HCRE karyotik hcre rn Hayvan hcresi Prokaryotik hcre

HÜCRE Ökaryotik hücre (Örn: Hayvan hücresi) Prokaryotik hücre (Örn: Bakteriler)

Büyüklükler

Hücrelerin Boyutları Işık mikroskobunun teorik sınırı (200 nm) Ökaryot Prokaryot

Bir insanda 70 -100 trilyon hücre vardır

Bir Hayvan Hücresi Örneği

Hücre Organelleri Yapı Prokaryot Bitki Hücresi Hücre Hayvan Hücresi Kısaca Görevi Hücre zarı Var Var Madde alış-verişi ve sitoplazmayı ortamdan ayırmak Hücre çeperi Var Yok Koruma ve destek Ribozom Var Var Protein sentezi Mitokondri Yok Var Enerji (ATP) üretim merkezi Plastitler Yok Var Yok Çeşitli pigmentleri taşımak, besin depo etmek Klorofil Var (bazılarında) (çoğunda) Yok Fotosentez yapmak Var Hücre bölünmesinde görevli Sentrozom Yok(basit bitkilerde var) Lizozom Yok Benzeri var Var Hücre içi sindirim yapmak Golgi aygıtı Yok Var Hücre dışına salgı yapmak Endoplazmik retikulum Yok Var Madde taşınması ve depolanması, lipid sentezi Koful (Vakuol) Yok Var (büyük) Var (küçük) Geçici depolama birimi Çekirdek Yok Var Hücrenin kalıtım ve yönetim merkezi Çekirdekçik Yok Var DNA ve ribozom sentezi

Hayvan Hücresi Çeşitleri

Hücre Bölünmesi • Vücudumuzda iki tip hücre bölünmesi görülür – Mitoz (Somatik hücrelerde): Organizmaların büyümesi ve ölen hücrelerin yerine yenilerinin yapılması – Mayoz (Üreme Hücrelerinde): Üreme hücrelerinin oluşturulması

Mitozda ata hücrenin bir kopyası yapılır 2 n kromazomdan 2 n kromozomlu yeni bir hücre

Mitozun değişik evrelerindeki hücreler

Mayoz 2 n kromozomu olan hücreden n kromozomlu hücreler

Mitoz ve Mayoz

Hücre Bölünmesi • Vücudumuzdaki bazı hücreler mitoz bölünme sergileyebilir. Bu bölünebilme sayısı 200 civarındadır. • Sinir hücreleri bölünmezler. Bu sebeple sinir hücrelerinde meydana gelen hasar kalıcıdır. • Kalp hücreleri de bölünmez olarak kabul edilebilir. O sebeple kalp krizi geçiren hastalarda ölen hücrelerin yerine yenisi yapılamadığı için hasta kalbine yük bindirecek aktivitelerden kaçınmalıdır.

Aynı canlının farklı hücrelerinde farklı olan ne? • Hayvan hücreleri farklı dokularda farklı şekil ve fonksiyonlarda olsa da genetik materyal aynıdır. • Farklı dokularda DNA’nın farklı bölgeleri okunmaktadır. • Yani kalp hücresinden izole edilen DNA, beyin hücresinden izole edilen DNA ile aynıdır. Fakat ürettikleri proteinlerde ve şekillerinde farklılıklar olabilir.

• Somatik hücreler 2 n kromozom içerirken, üreme hücreleri n kromozom içerir. • İnsan için n=23 • Bu sebeple insan sperm ve yumurta hücresinde 23 kromozom bulunurken, karaciğer hücresinde 46 kromozom bulunur.

Sperm Hücresi

Mitokondri sadece spermin kuyruk kısmında bulunur. Kuyruk da yumurtaya giremez. Yani…

Mitokondriniz annenizdeki mitokondrinin aynısıdır

Evet bunlardan biri sizdiniz

Nedir bu erkeklerden çektikleri…

Döllenen Yumurta Bölünmeye Başlar

Sekiz hücreden sonra hücrelerin fonksiyonları farklılaşmaya başlar. Bazıları beyninizi, bazıları kalbinizi…

Haftalar sonra…

Ve…

Nereden nereye

Suni Dölleme

Suni Dölleme

Yapay döllemeden 72 saat sonra 8 hücreye ulaşılır

ve Tüp Bebek Embriyo tabiki tüpün içinde gelişmiyor

1978’de tüp bebek yöntemiyle dünyaya gelen ilk bebek Louise Brown

• Suni döllemeden sonra sekiz hücre olana kadar bölünme laboratuarda takip ediliyor. İstenirse bu aşamada hücrelerden biri alınarak genetik hastalık olup olmadığı, bu hücre kümesinden oluşacak insanın cinsiyeti vb özellikleri belirlenebilir.

