DL VE KONUMA BOZUKLUKLARI r Gr Fatih Mehmet

DİL VE KONUŞMA BOZUKLUKLARI Öğr. Gör. Fatih Mehmet ŞAHİN

DİL VE KONUŞMA BOZUKLUKLARI Erişkinlerde Konuşma ve Dil Bozukluğu Apraksi(Apraxia) Dizartri (Dysarthria) Kekemelik (Stuttering) Afazi(Aphasia) Çocuklarda Konuşma ve Dil Bozuklukları Çocukluk çağı konuşma apraksisi (Childhood Apraxia of Speech) Dizartri (Dysartria) Orofasiyal Miyofonksiyonel Bozukluklar (Orofacal Myofunction Disorders) Konuşma ve ses bozuklukları: artikülasyon ve fonolojik süreçler Kekemelik (Stuttering) Dile dayalı öğrenme yetersizlikleri(Language. Based Learning Disabilities) Okul öncesi dil bozuklukları (Preschool Language Disorder) Bilingualizm Spesifik dil yetersizliği (specific language impairment) Selektif Mutizm (Selective Mutism)

Apraksi(Apraxia) • Hece ve kelimelerin doğru olarak sıralanmasındaki zorlukla karakterize bir motor konuşma bozukluğudur. • Mesajlar beyinden artikülatör organa ulaşıncaya kadar bozulmaya uğramaktadır. • Kişinin konuşmada kullandığı kaslarda herhangi bir zayıflık söz konusu olmamasına rağmen sesleri doğru bir biçimde söyleyebilmek için dilini ve dudaklarını doğru bir şekilde uygun yere hareket ettirememektedir.

• Konuşma apraksisine sahip olan bireyler söylemek istedikleri kelimelerin ne olduklarını bilirler ancak onların beyinleri kelimelerdeki tüm sesleri çıkarmak için gerekli olan kas hareketlerini kontrol etmekte zorlanırlar. • Tutarsız konuşma hataları, • Özel ses ve kelimeler çıkartmak için dil ve dudağını eliyle kontrol etmeye çalışma, • Yavaş konuşma oranı, • Bozulmuş konuşma ritmi ve prozidisi, • Amaçlı konuşma yerine daha çok otomatik konuşma sergileme (örneğin selamlaşma gibi), • Şiddetli vakaların tamamında herhangi bir ses üretimi olmadığı görülmektedir. • Atlama, yer değiştirme, ses bozukluğu gibi konuşma hataları

• Dizartri bir motor konuşma bozukluğudur. (Dysarthria) • Konuşma üretimi için kullanılan dudaklar, dil, vokal foldları ve/veya diyaframı içeren kasların yetersiz hareketinden kaynaklanır. • Dizartri beyin hasarına bağlı olarak gelişmektedir. Felç, Beyin yaralanması, Tümörler, Parkinson hastalığı, Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) hastalığı, Multiple Sclerosis, Ayrıca Serebral Palsi veya Muskuler Distrofi gibi doğumsal olarak da meydana gelebilir.

• Anlamayı zorlaştıran peltek, dalgalı ve mırıldanır tarzda bir konuşma mevcuttur. • Konuşmanın oranı yavaştır. • Mırıldanma şeklinde hızlı bir konuşma vardır. • Dil, dudak ve çene hareketleri sınırlıdır. • Konuşurken anormal ritim ve pitch vardır. • Tıkalı veya nazal sesli konuşma veya boğuk veya nefesli bir ses mevcuttur ve ses kalitesi değişmektedir.

Kekemelik (Stuttering • Kekemelik konuşmanın akıcılığını etkiler. • Kekemelik çocukluk çağında başlar ve bazı vakalarda yaşam boyu sürer. • Bozukluk akıcılık bozukluğu olarak da tanımlanmaktadır ve konuşma seslerinin üretiminde bozulmalarla karakterizedir. • Kekemelik konuşma seslerinin uzatılmasının yanı sıra kelime ve hecelerin sık tekrarını içerir.

• Bazı kekeme insanlar konuştuklarında ya çok nefese kalmaktadırlar ya da çok yoğun nefes almaktadırlar. • Konuşma tamamen ya da bir an için kesilebilir ya da duraksamalar meydana gelebilir. • Kişi kelimeyi ancak biraz çaba sonrasında tamamlayabilir

Afazi(Aphasia) • Beyinin dil ile ilgili alanlarının (tipik olarak beyinin sol yanı ) hasarından kaynaklanan bir iletişim bozukluğudur. • Afazi; konuşma, dinleme, okuma ve yazmada zorluklara neden olabilir, ancak afazili bireyler diziartri, apraksi veya yutma problemlerine sahip olabilir. • Afazinin şiddeti ve spesifik semptomları beyin hasarının derecesi ve yerine bağlı olarak değişmektedir.

• Beyin ön bölümüne hasar alan bireyler (Broca Afazi) dalgalı ya da akıcı olmayan konuşmaya sahip olabilirler. genellikle insanların ne söylediklerini oldukça iyi anlarlar. • Beyinin arka bölgelerinde hasarı olanların (Wernicke Afazi) konuşmaları daha akıcıdır. Konuşmanın ritim ve oranı normal olmaktadır. • Ancak onların konuşması hatalı kelimeler veya uydurma sözler içerebilir. Ayrıca, onlar tipik olarak konuşulan şeyi anlamakta zorlanabilirler.