KRUCJATY AutorJakub elasko DLACZEGO AKURAT WYBRAEM TEN TEMAT

KRUCJATY Autor-Jakub Żelasko

DLACZEGO AKURAT WYBRAŁEM TEN TEMAT ▪ Wybrałem ten temat , ponieważ bardzo interesuję się historią a szczególnie epoką średniowiecza. Poza tym historia ludzi , którzy poszli nawet za gęsią do Clermont to idealny temat na pracę magisterską. Interesuję się historią już od 3 lat.

CZYM SĄ KRUCJATY? ▪ Krucjaty to średniowieczne, religijnie wyprawy zbrojne, podejmowane przez państwa i rycerstwo katolickiej Europy. Wojny te były prowadzone przede wszystkim przeciw muzułmanom, ale także przeciw poganom, chrześcijańskim heretykom, a czasami przeciw katolikom. Powody tych wojen były w dużym stopniu religijne. Krucjaty ogłaszane były głównie przez papieży, jednak czasami również przez innych władców, wspieranych przez papiestwo. Uczestników wypraw krzyżowych określa się jako krzyżowcy.

PAPIEŻ URBAN II ▪ Urban II (łac. Urbanus II, właśc. Odon de Lagery OSB; ur. ok. 1035 w Chatillon-sur-Marne, zm. 29 lipca 1099 w Rzymie) – papież w okresie od 12 marca 1088 do 29 lipca 1099, błogosławiony Kościoła katolickiego. ▪ Urban pochodził z francuskiej rodziny szlacheckiej. Kształcił się w szkole katedralnej w Reims, jego nauczycielem był św. Bruno z Kolonii, założyciel zakonu kartuzów. Odon de Lagery został kanonikiem i archidiakonem katedry w Reims[; około 1068 wstąpił do zakonu benedyktynów (klasztor w Cluny), gdzie następnie objął funkcję przeora, którą pełnił jeszcze na przełomie 1079/80. W 1080] został mianowany kardynałem-biskupem Ostii przez papieża Grzegorza VII, którego został bliskim współpracownikiem. W latach 1082 -1085 był legatem we Francji i Niemczech (w 1083 krótko więziony przez cesarza Henryka IV). Koordynował obsadę wakujących stolic biskupich w Saksonii duchownymi wiernymi Grzegorzowi VII oraz przeprowadził synod w Kwedlinburgu, na którym klątwą obłożony został Klemens III oraz jego zwolennicy[ ▪ Powrócił do Rzymu z misji legata w 1085, już po śmierci Grzegorza VII. Początkowo był przeciwnikiem wyboru Wiktora III, ostatecznie uznał go jednak za prawowitego papieża; po śmierci Wiktora (1087) wybór nowego papieża nie mógł odbyć się w Rzymie, opanowanym przez antypapieża Klemensa. 12 marca 1088 w Terracinie wybrany został Odon de Lagery; przyjął imię Urbana II. ▪ W 1089 roku Urban przeprowadził synod w Melfi, na którym podtrzymał postanowienia swojego poprzednika, dotyczące symonii, małżeństw księży i inwestyturze świeckiej. Ogłosił także utworzenie Kurii Rzymskiej, zorganizowanej na wzór dworu królewskiego, oraz podniósł znaczenie kolegium kardynalskiego. Jego działania były jednak znacznie ostrożniejsze niż Grzegorza VII, ponieważ pozycja papieża była wówczas słaba, ze względu na rządy antypapieża Klemensa. Reformatorzy gregoriańscy sprzeciwili się takim metodom, lecz umocniło to pozycję papiestwa. W tym samym roku Klemens odbył synod, na którym ekskomunikował Urbana. Rok później Urban przyjechał do Rzymu i odbył uroczysty ingres. Jednak wkrótce potem interwencja Henryka IV, skłoniła go do ponownej ucieczki z miasta i chronienia się u Normanów. Gdy w 1093 roku, przeciwko Henrykowi wystąpił jego syn Konrad Salicki, papież mógł bezpiecznie wrócić do Rzymu. Prawdopodobnie za pomocą łapownictwa odzyskał Lateran (w 1094) i Zamek Świętego Anioła (w 1098). ▪ W latach 90. XI wieku, papież pozostawał w konflikcie z królem Francji Filipem I – m. in. ogłosił jego ekskomunikę), w związku ze sprawami matrymonialnymi króla. W Hiszpanii przywrócił arcybiskupstwo w Toledo i nadał nowemu arcybiskupowi paliusz i prymat na cały kraj. ▪ Na synodzie w Piacenzy w 1095 roku odnowił ekskomunikę Klemensa. 27 listopada 1095 na synodzie w Clermont ogłosił hasło wojny świętej, czym zapoczątkował wyprawy krzyżowe. Podczas tego synodu został także wydany dekret Treuga Dei. W związku z udziałem w krucjatach, wszyscy uczestnicy wyprawy mieli dostąpić odpustu zupełnego. Krzyżowcy zdobyli Jerozolimę 15 lipca 1099; papież zmarł dwa tygodnie potem, wiadomość o powodzeniu krucjaty nie zdążyła do niego dotrzeć. Wśród historyków toczą się spory, na ile pierwsza wyprawa krzyżowa była wynikiem umyślnego działania papieża, a na ile nieporozumieniem z cesarzem Aleksym I Komnenem. ▪ Za jego pontyfikatu założony został zakon cystersów. Z pomocą Anzelma z Canterbury zdołał przekonać przedstawicieli Kościoła wschodniego do doktryny Filioque, mówiącej o podwójnym pochodzeniu Ducha Świętego ▪ Urban został beatyfikowany 14 lipca 1881 przez papieża Leona XIII, natomiast jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 29 lipca.

