EVLLK RAPORLARI Dr Naciye Demirel 16 Pratisyen Hekimlik

EVLİLİK RAPORLARI Dr. Naciye Demirel 16. Pratisyen Hekimlik Kongresi 21 Ekim 2011 Antalya

Evlilik Raporları Atölye Çalışması Raporu, 28 Mayıs 2002, İstanbul Tabip Odası, Pratisyen Hekim Komisyonu

EVLİLİK RAPORLARI BİRİNCİ BASAMAKTA VERİLMELİ Mİ? Bu rapora neden gerek var? Medeni Kanun gereğince evlenecek kişilerin sağlık raporunu evlendirme memurluğuna vermesi gerekiyor.

HANGİ YASALARA DAYALI OLMALIYIM? “EVLİLİK RAPORLARI” YASAL ÇERÇEVE Medenî Kanun – 136. Madde Umumi Hıfzısıhha Kanunu – 122, 123, 124. Maddeler Evlenme Muayenesi Hakkında Nizamname (17. 08. 1931) Sağlık Bakanlığı Genelgesi (18. 03. 2002 tarih / 4134 sayılı)

MEDENİ KANUN Madde 136: Erkek ve kadından herbiri, nüfus cüzdanı ve nüfus kayıt örneğini, önceki evliliği sona ermişse buna ilişkin belgeyi, küçük veya kısıtlı ise ayrıca yasal temsilcisinin imzası onaylanmış yazılı izin belgesi ve EVLENMEYE ENGEL HASTALIĞININ BULUNMADIĞINI GÖSTEREN SAĞLIK RAPORUNU evlendirme memurluğuna vermek zorundadır.

UMUMİ HIFZISIHHA KANUNU Madde 122: Evlenecek erkek ve kadınlar evlenmeden evvel tıbbi muayeneye tabidir. Bu muayenenin sureti icrası ve teferruatı hakkında Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti’nce bir nizamname neşrolunur. Madde 123: Frengi, bel soğukluğu ve yumuşak şankr ve cüzzama ve bir marazı akliye müptela olanların evlenmesi memnudur. Bu hastalıklar usulü dairesinde tedavi edilip sirayet tehlikesi geçtiğine veya şifa bulduğuna dair tabip raporu ibraz olunmadıkça musapların nikahları akt olunamaz. Madde 124: İlerlemiş sari vereme musap olanların nikahı altı ay tehir olunur. Bu müddet zarfında salah eseri görülmezse bu müddet altı ay daha temdit edilir. Bu müddet hitamında alakadar tabipler her iki tarafa bu hastalığın tehlikesini ve evlenmenin mazarratını bildirmeğe mecburdur.

EVLENME MUAYENESİ HAKKINDA NİZAMNAME Resmi Gazete Tarih: 21. 9. 1931; Sayı: 1904 1 ve 2. Maddeler : 3. Madde Hükümet tabiplerince verilmesi gerektiği : Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 123. Ve 124. Maddelerine uyum 4, 5 ve 6. maddeler : Muayene yöntemleri 7 ve 8. maddeler : Şüpheli vakalara yaklaşım 9 -15. maddeler : Diğer kurallar

EVLENME MUAYENESİ HAKKINDA NİZAMNAME Madde 1 - Devletin bilcümle resmi sıhhat dairelerinde ve müesseselerinde evlenme muayenesi meccanen yapılır. Resmi tabipler evlenme muayenesi yalnız dairelerde ve müesseselerde meccanen icra ile mükelleftirler. Madde 2 - Hususi tabiplerin ve hükümet tabibinden gayrı etibbayı resmiyenin verdiği sıhhat raporları mahalli hükümet tabipliği veya vekili tarafından tasdik edilmedikçe muteber olmaz. Hükümet tabipleri bu raporları tasdik etmezden evvel mevcut kuyudattan hakkında sıhhat raporu verilen evlenme namzedinin Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 123 ve 124 üncü maddelerinde mezkür evlenmeğe mani hastalıklardan biriyle malül olup olmadığını araştıracaklardır. Hükümet tabipliğinin resmi mühürünü ve tabibin imzasını havi olmayan sıhhat raporları muteber değildir. Madde 3 - Evlenme muayenesi aşağıdaki tarzda icra olunur. Tabip her şeyden evvel evlenme namzedinin ahvali umumiyesine, görünüşüne bakacak ve Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 123 ve 124 üncü maddelerinde zikrolunan hastalıklardan biriyle malül olduğu şüphesini verecek asar ve emare görmediği takdirde erkeklerde ve kadınlarda başka tarzda olmak üzere muayeneleri icra edilecektir. Madde 4 - Erkeklerde yapılacak muayenede: 1 - Ağızda: yanak ve dudakların gışayı muhatileri dil ve dilin altı, damak ve vel'um; 2 - Sadır batın ve zahirde cilt (bunlar gözle muayene olunacaktır); 3 - Koltukaltı, kasık ve dirsek ukdeleri; 4 - Kadipte: İhlilin tazyikile ifrazın çıkıp çıkmadığı; 5 - Dizlerin aksülamelleri dikkatle muayene olunacaktır. Madde 5 - Kadınlarda ağız muayenesi erkeklerde olduğu gibidir. Bakirelerde bu muayeneden başka yalnız dirsek ukdelerinin muayenesile iktifa olunur.

