osady https: //www. youtube. com/watch? v=Sl 0 -Yo 7 y 7 D 4 w Biskupinie 11. Bagna https: //epodreczniki. pl/a/przeczytaj/Dyyw. Xbe. O 4 Źródło: pxhere. com, licencja: CC 0. 12. Dolina rzeki Narewki https: //commons. wikimedia. org/wiki/File: Wieza_Kosy_Most-widok-1. jpg Autor: Krzysztof Maria Różański, ( Upior polnocy ) Uznanie autorstwa Share. Alike 3. 0 13. Las pierwotny https: //commons. wikimedia. org/wiki/File: Biogradska_suma. jpg Autor Snežana Trifunović Ten plik jest objęty licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3. 0 Unported. 14. Mapa konturowa Polski z rzekami https: //d-maps. com/carte. php? num_car=2474&lang=en 15. Plemiona polskie https: //commons. wikimedia. org/wiki/File: Plemiona_polskie. png Autor: Poznaniak Ten plik jest objęty licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3. 0 Unported. 16. Polska. Regiony historyczne https: //www. worldmap. pl/edumaps/historyczne-regiony-polski/ Ten plik jest objęty licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3. 0 Unported.