JAKIE BYŁY PRZYCZYNY KRUCJAT W okresie średniowiecza ogromne poruszenie w świecie chrześcijańskim wywołało zdobycie Jerozolimy przez muzułmanów w 638. Oficjalnie deklarowanym przez papieża celem wypraw krzyżowych było odbicie Jerozolimy, w której znajdowały się ważne dla chrześcijan miejsca kultu. W rzeczywistości w momencie rozpoczęcia krucjat Jerozolima była w rękach władców muzułmańskich od ponad 400 lat a islam i chrześcijaństwo współistniały w mieście we względnym pokoju. Europejscy pielgrzymi odwiedzający Jerozolimę wspominali o tym, że czyniono im pewne trudności, nie były to jednak liczne czy poważne skargi. Na początku XI wieku (kilkadziesiąt lat przed krucjatą) bazylika Grobu Świętego została częściowo zburzona przez chorego psychicznie władcę kalifa Al‒Hakima, który zyskał przydomek „Szalony”. Kalif został jednak obalony, gdy ogłosił się bogiem i zaczął prześladować samych muzułmanów. Wśród przyczyn wypraw krzyżowych wymienić należy: Przyczyny polityczne ▪ udzielenie pomocy Cesarstwu Bizantyjskiemu na prośbę cesarza Aleksego I; ▪ dążenia miast włoskich do rozszerzenia szlaków handlowych. Przyczyny religijne ▪ chęć odbicia Jerozolimy, Świętego Grobu Pańskiego i Ziemi Świętej, a następnie obrona tych miejsc przed muzułmanami i ułatwienie dostępu pielgrzymom; ▪ obietnica odpuszczenia kary doczesnej za grzechy, a także uzyskania błogosławieństwa za udział w krucjacie.

