POJAM I GLAVNI ELEMENTI DRAVE GLAVNE VRSTE FUNKCIJA

POJAM I GLAVNI ELEMENTI DRŽAVE GLAVNE VRSTE FUNKCIJA DRŽAVNE VLASTI I NJENA ORGANIZACIJA Nastavnik: prof. dr iur Marija Kostić Email: mkostic@singidunum. ac. rs

Nauka o državi i pravu izučava. . . Ø Shvatanje i pojam prava i države; Ø Odnos prava i države; Ø Opšta znanja o pravnom poretku/sistemu i njegovim osnovnim elementima.

ODNOS DRUŠTVA, DRŽAVE I PRAVA

DRUŠTVENE PRETPOSTAVKE ZA NASTANAK PRAVA I ODNOS DRŽAVE I PRAVA n Pretpostavke koje stvaraju potrebu da se uvede red i organizacija u društvo: n n Nastanak i razvoj prava: n n n MNOŠTVO DRUŠTVENIH ODNOSA; KONFLIKTI RAZLIČITIH INTERESA; KONFRONTACIJE DRUŠTVENIH GRUPA. ARHAJIČNI OBLICI DRUŠTVA imaju DRUŠTVENA PRAVILA; ORGANIZOVANA DRŽAVA (posle pojave privatne svojine) ima PRAVNA PRAVILA I DRŽAVNU VLAST. Odnos između države i prava: n mora biti takav da obezbedi FUNKCIONISANJE I ZADOVOLJENJE OSNOVNIH POTREBA DRUŠTVENIH ZAJEDNICA;

POREKLO I RAZVOJ NAUKE O DRŽAVI I PRAVU n n n PRAVNA NAUKA I NAUKA O DRŽAVI: među najstarijim društvenim naukama (potiču još iz antičkih civilizacija). ANTIČKO DOBA I STARI RIM: n U antičko doba znatno više je izučavana nauka o državi, nego nauka o pravu. Obe su se razvile u okviru filozofskih razmatranja, pre svega u staroj Grčkoj. n Rimljani dali snažan doprinos razvoju nauke o pravu, Rimski pravnici su bili praktični i pragmatični a mnogo manje filozofi, i postavili su osnove opštoj teoriji prava, kao i mnogim pojedinačnim pravnim granama. SREDNJI VEK: n Rani srednji vek: vek period skolastike i vladavine crkve- teorije o državi i pravu zasnivane na religijskim osnovama. n Pravni preporod (XII v. ): glosatori i postglostori, koji uobličavaju neke opšte i osnovne teorije o državi i pravu na osnovu saznanja rimskih pravnika.

POJAM I GLAVNI ELEMENTI DRŽAVE

DRŽAVA JE. . . n TRODIMENZIONALNI PROSTOR ODREĐEN DRŽAVNIM GRANICAMA NA KOME ŽIVI STANOVNIŠTVO I NA KOME SE PROSTIRE SUVERENA DRŽAVNA VLAST

TERITORIJA §Trodimenzionalni prostor §Granica: §državna §administrativna §Postojanost i promenjivost STANOVNIŠTVO §Velika grupa ljudi §Državljani, stranci i apatridi §Državljanstvo, prebivalište i boravište §Promenjiv broj stanovnika: §Natalitet mortalitet §Migracije SUVERENA DRŽAVNA VLAST § Najviša, samostalna i nezavisna državna vlast §Pripada narodu koji je vrši preko državnih organa §Moć donošenja i primene odluka i zakona na svojoj teritoriji §Autoritet i monopol fizičke sile

GLAVNE VRSTE FUNKCIJA DRŽAVNE VLASTI I NJENA ORGANIZACIJA

PODELA VLASTI n n n Podela državne vlasti je tekovina modernih država: Monteskjieova teorija o trojnoj podeli vlasti na zakonodavnu, izvršnu i sudsku funkciju. Podela znači da svaki organ vlasti ima mogućnost da se bori sa drugim organom koji teži ka uspostavljanju samovlašća i onemogući da u tome. Iz ove podele vlasti se razvila ideja ustavne monarhije (umesto apsolutističke) iz koje se kasnije razvija pravna država u kojoj vladaju principi: vladavine prava, zaštite ljudskih prava i sloboda, demokratije i sl.

GLAVNE VRSTE FUNKCIJA DRŽAVNE VLASTI n Funkcija državne vlasti: način (metod) delovanja državne vlasti. n Tri su funkcije: n ZAKONODAVNA (Parlament) n n IZVRŠNA (Vlada) n n Donošenje zakona (opštih pravnih normi). Sprovođenje opštih pravnih normi (zakona). SUDSKA (Sudovi) n Rešavanje sporova i izricanje sankcija usled kršenja zakona, odnosno primena i tumačenje opštih pravnih normi.