Letje of de weg naar het geluk Top

Letje, of de weg naar het geluk Top Naeff Spreekbeurt 4 april 2019 Meziválečná nizozemská a vlámská literatura Andrea Lerchová

Inhoud • • Top Naeff Ina Boudier-Bakker Andere werken van Top Naeff Letje, of de weg naar het geluk Het genre: damesroman – wel of niet? Receptie Bronnen

Top Naeff • 1878 – 1953 • In haar werk is weinig concreets uit haar leven terug te vinden, maar haar werk geeft wel een psychische en emotionele autobiografie. • In haar boeken sarcasme herkenbaar; voor sommige te scherp, te negatief • Tema´s: verlangen, deceptie, onmacht, onvervuldheid, eenzaamheid („de wanhoop van het verlangen… Dat een mensch van deze aarde verdwijnen kon in één seconde als een fatamorgana… om nimmer weer te keeren in zijn eigen vorm en staat“) (Naeff, 1932) • Schreef korte verhalen, romans, toneelkritieken • Top Naeff was welkom in kringen van de Vereniging van Letterkundigen, de PEN-club en in tijdschriftredacties. • Enkele jaren redacterur van Elsevier´s Maandschrift • „Literatuur“ x „lectuur“

Ina Boudier-Bakker • 1875 - 1966 • Rond 40 werken geschreven • De klop op de deur, Vrouw Jacob, Armoede, De eeuwige andere • „Gematigd realisme“ • Vrouw bij haar vooral moeder • Tema´s: liefde, jaloezie, hoop, verlangen, verwachting, verdriet, ontgoocheling, eenzaamheid • „Huiskamerrealisme“

Andere werken van Top Naeff • Voor de poort • School-Idyllen • Offers • De tweelingen • ´t Veulen • Oogst • Charlotte van Stein • Een huis in de rij • Juffrouw Stolk en andere verhalen

Letje, of de weg naar het geluk • 1926 • roman • Autobiografische elementen: Naeff was een enig kind, werd streng opgevoed; weinig successvolle middelbareschooljaren • Inhoudsopgave: Voorwoord, Het kind, Goed-Heiligman, Muziek, De ouders, Fidel, De verloving, Voor den Burgerlijken Stand, Welkom!, Besluit • Speelt zich in betere kringen af. • Letje is enig kind en wordt door haar opvoeders liefdevol geterroriseerd, uit angst dat ze verwend zal worden. • Letje is geen uiting van explicitiet engagement of vrouwenemancipatie, maar wel een implicite pleeidooi voor de vrouw als zelfstandig en ondernemend wezen.

Het genre: damesroman – wel of niet? • Schrijvende vrouwen x dames-schrijfsters • Bij schrijvende vrouwen ging het niet alleen om een simpel boeiend verhaal. • Ze werd later ook tot de categorie van dames-schrijfsters geplaatst. • Ter Braak: „damesroman“; hij zag dit type romans als simpele verhalen. • Naeff was geen schrijfster van „meisjesboeken“ of van oppervlakkige „damesromans“.

Receptie • Dankzij haar meisjesboek School-Idyllen werd ze meteen populair schrijfster. • Net als bij Ina Boudier-Bakker hadden de grote verschuivingen in de Nederlandse literatuur in de jaren twintig en dertig invloed op de reputatie van Top Naeff. • In de jaren twintig en dertig groeide kritiek op haar werk. • Schrijfster van meisjes- en kinderboeken • Kinderen zouden weinig begrijpen van haar literaire werk. • Letje, of de weg naar het geluk wordt door enkele critici met weerzin aangenomen. • Menno Ter Braak, die weinig waardering had voor schrijvende vrouwen, zag Top Naeff in de jaren dertig als een zeldzame uitzondering op haar seksgenoten.

Bronnen Naeff, T. (1926). Letje, of de weg naar het geluk. Amsterdam: Van Holkema & Warendorf's Uitgevers-Maatschappij. Meijer, M. (1937). 16 juni 1937: Annie Romein –Verschoor krijgt de Dr. Wijnaedts Francken-prijs voor ‘Vrouwenspiegel‘ – De schrijvende vrouw en de kritiek. De positie van de vrouwelijke auteur tussen 1880 en 1935 – seksisme in de literatuurkritiek – de constructie van de ‘damesroman‘. In M. A. Schenkveld van der Dussen (red. ), Nederlandse literatuur, een geschiedenis (p. 682– 686). Amsterdam: Uitgeverij Contact. Vaartjes, G. (2010). Onvervuldheid en ironie. Top Naeff 1878– 1953. In J. Bel & T. Vaessens (red. ). , Schrijvende vrouwen. Een kleine literatuurgeschiedenis van de Lage Landen 1880– 2010 (p. 63– 66). Amsterdam: University Press. Vaartjes, G. (2014). Ina Boudier-Bakker en Top Naeff, populair in hun tijd, maar niet in de beeldvorming. In Z. Hrnčířová, E. Krol, J. Pekelder & A. Gielen (red. ), Praagse Perspectieven 9 (p. 141– 158). Praag: Universitaire pers.

Bedankt voor Uw aandacht!