EVLENME MUAYENESİ HAKKINDA NİZAMNAME Madde 6 - 4 üncü ve 5 inci maddelerde yazılı muayenelerde namzedin evlenmemeye mani hastalıklardan biriyle malül olduğuna dair delil ve emareler görüldüğü veyahut yalnız bu muayenelerle kanaat hasıl olamadığı takdirde muayene şu suretle tamik olunur. Verem şüphesinde: Sadra kar'üisga yapılacak ve namzedin tabibin gözü önünde balgamı alınacak, frengi şüphesinde: Frengi Tedavi ve Talimatnamesinin fazlı mahsusunda zikrolunduğu veçh üzere kan, belsoğukluğu şüphesinde: İhlil ifrazatı alınarak muayeneye gönderilecektir. Cüzzam ve akıl hastalıkları şüphesinde: Tabip fennin gösterdiği müteamil usulleriyle tefahhüsatını tamik edecek ve karar ittihazı için icabında namzedi bir mütehassısa sevkedecektir. Laboratuar muayenesi yapılmayan yerlerde tabip bunu raporunda derceder. Madde 7 - Muayene için müesseselere gönderilecek mevat mühür altında ve buna dair mahrem olarak yazılmış bir tezkere ile sahibinden gayri vasıta ile sevkolunacaktır. Muayene neticeleri kezalik mahrem bir tezkere ile tabibe bildirilir. Namzedi muayene eden tabip bizzat yaptığı muayeneye veya resmi laboratuvardan yahut mütehassıs tabipten kendisine bildirilen neticelere nazaran evlenme namzetlerinin Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 123 ve 124 üncü maddelerinde zikrolunan hastalıklardan birile malül olduğu kanaatını hasıl ettiği takdirde sıhhat raporunu vermez ve evrakı dosyasında hıfzetmekle beraber işi ait olduğu hükümet tabibine de bildirir. Madde 8 - Balgamında koh basili bulunanlar veya seriri olarak ilerlemiş sari veremli olduğu tebeyyün edenler ile hançere veremine müptela olan namzetlerin evlenmesine müsaade olunmaz. Bu gibi evlenme namzetleri hakkında Umumi Hıfzıssıha Kanunun 124 üncü maddesi tatbik olunacaktır.

EVLENME MUAYENESİ HAKKINDA NİZAMNAME Madde 9 - Evlenme muayeneleri müstacel işlerden maduttur. Gerek namzedi ve gerek muayenesinde teşhisi kati vaz'ı için gönderilen mevaddı muayene eden resmi tabipler bu muayeneleri tercihan ve derhal icra edeceklerdir. Madde 10 - Dairei resmiyede yapılan evlenme muayeneleri ayrı bir odada ve mahrem olarak yapılır. Kadınların muayenesi esnasında bunların etrafı ailesinden biri hazır bulunabilir. Tabipler bu muayeneler netayicini mahrem tutmağa mecburdurlar. Madde 11 - Muayeneye gelen namzetler ispatı hüviyet için nüfus tezkerelerini veya pasaport, hüviyet cüzdanı ve saire gibi resmi vesaiki ibraz ile mükelleftirler. Hüviyetinin sıhhatinden şüphe edilen eşhasın evlenme muayeneleri tamamile hüviyetini ispat edinceye kadar icra olunmaz. Madde 12 - Hususi tabipler tarafından evlenme muayeneleri de bu Nizamname hükümlerine tevfikan yapılır. Hususi tabipler tarafından da evlenme namzedinin hüviyeti tahkik ve kendisi muayene edilmeden sıhhat raporu verilmesi memnudur. Madde 13 - Bu Nizamnam

