Hcre Sakalm Erileri Hcre kltrlerinin in vitro nlanmalar

Hücre Sağkalım Eğrileri

• Hücre kültürlerinin in vitro ışınlanmaları ile 1946 yılında geliştirilen hedef teorilerine göre radyasyonun hücreye etki edebilmesi için hücredeki kritik moleküller veya bölgelerin radyasyonla en az bir vuruş sonrası inaktive hale gelmesi gerekmektedir.

Hedef teorisinde iki farklı görüş vardır: • Tek Hedef Tek Vuruş: Hücre ölümünden sorumlu olan sadece bir tek bölge olup buranın vurulması ile hücre ölümü gerçekleşmektedir. • Çok Hedef Tek Vuruş: Hücre ölümünden çok sayıda kritik hedef sorumlu olduğundan hücre ölümünün gerçekleşebilmesi için her hedef için birer vuruş gerekmektedir.

Eksponansiyel Sağkalım Eğrileri: • Hücre kültürlerinde genellikle hücre serilerinin zamanla artışı zamana bağlı 2 n artış şeklinde (aritmetik) değil eksponansiyel yani 2 kattan daha fazla n 2 şeklinde olduğundan buna eksponansiyel artış denmektedir. • Sağkalım eğrilerinin eksponansiyel özelliği hedef teorisinin tek hedef-tek vuruş inaktivasyonu fikrine uygundur ve radyasyon etkisi ile hücre ölümünün rastgele meydana geldiğini gösterir. • Hücre kültüründe radyasyon maruziyeti sonrası yaşamaya devam eden hücre sayısı o hücre kültüründeki sağkalım fraksiyonunu temsil eder.

• Sağkalım fraksiyonu= Koloni sayısırad/ (Ekilen hücre sayısırad x PE)

• Eksponansiyel hücre sağkalım eğrilerinde tek vuruş ile aynı sayıda değil aynı oranda hücre ölümü gerçekleştiği düşünüldüğünde 100 vuruş yapıldığında hücrelerin e-1 oranda yani %37 oranında sağkaldığı ve %63 oranda ölüm gerçekleştiği kabul edilir. • D 0 ise bu hücrelerde %37 oranında sağkalmasına neden olan dozu tanımlar

• 1/ D 0 = sağkalım eğrisinin eğimini • Eğim arttıkça hücrenin radyosensitif olduğu eğim azaldıkça dirençli olduğu düşünülür. • Yüksek LET’li radyasyonlar da direk hasar etkisi ile genellikle bu şekilde eğimi artan bir eğri gözlenir.

• Omuzlu sağkalım eğrileri ise genellikle çok hedef tek vuruş teorisine uyan eğriler olup başlangıç eğimi sıfır olan eğrilerde X ekseninde Doz; Y ekseninde sağkalım fraksiyonu (log) yer aldığında hücrelerin tamamının ölmesi için uygulanması gereken D 0 doz sayısı yani ekstrapolasyon sayısı n ile; hücrelerin eksponansiyel olarak ölmeye başladıkları omuz bölgesi ise Dq yani yarı eşik doz olarak tanımlanır.

• Grafiğin başlangıç kısmında eğri düz olarak ilerlemekte ve daha sonra bir omuz bölgesi görülmektedir. • Bu eğrilerde Sağkalım fraksiyonu SF=1 - ( 1 -e-D/D 0)n şeklinde hesaplanır

• Başlangıç eğimi sıfır olmayan eğrilerde ise radyasyonun doz ne kadar düşük olursa olsun etkisinin başladığı ve bu eğrilerde tek hedef tek vuruş ve çok hedef tek vuruş olmak üzere iki komponentin beraber yer aldığı görülmektedir. • Bu eğrilerde de n eksprapolasyon sayısını, Dq yarı eşik dozu, 1/D 1 ise başlangıç bölgesinin eğimini verir. • Bu eğrilerde Sağkalım fraksiyonu SF= e-D/D 1[1 - ( 1 -e-D/D 0)n] şeklinde hesaplanır.

Hücre Sağkalım Eğrisini etkileyen faktörler: • Hücre döngüsünde bulunduğu faz G 2 ve M en duyarlı, • LET yüksek LETli radyasyonlarda sağkalım fraksiyonu eğrisinin eğimi büyüktür • Subletal hasar tamiri , • Potansiyel letal hasar tamiri, • Doz hızı düşük olduğunda uygulanan radyasyon dozunda hücre sağkalımı daha fazla olur • Oksijenlenme indirekt etkinin artımı • Isı genellikle yüksek ısıda radyasyona duyarlılık artar • Radyoprotektor veya radyosensitizer ajan kullanımı