II WOJNA WIATOWA a kultura polska CZAS TRWANIA

II WOJNA ŚWIATOWA a kultura polska

CZAS TRWANIA � 1 września 1939 roku zaczyna się II wojna światowa, Niemcy napadają na Polskę. 17 września- od wschodu agresji dokonują wojska sowieckie. � W okresie 1918 -1939 w wolnej Polsce dorosło zaledwie 1 pokolenie. � Zaczyna się 6 -letni okres okupacji. W kulturze polskiej to zupełnie nowy i tragiczny rozdział.

WAŻNE MAPY: Kierunki agresji Niemiec i ZSRR Podział Polski – część to Generalna Gubernia

Brak oficjalnego życia kulturalnego � Likwidacja prasy polskiej, wydawane w języku polskim gazety były podporządkowane propagandzie niemieckiej - tzw. „gadzinówki” „gadzinówka” z 1943 roku

Teatry i kina Istniały teatry i kina, ale także poporządkowane władzom okupacyjnym; � Część aktorów odmówiła grania, pracując jako szatniarze lub kelnerzy � Hasło walczącego podziemia „Tylko świnie siedzą w kinie, te bogatsze, to w teatrze”. �

Kina i teatry � Synonimem zdrajcy pracującego „dla Niemców” był aktor Igo Sym, na którego AK wydała wyrok i go wykonała, co spotkało się z represjami.

Inteligencja polska – wrogowie III Rzeszy � Początek okupacji to planowe niszczenie polskiej inteligencji, np. aresztowanie w listopadzie 1939 r. profesorów UJ czy zamordowanie profesorów Uniwersytetu w Lwowie w 1941

Obozy koncentracyjne i obozy zagłady Na terenie okupowanej Polski powstają obozy koncentracyjne To tu dokona się zagłada europejskich Żydów- Holocaust

Polskie Państwo Podziemne � Na terenach okupowanych działa Polskie Państwo Podziemnew warunkach konspiracji kwitnie życie kulturalne i literackie � Ważny ośrodek to Warszawa.

Tajne nauczanie Działały tzw. tajne komplety oraz „latający uniwersytet” Tajne nauczanie było karane przez władze okupacyjne

GRABIEŻ DÓBR KULTURY W czasie okupacji trwała planowana grabież dóbr kultury Niektóre cenne zbiory przepadły na zawsze

Utracone dobra A. Gierymski „Pomarańczarka”obraz odzyskany dopiero w 2010 roku Rafael Santi „Portret młodzieńca” i kielich z Tyńca

KOLUMBOWIE W czasie okupacji pojawia się nowe pokolenie twórców, ur. ok. 1920 zwane „pokoleniem Kolumbów” � Wielu młodych z tego pokolenia wojny nie przeżyje, ginąc w akcjach zbrojnych lub w Powstaniu Warszawskim � � Symbole pokolenia Kolumbówmłodzi Akowcy i harcerze z Szarych Szeregów

Pokolenie Kolumbów wspólne doświadczenia wojenne – udział w walkach, pobyt w obozie Stracona młodość Ogromna wrażliwość Stracona młodość śmierć

KOLUMBOWIE Krzysztof Kamil Baczyński (1921 - 1944) Baczyński uważany był za najwybitniejszego poetę swojego pokolenia- zwano go „nowym Słowackim”

KOLUMBOWIE � Tadeusz Gajcy (1922 - 1944) i Zdzisław Stroiński (1921 -1944) � Młodzi poeci, przyjaciele- zginą razem 16 VIII 1944 w Powstaniu Warszawskim

KOLUMBOWIE Andrzej Trzebiński (1922 -1943)zginie w egzekucji ulicznej Tadeusz Borowski (19221951)- popełni samobójstwo

Kolumbowie Gustaw Herling- Grudziński (1919 -2000)- przejdzie „piekło łagrów sowieckich) „Inny świat”- dokument pobytu w łagrze

Wojenne losy pisarzy: Stanisław Ignacy Witkiewicz- samobójstwo -18. 09. 1939 � Józef Czechowicz- zginął podczas bombardowania Lublina w 1939 � Bruno Schulz- zastrzelony na ulicy w 1942 � Okupację w Polsce przeżyli: L. Staff, Z. Nałkowska, J. Iwaszkiewicz � Przebywali na emigracji: J. Tuwim, A. Słonimski, M. Pawlikowska- Jasnorzewska, J. Lechoń, K. Wierzyński, W. Gombrowicz �

Podsumowanie: �W czasie wojny początek bierze tzw. literatura faktu, czyli opisująca „czas pogardy”, „czas Apokalipsy spełnionej”.