HKAYE TPLER M KEMAL DEMRDELEN KTAHYA KILIARSLAN ANADOLU

HİKAYE TİPLERİ M. KEMAL DEMİRDELEN KÜTAHYA KILIÇARSLAN ANADOLU LİSESİ EDEBİYAT ÖĞRETMENİ

• Hikâyeler, tertiplerinde kullanılan teknik açısından ikiye ayrılırlar: • Klâsik Vak'a. Hikâyesi (Olay Hikâyesi), • Durum Hikâyesi

1. Klâsik Vak'a Hikâyesi (Olay Hikâyesi) • Bu tarz hikâyelerde vak'adaki olay örgüsü şahıs, zaman ve mekân unsurlarına bağlı olarak serim, düğüm, çözüm zinciri içinde verilir.

• Klâsik vak'a hikâyelerinde olay, iki zıt gücün mücadelesi şeklinde ortaya konulur. Bu mücadele kişiler ve toplum arasında olabileceği gibi, kişinin kendisiyle çatışması şeklinde de verilebilir. O zaman çatışma daha çok psikolojik bir muhteva kazanır. Bu çatışma zamana, mekâna ve şahıs unsurlarına bağlı olarak geliştirilir. Çatışma aynı zamanda merak unsurudur

• Klâsik vak'a hikâyesinde olaylar bir yelpaze gibi açılır. Bağlı olduğu merak unsurları bir çözülerek sona ulaşılır.

• Klâsik vak'a hikâyelerindeki bu teknik, Fransız edebiyatının önde gelen ismi Guy de Maupassant (Guy do Mopasan) tarafından yaygınlaştırıldığı için bu çeşit hikâyelere "Maupassant” tarzı hikâye" de denir.

2. Durum Hikâyesi • Durum hikâyelerinde serim, düğüm, çözüm düzeni olay hikâyelerinden farklıdır. Merak unsurunun yerini bir durum ve davranışa bağlı, hareket yönü zayıf olaylar alır. Ferdî ve sosyal yorumların, duygu ve hayallerin ön plânda olduğu bu hikâyelerde merak unsuru ikinci plânda kalır. Tahlil ve tasvirlere fazla yer verilmez.

• Durum hikâyelerinde olay kişileri tamamiyle tanıtılmaz. Kişilerin yaşama şartları, zaman ve mekân, okuyucuya anlatılmaktan ziyade sezdirilir. Durum hikâyeleri, hikâye etmekten çok, gösterme esası üzerine kurulur.

• Durum hikâyelerinde düğümlerin çözüldüğü bir son görülmez; açık kalır. Bitmeyen son, her okuyucuda farklı bir çağrışım yapar, farklı bir izlenim bırakır.

Hikâyeyi tasvir, tahlil ve merak unsurlarından kurtarmayı amaç edinen Anton Çehov bu tekniği yaygınlaştırdığı için bu tarz hikâyelere "Çehov tarzı" da denir.