Hosting Holding CareExpress Amsterdam Casustiek Annelieke van Dam

Hosting & Holding Care-Express Amsterdam Casuïstiek Annelieke van Dam & Suzanne Medema Maart 2019

Indeling • Wie zijn wij & wat doet de Care-Express? • Wat is hosting? • Casus hosting Charlotte • Wat is holding? • Casus holding Suzanne • Vragen 3

Care-Express • Onderdeel van De Opvoedpoli, een landelijke tweedelijns instelling voor (intensieve) ambulante specialistische jeugdhulp. • Locaties in Amsterdam, Den Haag, Haarlem, Utrecht, Zaanstreek/Waterland, Zoetermeer. • Jongeren van 12 t/m 23 jaar, met meervoudige problematiek op verschillende leefgebieden. • Geïntegreerde specialistische jeugdhulp: specialistische (jeugd) GGZ én jeugdhulp. Bijv. diagnostisch onderzoek, cognitieve gedragstherapie, groepstherapie, psychotherapie, coaching, relationele gezinstherapie, toe geleiden naar begeleid wonen, etc. • Verschillende disciplines zoals jongerencoaches, (GZ-)psychologen, (forensisch) orthopedagogen, psychiaters, systeemtherapeuten, klinisch psychologen, psychotherapeuten, etc (inzet vaktherapie in ontwikkeling). 4

Speerpunten Care-express: • Outreachend: werken daar waar het nuttig en nodig is. • Matching: welke professional past bij deze jongere qua kennis, kunde en persoonlijkheid. • Brede focus: van psychische klachten tot gezinsrelaties, wonen en financiën. • Multidisciplinair: alle benodigde professionals onder 1 dak voor brede kijk en opschalen en afschalen binnen hetzelfde team. • Maatwerk: we doen wat nodig is om een jongere te begeleiden en te behandelen op de manier die voor hem/haar werkt. • Het ijzer smeden als het warm is: snelle start nodig dus geen/beperkte wachtlijst. • Vasthoudend: we hebben de lange adem die nodig is om echte verandering te realiseren. 5

Intergenerationele overdracht doorbreken • Jongeren met psychische en psycho-sociale problemen groeien vaak op in gezinnen waarin sprake is van allerlei problematiek, waaronder het ouderfunctioneren. • Hierdoor komt een jongere onvoldoende toe aan de eigen levensfase gebonden ontwikkelingstaken (zoals separatie, individuatie, etc). • Dit kan weer negatieve invloed hebben op het ouderschap van de jongere als volwassene zelf… • Door het bieden van een correctieve ervaring met een hechtingsfiguur kan alsnog worden voorzien in gemiste basisbehoeften van onze jongeren, zodat gestagneerde ontwikkeling weer op gang kan komen. • Deze vertrouwensband, die wij aanvankelijk als primair doel hebben, zorgt ervoor dat de meeste jongeren worden gemotiveerd om veranderingsgerichte behandeling te starten. • Dit gaat dus niet om specifieke therapeutische interventies, maar veel meer over onze algemene bejegening en de randvoorwaarden van onze trajecten. 6

Hosting betreft een emotioneel klimaat scheppen waarin: • We de jongere als gast beschouwen, die speciaal is op zijn eigen manier; • Gericht zijn op samenwerking met de jongere; deze moet zelf onze hulp willen en bepaalt zelf de doelen waaraan we gaan werken. • De jongere suggesties doen en advies geven, mét duidelijk toelichting, maar niet dwingen. Denk bijv aan de hulpvraag, frequentie van sessies, wie komt er mee, wanneer betrekken we belangrijke anderen, etc. Begint al bij aanmelding! • Ook ruimte is voor het dagelijks leven en wat goed gaat. Wie ben jij ipv wat is je probleem. • We een (re)actieve houding aannemen, de jongere dus volgen, maar wel telkens spiegelen, waardoor we de zelfreflectie vergroten. • Duidelijke informatie geven over verwachtingen en rechten en transparantie in communicatie met derden: dus samen bellen, emails aan derden eerst aan jongeren voorleggen, etc. • De drempel zo laag mogelijk maken: huiskamersfeer, iedere prof zijn eigen mobiel (met meestal ook whatsapp). • We aansluiten op sterke kanten en interesses: samen doen wat iemand prettig vindt inzetten in de behandeling. • Flexibiliteit bestaat in waar en wanneer we afspreken. We hebben geen 9 tot 5 kantoormentaliteit. • De jongere een eigen individuele contactpersoon heeft en ouders/gezin worden begeleid door een andere collega. • Onze coaches werken zelfstandig en transparant, in kleine, zichtbare teams. Zo kunnen we snel schakelen en zijn jongeren bekend met meerdere collega’s. Doorgaand proces: beïnvloedt zowel de motivatie als de openheid voor aangaan van een hechtingsrelatie met de prof. 7

Casus hosting Charlotte • Ttv aanmelding 14 jaar, compleet gezin, jongste kind. Zus bekend met ADD, vader slechte gezondheid en er zijn financiële zorgen. • Klachten: somberheid, hoog schoolverzuim, vermoedens sociale angst, maar diffuus beeld want wel veel vrienden. • Verstoorde schoolgang sinds basisschool. Regulier basisonderwijs periode icm Altra na schooltijd. Al jong vermoedens hoogbegaafdheid, bevestigd door iq onderzoek. Regulier vo, tweede klas start verzuim, door naar HB college en behandeling Bascule zorglijn emotionele stoornissen. Ondanks vso moeilijk in contact met docenten, teruggetrokken en gesloten. • Aanmelding bij Team Thuiszitters, CE doet de SGGZ. Start systeemtherapie want nog geen individuele vraag. Plus vanuit Altra al Atos betrokken: nauwe samenwerking! 8