• Sağlıklı hücre topluluğu anne rahmine aktarılır. Ancak rahim duvarına tutunmama ihtimali var. • Bu sebeple klinikler genellikle anneden birden fazla yumurta alıp onları döller ve problem olmayan 4 -5 tanesini anneye aktarır. • Hepsi de anne rahmine tutunur ve çoğalmaya başlarsa, bebek bezi ve mamalar için sponsor bulmalısınız.

Hücredeki Bazı Yapılar

Mitokondri

• • • Bir karaciğer hücresinde sayıları 2500 civarına ulaşabilir. Krebs devri, Oksidatif fosforilasyon burada olur Yağ asitleri burada yakılır ATP’nin üretildiği başlıca yerdir. Bir bakteri büyüklüğündedir.

Ribozom • • m. RNA’yı okuyarak protein yapmaktan sorumludur Prokaryotik olanları 20 nm, ökartotik olanları 25 -30 nm çapındadır. Bir çoğu endoplazmik retikuluma bağlıdır Bakterilerde endoplazmik retikulum yoktur. • Endoplazmik retikulum üzerinde bulunan ribozomlar

Protein Sentezi

Hücre Zarı 5 -10 nm kalınlığındadır

Membran akışkan bir yapıdır

Fosfolipitler Lipozom Oluşturabilir

Bir Soru Lesitin lipozom oluştrabilirken linoleik asit niçin oluşturmaz?

Bakteriler İnsandaki bakteri hücre sayısı, insan hücresi sayısından fazladır. Sizce insanda kaç kg bakteri yaşamakta?

• Tipik olarak birkaç mikrometre uzunluğunda olan bakterilerin çeşitli şekilleri vardır; kimi küresel, kimi spiral şekilli, kimi çubuksu olabilir. Yeryüzündeki her ortamda bakteriler mevcuttur. Toprakta, deniz suyunda, okyanusun derinliklerinde, yer kabuğunda, deride, hayvanların bağırsaklarında, asitli sıcak su kaynaklarında, radyoaktif atıklarda büyüyebilen tipleri vardır. Tipik olarak bir gram toprakta bulunan bakteri hücrelerinin sayısı 40 milyon, bir mililitre tatlı suda ise bir milyondur; toplu olarak dünyada beş nonilyon (5× 1030) bakteri bulunmaktadır.

Bakteri DNA’sı Halkasaldır Plazmit DNA ise 2 -30 gen taşıyan DNA zinciridir. Bir çok bakteride bulunur. Bakteri plazmitleri başka bakterilere aktarabilirler

E. coli hücre duvarında delik açılırsa… E coli DNA’sı 1, 5 mm uzunluğundadır. Yani DNA E coli’den 1000 kat daha uzundur.

Bakteriler birbirlerine genetik materyal aktarabilir

Kolera Bakterisi

• Çoğu bakteride tek bir dairesel kromozom bulunur, bunun büyüklüğü endosimbiyotik bir bakteri olan Candidatus Carsonella ruddii de 160. 000 baz çiftinden, bir toprak bakterisi olan Sorangium cellulosumda 12, 200, 000 baz çiftine kadar uzanır. [Borrelia cinsine ait spiroketler bu genel özelliğin bir istisnasıdır, Borrelia burgdorferi (Lyme hastalığı etmeni) gibi türlerde tek bir doğrusal kromozom bulunur. Bakteriyel kromozomlardaki genler genelde tek bir sürekli DNA parçasından oluşur, bazı bakterilerde intronlar bulunmuşsa da bunlar ökaryotlarda olduğundan çok daha enderdir.

• Bakteriler belli bir boya kadar büyür ve sonra eşeysiz üreme şekli olan ikili bölünme ile ürerler. En iyi şartlarda bakteriler büyük bir hızla büyür ve ürerler; bakteri topluluklarının sayısı her 9, 8 dakikada ikiye katlanabilir.

Bakteriler bölünerek çoğalır E. coli

Helicobacter pylori (Ülserden sorumlu) Bu bakteri asitli ortamda nasıl yaşayabiliyor?

Virüsler Virüs bir hücre olarak kabul edilmez

LYTIC CYCLE ve LYSOGENIC CYCLE

Bir Soru Grip ve AIDS hastalıklarını yapan virüslere karşı niçin etkili bir ilaç geliştirilememektedir? Niçin her sene farklı bir grip çeşidi ile karşılaşmaktayız?