WAŻNIEJSZE KRUCJATY ▪ Wyprawy rycerskie w latach 1095– 1291 ▪ I wyprawa krzyżowa (1096– 1099) – stanowiła bezpośrednią odpowiedź na wezwanie papieża Urbana II podczas synodu w Clermont. ▪ II wyprawa krzyżowa (1147– 1149) – zorganizowana w odpowiedzi na zdobycie przez muzułmanów hrabstwa Edessy. ▪ III wyprawa krzyżowa (1189– 1192) – zorganizowana w odpowiedzi na zdobycie Jerozolimy przez wojska Saladyna. Wyprawą dowodzili: cesarz Fryderyk I Barbarossa, król Francji Filip II August oraz król Anglii Ryszard I Lwie Serce. ▪ IV wyprawa krzyżowa (1202– 1204) – jej celem było wsparcie państw łacińskich na Bliskim Wschodzie, jednak na skutek manipulacji doży weneckiego Henryka Dandolo, krzyżowcy zaatakowali Bizancjum, zdobyli Zadar, a następnie Konstantynopol i utworzyli państewko nazwane Cesarstwem Łacińskim. ▪ V wyprawa krzyżowa (1217– 1221) – skierowana przeciw Egiptowi. ▪ VI wyprawa krzyżowa (1248– 1254) – zorganizowana przez króla Francji Ludwika IX na wieść o zdobyciu Jerozolimy przez Chorezmijczyków w 1244. Krzyżowcy ponownie zdobyli Damiettę, ale później ponieśli klęski w bitwach pod Al. Mansurą i Fariskur. ▪ VII wyprawa krzyżowa (1270) – zorganizowana przez Ludwika IX, który tym razem zaatakował Tunis w celu zmuszenia jego władcy do przejścia na chrześcijaństwo. Oblężenie było nieudane, a w obozie krzyżowców wybuchła zaraza (prawdopodobnie dżuma), wskutek której zmarł król. Po śmierci Ludwika IX wojska krzyżowców powróciły do Europy.

LISTA KRUCJAT ▪ Wyprawy ludowe w latach 1095– 1291 ▪ Oprócz oficjalnych wypraw krzyżowych organizowane były tzw. wyprawy ludowe, w których uczestniczyły tłumy chłopów, biedoty i pospolitych przestępców, często podróżujących z całymi rodzinami. Wszystkie zakończyły się masakrami i potępieniem ich uczestników przez papieży. Do krucjat ludowych zaliczane są: ▪ I wyprawa ludowa (1096) – poprzedzająca I wyprawę krzyżową, prowadzona przez kaznodzieję Piotra z Amiens. Krzyżowcy ludowi dokonali kilku masowych rzezi ludności żydowskiej w Nadrenii i na szlaku swoich przemarszów, a po wkroczeniu do Azji ▪ II wyprawa ludowa (1147) – towarzysząca II wyprawie krzyżowej, podzieliła losy głównej wyprawy. ▪ Krucjata dziecięca (1212) – prowadzona przez grupę francuskich i włoskich kaznodziejów ludowych, zgromadziła kilkadziesiąt tysięcy dzieci, które załadowano na okręty weneckie i genueńskie. Większość dzieci zginęła z głodu na okrętach, reszta została wysadzona na Cyprze lub sprzedana w niewolę muzułmanom.

LISTA KRUCJAT (CD. ) ▪ Wyprawy po 1291 ▪ Krucjata aleksandryjska (1365) – wyprawa morska, w trakcie której krzyżowcy zdobyli i splądrowali Aleksandrię. ▪ Krucjata antytatarska – nieudana wyprawa przeprowadzona pod koniec XIV wieku przeciw świeżo nawróconej na islam Złotej Ordzie. ▪ Krucjaty antytureckie – trzy wyprawy ogłoszone przez papieży do walki z postępującym w Europie Imperium Osmańskim, m. in. wyprawa pod Nikopolis (1396) i pod Warnę (1444).

