KROMOSOMEN EGITURA Nerea Sandonis NON DAGO INFORMAZIO GENETIKOA

KROMOSOMEN EGITURA Nerea Sandonis

NON DAGO INFORMAZIO GENETIKOA? � Informazio genetikoa DNA-n dago planetako izaki bizidun guztietan. ZELULA PROKARIOTOAK VS ZELULA EUKARIOTOAK Zelula prokariotoa Informazio genetikoa kromosoma zirkular bakarrean. Plasmidoetan ere. Zelula eukariotoa Informazio genetikoa kromosoma linealetan (kopuru ezb. espeziez espezie). Mitokondrio eta kloropastoetan ere.

ZELULA EUKARIOTOAK (gure kasua) Giza genomako DNA (23 kromosoma pare: 23 x 2= 46) salbuespena: gametoak Gametoak (n) eta gainontzeko gure zelula guztiak diploideak (2 n) Kromosomak (DNA + proteinak) DNAren luzera zelulako: 2 m inguru 2 m x zelula guztiak… Kromosoma-kopurua erdiraino murriztu behar da

KROMOSOMAK *KROMOSOMAK: edozein organismoren informazio genetikoaren gordailu dira. Informazio hau zelulaz zelula eta belaunaldiz belaunaldi transmititua izaten da. Kromosomak kromatinaz (ADN + proteinak ) osatuta daude. Proteina histonak(karga +): DNArekiko(karga-) afinitate handia. Kromosomen egitura zuzenean parte hartu. Proteina ez-histonak: hauek ere kromosomen egituran parte hartu edota DNAren funtzioak kontrolatzen dituzte. Proteina histonak binaka daude oktameroa osatzen, H 1 izan ezik.

BERAZ, NOLA SARTU DNA GUZTI HORI ZELULA TXIKI BATEKO NUKLEO TXIKI BATEN? DNA helize bikoitza Errosario edo lepoko itxurako kromatina DNA lau nukleotidoz osatua (A, T, C, G) Nukleosomak lehen aipaturiko proteinez (histonak + ez-histonak) eta ADNz osatuak daude Enpaketaturiko nukleosomek osaturiko kromatina zuntzak Kromatina trinkoturik (Kromosomak zelularen nukleoan) KROMOSOMA

MIKROSKOPIKOKI nukleosomaren (8 histonen) muina nukleosomaren lotura-DNA lehen aipaturiko koilar itxura ageri da. BIDEOA: https: //www. youtube. com/watch? v=X 6 bd. NCu. K-zw

ETA NOLA PASA INFORMAZIO HORI ZELULA BATETIK BERE ALABETARA? MITOSIA

METAFASEA KROMATIDA AHIZPAK Metafaseko kromosoma Telomeroak zentromeroa Kromatina ahizpen banaketan laguntzen duten mikrotubuluak (ADN katea bikoitz baten bikoizketatik sortuak) zinetokoroa Telomeroak METAFASEA Fase honetan, zinetokoroen laguntzaz parekatu egiten dira kromatida ahizpak. Kromatida ahizpak (elkarren kopia dira) ANAFASEA Kromatida ahizpa hauek banatzen hasten dira. TELOFASEA Azken fasean, kromosoma bakoitza zelula berri bateko nukleoan sartua da.

ZENTROMEROAREN POSIZIOAREN ARABERA, KROMOSOMA MOTAK � Zentromeroaren kokapenak markatzen du besoen luzera. Besoak zentromerotik gora eta beherako kromosoma zatiak dira. Metazentrikoa Submetazentrikoa Akrozentrikoa Telozentrikoa

ETA GAMETOEN INFORMAZIOA? MEIOSIA Hauek haploideak (gametoak) (n) beste zelulak (2 n) I Meiosia II Meiosia