Konuma Geliimi r Gr Fatih Mehmet AHN letiim

Konuşma Gelişimi Öğr. Gör. Fatih Mehmet ŞAHİN.

�İletişim, kişiler arasında bilgi ve düşünce alışverişidir. �İletişimin gerçekleşmesi için iletilecek bir düşünce, bir mesaj, mesajı iletecek bir kişi, ortak bir iletişim aracı, mesajı alıp anlamlandırabilecek bir başka kişi gibi unsurların bulunması şarttır.

�Dil, iletişimi sağlamada araç olarak kullanılan sesler, sembol ve sözcükler gibi temel birimleri içine alan insanlara özgü bir sistemdir. �Dil, sembollerine ve bu sembollerin belirli kurallara bağlı olarak kullanılmasından oluşan bir sistemdir. �Bloom ve Lahey’e (1978) göre dil kurallar dizisidir. Her dilin kendine ait sembolleri ve kullanım kuralları vardır

�Dili oluşturan bileşenler ise söz dizimi (syntax), biçimbilgisi (morfoloji), ses bilgisi (fonoloji), anlam bilgisi ve kullanım bilgisi (pragmatik) dir.

Dili oluşturan beş temel birleşen vardır. � Söz dizimi (syntax), Cümlenin yapısını oluşturan ögelerin anlamlı bir biçimde birleştirilmesi ile ilgili kuralları içerir. Çocuğun ilk ifadeleri tek sözcükten oluştuğu için çocuk, söz dizimi ile ilgili kuralları iki sözcük döneminde kullanmaya başlar, “Ahmet süt ister. ” cümlesi sıra değiştiğinde “Süt Ahmet ister. ” şeklinde anlamsız bir cümleye dönüşebilir. � Biçimbilgisi(morfoloji), dilde kullanılan dilin en küçük anlamlı parçaları olan morfemlerin nasıl kullanılacağı ile ilgili kuralları oluşturur. Bu kurallar dildeki kök ve ekleri, bunların birleşme şekillerini ve çekim özelliklerini kapsar. � Bir dilde anlam taşıyan en küçük birime biçim birim (morfem) denir

� Ses bilgisi (fonoloji) bir dilin konuşma seslerini oluşturan fonemlerinin kullanımını ve kombinasyonunu içerir. Konuşma dilinde anlamı ayırt etmeye yarayan en küçük ses birimlerine fonem denir. “s”, ”e”, ”h” gibi, Bu ses birimleri ses sistemlerini oluşturur. � Çocuklar sesin akışını duymalıdır. Sesin akışını algılayan çocuk, bu sesleri küçük parçalara bölerek kendi dilini oluşturmaya başlar � Anlam bilgisi (semantik), Dilde kelimelerin kombinasyonları ve anlamlarını oluşturur. Anlam bilgisi, kişinin deneyimleri ve bilgi birikimi ile yakından ilgilidir. Anlam, dili kullanmanın can damarıdır. � Anlam, seslerin sembol aracılığıyla nesne ve olaylarla ilişkisini belirler. Sözcükler, belli bir anlamı ifade etmek için kullanılır. � Çocuk, dili anlamlı kullanmaya başladığında, belirli durumlar ve nesnelerle kendi düşünceleri arasında anlamlı ilişkiler kurar. Sözcük ve cümlelerini belli

�Pragmatik: Sosyal durumlarda ve sohbetlerde dilin kullanımıyla ilgili kuralları oluşturur. � Bu bileşen sıra ile; konuşma, konuşmayı başlatma, konuşmayı aynı konuda devam ettirme, bitirme, zaman, durum ve konuya uygun konuşma ve anlatım becerilerini içerir. �Çocuklar konuştukları kişiye bağlı olarak, farklı sözcükleri kullanmayı ve sorulara farklı tepki vermeyi erken yaşlardan itibaren öğrenmeye başlar.

�Konuşma: Sözel dildeki ses birimlerinin, konuşma organlarını( dil, dudak vs. ) kullanarak işitilebilir hale getirilmesine konuşma denir. �Konuşmayı üç temel aşamada incelenebilir: respirasyon (solunum), fonasyon (vokal kordlarda ses üretimi) ve artikülasyon (seslerin üretimi).

�Respirasyonun (solunum) iki temel fonksiyonu vardır. Bunlardan birincisi hayati görev olan oksijen transferi, kan elemanlarının dokulara ulaştırılmasıdır. �İkincil (sekonder) fonksiyonu ise sesin üretilmesi için enerjinin sağlanmasıdır

�Fonasyon; ses üretimi demektir. Fonasyon, vokal foldların işitilebilir vibrasyonlarının konuşma sinyallerine dönüşmesidir. Fonatuar fonksiyon respiratuar güce bağlıdır. Bu da akciğerler ile torasik kaslanma ile sağlanır. Tipik olarak, havanın ekspirasyonu fonasyon için kullanılır �Artikülasyon (sesletim); Sesin gırtlak üstü düzenekte yer alan organlar yardımıyla konuşma sesleri olarak şekillendirilip üretilmesidir. sesletim konuşma seslerinin söyleniş(telaffuz) özelliklerini yansıtır.

� SON