SKUTKI WYPRAW KRZYŻOWYCH ▪ Najważniejsze skutki wypraw krzyżowych: ▪ znaczące osłabienie i częściowe zniszczenie wschodniego chrześcijaństwa wraz z jego bogatą kulturą; ▪ osłabienie Cesarstwa Bizantyńskiego; ▪ powstanie zakonów rycerskich w Ziemi Świętej (tj. templariusze, joannici i Krzyżacy); ▪ rozwój handlu lewantyńskiego; ▪ rozwój miast włoskich (szczególnie Wenecji i Genui); ▪ rozwój żeglugi morskiej; ▪ wzrost niechęci do pogan i innowierców w Europie; ▪ wzmocnienie autorytetu i władzy królów francuskich; ▪ rozkwit ruchu pielgrzymkowego; ▪ pogorszenie stosunków z wyznawcami prawosławia; ▪ śmierć setek tysięcy ludzi; ▪ nieodwracalne zniszczenie wielu dzieł sztuki, architektury itp. ; ▪ rozwój architektury, medycyny, astronomii i nauk w Europie; ▪ nawiązanie przez Europejczyków kontaktu z kulturą Wschodu; ▪ powstanie Królestwa Jerozolimy będącego łącznikiem pomiędzy światem Zachodu i Wschodu, wymiana kulturowa ze Wschodem w dziedzinie nauki i sztuki ▪ wzrost znaczenia piechoty

ZNANI UCZESTNICY KRUCJAT ▪ Gotfryd z Boulion ▪ Boemund IV Jednooki ▪ Henryk Sandomierski

GORTFRYD Z BOUILLON ▪ Gotfryd z Bouillon fr. Godefroy de Bouillon (ur. około 1058, zm. 18 lipca 1100 pod Hajfą) – jeden z przywódców I wyprawy krzyżowej, po zdobyciu Jerozolimy objął władzę królewską przyjmując tytuł Obrońcy Grobu Świętego. Pochodził z książęcego rodu Ardennes-Verdun, którego przedstawiciele nosili od X wieku tytuł książąt Lotaryngii. Gotfryd objął godność księcia Dolnej Lotaryngii w roku 1087. W 1096 roku wyruszył na wyprawę krzyżową wraz ze swoimi braćmi. Zginął w roku 1100 w czasie wyprawy przeciwko sułtanowi Damaszku. ▪ Był synem Eustachego II z Boulogne oraz Idy Lotaryńskiej (córki Gotfryda II Brodatego, księcia Dolnej Lotaryngii). Po kądzieli wywodził się z dynastii Karolingów. ▪ Po śmierci ojca w 1070 i wuja Gotfryda III Garbatego, Gotfryd stał się właścicielem dóbr Bouillon, Stenay, hrabstwa Verdun, księstwa Dolnej Lotaryngii i markizatu antwerpskiego. O posiadłości lotaryńskie stoczył walkę z hrabią Namur – Albertem III, rzecznikiem praw Matyldy z Toskanii, wdowy po Gotfrydzie Garbatym. Jako wasal cesarza Henryka IV opowiedział się po jego stronie w sporze o inwestyturę. ▪ Gotfryd był jednym z pierwszych baronów, którzy odpowiedzieli na apel z Clermont, wzywający do krucjaty przeciwko muzułmanom. Aby sfinansować wyprawę do Ziemi Świętej sprzedał lub zastawił swoje posiadłości u biskupów Verdun i Liège. Wyruszył 15 sierpnia 1096 na czele armii złożonej z Lotaryńczyków, Flamandów, Saksończyków i Nadreńczyków. Pod koniec grudnia tego roku dotarł z armią do Konstantynopola, gdzie złożył hołd lenny cesarzowi Aleksemu I i przyrzeczenie zwrotu Bizancjum wszystkich zdobytych ziem, które niegdyś należały do Cesarstwa. ▪ Podczas oblężenia Jerozolimy dowodził armią atakującą od północnego wschodu. Był jednym z pierwszych krzyżowców, którzy wdarli się do miasta dnia 15 lipca 1099 r. , co w efekcie zakończyło oblężenie Jerozolimy. Wtedy też narodziła się jego legenda. 22 lipca został wybrany na władcę Jerozolimy (wybrany uprzednio Rajmund z Tuluzy się nie zgodził) – odmówił przyjęcia tego zaszczytu i nazwał się Obrońcą Grobu Świętego (łac. Advocatus Sancti Sepulchri). W sierpniu 1099 pokonał siły egipskie pod Askalonem i brał udział w dalszych walkach z muzułmanami. Zmarł podczas oblężenia Hajfy, pochowano go w kościele Grobu Świętego w Jerozolimie. ▪ Jego następcą, już z tytułem królewskim, został jego brat Baldmwin z Boulogne.