Start traject en verloop • Vlak na aanmelding overlijdt vader plots, waarna toch vraag individuele hulp. Máár praat niet zelf, hangt hele gesprek over de tafel en maakt geen contact. Systeemtherapie loopt parallel door, gericht op samen verwerken en herschikken. Moeder bagatelliseert Charlotte’s klachten. • Procesdiagnostische fase: veel stiltes en vermijding verdragen. Luisterend oor en weerstand er laten zijn. Conclusie: dysthymie, gestagneerde rouw, schoolfobie, zeer lage selfefficacy. Mogelijk ADD. • Ondertussen gestart nieuwe reguliere MAVO vanuit eigen wens, maar geen succes. Gaat wel, maar klas niet in. Binnen 2 maanden geheel uitgevallen. Vanwege verlammende somberheid, passiviteit, veel te weinig eten door gebrek aan trek en sterk verstoorde slaap start farma (SSRI). Contact leerplicht: voorlopige ontheffing. • Vervolggesprekken vooral over samenhang van klachten voor vergroten zelfinzicht en uitdiepen betekenisgeving. Verdragen van nieuwe faalervaring school. Aantal huisbezoeken en later samen naar buiten en lopen. We mogen het steeds meer over vader hebben. 9

Blik naar de toekomst … • Niveauindicatie obv dossierstudie tbv thuisonderwijs en testen via ib-er TT zonder band lukte niet. Dus testing the limits in IQ onderzoek door mij. • Start emdr op beelden overlijden vader, gestagneerde rouw. Atos stapt eruit omdat contact staat. • Somberheid stabiliseert en er ontstaat ruimte voor school: blik meer op toekomst gericht. Systeemtherapie stopt, gezinsleden delen meer met elkaar. • Opplussen met thuisdocent op maat: start met mij erbij voor handleiding Roos en advisering tav opbouw. • Parallel CGT (exposure, activeren, cognitieve herstructurering) icm EMDR op schoolfobie en zelfbeeld. Tevens e-health gericht op slaaphygiëne. • Opnieuw systeemtherapie, nu gericht op relatie broer en begrenzing door moeder. • Straks: instroom school (Orion) en COMET groep. 10

Holding Term van Winnicott, die hem als volgt omschrijft: • ‘Dit omvat het fysieke vasthouden van het intra-uterine leven, en breidt zich geleidelijk aan uit tot de hele adaptieve zorg voor het kind, met inbegrip van het aanraken en vasthouden. Ten slotte kan het worden uitgebreid en de functie van het gezin omvatten. ’’ • ‘Een vermogen tot identificeren, tot weten hoe de baby zich voelt’. In de psychotherapeutische setting • “veilig vastgehouden”. Alleen dan zal de patiënt zich aan vrije associatie wagen en zijn innerlijke wereld naar buiten brengen. • A “holding environment” for the client, in order that the client may begin to recognize and meet previously neglected ego needs and facilitate the emergence of the true self. • The holding environment facilitates the child’s transition to autonomy. Failure on the Mother’s part to provide an adequate holding environment results in a “false self disorder”,

Casus Suzanne & ouders • 18 jaar • Intake januari 2018 • Verwijzing ivm langdurig bestaande sociale angst, faalangst, stemmingsklachten, zich uitend in terugtrekgedrag, woede uitbarstingen, uitsluiting door klasgenootjes HAVO. • VG/ ADHD, geen medicatie 12

Psychiatrisch onderzoek en DD • Psychiatrisch onderzoek/ Tijdens het contact is er sprake van dreigen, devalueren, pogingen tot het nemen van controle en macht, agressie door oa op de tafel te gaan slaan. Er is sprake van een instabiel zelfbeeld en zelfgevoel, onzekerheid over sexe, recidiverende suïcidale uitingen en automutilatie, affectieve instabiliteit voornamelijk reactief, gevoelens van leegte en woede uitbarstingen • DD/ Borderline psst Bedreigde persoonlijkheidsontwikkeling Gedrag passend bij de adolescentie gecombineerd met grenzeloosheid ouders Genderdysforie? ASS? • Behandelplan/ Behandelend psycholoog 1 -2 x per week, systeemtherapeut, psychiater 1 x per maand 13

Systeem & Systeemgesprek • Moeder: aanpassend aan omgeving over haar eigen grenzen, onzeker, angstig, moeilijke zwangerschap, denkt geen goede moeder te zijn (zegt dit ook tegen Suzanne), machteloos en grenzeloos in contact met Suzanne, overspoelende emoties • Vader: ‘enig kind’, geen vrienden, bemiddelt tussen Suzanne en moeder, wil niet naar systeemgesprek omdat zijn dochter dat niet wil • Ouders, behandelend psycholoog, systeemtherapeut: grenzeloosheid besproken, duidelijke grenzen gesteld rondom dreigen met suïcide en automutilatie, voorwaarden voortgang behandeling. • Containen: woede 14

Vragen? 15