BOEMUND IV JEDNOOKI ▪ Boemund IV Jednooki (zm. 1233) – hrabia Trypolisu od 1187 do 1233 i książę Antiochii od 1201 do 1216 i od 1219 do 1233. ▪ Boemund IV był synem Boemunda III i jego pierwszej żony – Orgueilleuse d'Harenc. Boemund III miał też wnuka Rajmunda Rubena. Rajmund-Ruben dążył do objęcia władzy w Antiochii, mimo że został wykluczony z sukcesji. Ostatecznie obalił on na krótko Boemunda IV, ponieważ w latach 1216 -1219 wspierał go król Małej Armenii – Leo II. ▪ Beomund IV poślubił Placencję (zm. 1217), córkę Hugona III Embriaco, pana Gibelet, i Stefanii de Milly. Mieli oni 4 synów: ▪ Rajmunda (1195 – zamordowany w Tortosi, w 1213), ▪ Boemunda V (zm. 1252), księcia Antiochii, ▪ Filipa (zm. 1226), króla Armenii, ▪ Henryka (zm. 1272), ojca Hugona III Cypryjskiego. ▪ W 1218 poślubił Melisendę Lusignan, córkę Amalryka II de Lusignan i Izabeli Jerozolimskiej, królów Cypru i Jerozolimy. Para ta miała 3 córki: ▪ Orgueilleuse, ▪ Helvis, ▪ Marię, pretendentkę do tronu Jerozolimy.

HENRYK SANDOMIERSKI ▪ Henryk był szóstym (przedostatnim) według starszeństwa synem Bolesława III Krzywoustego, a piątym pochodzącym z jego małżeństwa z hrabianką Salomeą z Bergu. Henryk otrzymał imię po swoim dziadku macierzystym, Henryku, hrabim Bergu. Data jego narodzin nie jest pewna, zamyka się w latach 1126– 1133; Kazimierz Jasiński przypuszczał, że Henryk urodził się około 1130. Data przekazana przez Jana Długosza – rok 1132 – jest tylko jego domysłem. ▪ Henryk został księciem księstwa dzielnicowego ze stolicą w Sandomierzu po usunięciu z kraju przyrodniego brata Władysława Wygnańca. Osoba Henryka pojawia się z reguły tylko przy okazji fundacji na rzecz Kościoła. Z tytułem księcia sandomierskiego występuje sporadycznie, określany jest raczej jako syn Bolesława Krzywoustego, czy brat Bolesława IV Kędzierzawego. Przypuszczalnie wziął udział w drugiej wyprawie krzyżowej 1147– 1148. W 1149 wspólnie ze starszym bratem Bolesławem wziął udział w wyprawie wspomagającej księcia ruskiego Izjasława II Pantelejmona w walkach o Kijów. ▪ Najbardziej znanym czynem księcia sandomierskiego jest jednak wyjazd wraz z rycerzami polskimi w 1154 do Ziemi Świętej, gdzie zapragnął bronić Jerozolimy przed Saracenami. Spędził tam zapewne rok, skąd powrócił w nimbie świętości. ▪ Po powrocie do Polski Henryk razem z braćmi Bolesławem i Mieszkiem III Starym podjął myśl chrystianizacji pogańskich sąsiadów.

CZY KRUCJATY BYŁY W OGÓLE POTRZEBNE ? ▪ Według mnie krucjaty były w ogóle nie potrzebne , ponieważ wywołały wojnę pomiędzy chrześcijaństwem i muzułmanami i Żydami.

Dziękuję za uwagę Żródła : WIKIPEDIA, E-podręczniki