SAĞLIK BAKANLIĞI GENELGESİ (18. 03. 2002 / 4134) “. . . evlilik öncesi sağlık kurumuna yapılacak başvurular, günümüzde önemi artan bulaşıcı hastalıklar ve genetik geçişli hastalıklarla ilgili bir danışmanlık hizmeti verilmesi için fırsat olarak değerlendirilmeli, kişiler olası riskler, sonuçları, korunma yoları konusunda bilinçlendirilmelidirler. ” * Evlenmeye engel hastalık bulunmadığına dair sağlık raporları Sağlık Ocakları ve AÇSAP Merkezlerince verilmelidir.

SAĞLIK BAKANLIĞI GENELGESİ (18. 03. 2002 / 4134) • Muayene ve danışmanlık hizmetleri verilirken eş adayları birlikte Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nda belirtilen frengi, gonore, yumuşak şankr, lepra, tüberküloz, akıl hastalığı; bunlara ek olarak AİDS, Hepatit B ve C hastalıkları ayrıca genetik geçişli hastalıklar ile ilgili olarak sorgulanmalı ve genel bir muayene yapılmalıdır. • Tıbbi danışmanlık verilmeli, bu hastalıkların şüphesi veya varlığında neler yapacakları adaylara anlatılmalıdır. • Dıştan açıkça görülebilen muayene bulgusu yoksa sağlık raporu düzenlenmelidir. Hekimin muayene sırasında adı geçen hastalıklarla ilgili şüphesi olması veya eşlerle yapılacak danışmanlık görüşmesi sırasında eşlerden birinin talep etmesi halinde ücretleri kendileri tarafından ödenmek üzere gerekli testler yapılmalıdır.

SAĞLIK BAKANLIĞI GENELGESİ (18. 03. 2002 / 4134) • Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nda evlenmeye engel hastalıklar olarak zikredilen bazı hastalıkların tedavi olduğu halde kişilerde kalıcı fiziksel veya serelojijk sekel bırakabildiği göz önüne alınmalı (örneğin cüzzam, frengi) bu kişilerde muayene veya serelojik bulguları olmasına rağmen tedavi durumları göz önünde bulundurularak rapor düzenlenmelidir. • Daha önceden mevcut hastalık kayıtlarının sadece sağlık kuruluşları tarafından ve kişisel haklar gözetilerek değerlendirilmesine dikkat edilmeli, şahısların rencide olması önlenmelidir. • Akıl hastası olduğu bilinen veya hekimin akıl hastası olduğunu düşündüğü kişilerin ise tam teşekküllü Devlet Hastanelerinde değerlendirilerek evlenmeye engel hali olup olmadığına ilişkin sağlık kurulu raporu almaları gerekmektedir.

EVLİLİK RAPORLARI BİRİNCİ BASAMAKTA VERİLMELİ Mİ? EVET, Aile hekimi vermeli Vermezsem karşıya kaldığım sorunlar neler? Nasıl baş edebilirim?

EVLİLİK RAPORLARI HANGİ RİSKLERİ ARAMALI / SORGULAMALIYIM? EVLİLİK İLE İLGİLİ SAĞLIK RİSKLERİ • • • ENFEKSİYON HASTALIKLARI – Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (Frengi, gonore, yumuşak şankr, Hepatit B, AİDS) – Tüberküloz – Lepra GENETİK GEÇİŞLİ HASTALIKLAR – Metabolik hastalıklar (Fenilketonüri, hipotıroidi) – Talasemiler – Kromozom anomalileri (özellikle akraba evliliklerinde) YAŞLA İLGİLİ SAĞLIK RİSKLERİ – Kromozom anomalileri RH UYUŞMAZLIĞI PSİKİYATRİK HASTALIKLAR (İleri zeka geriliği, ağır psikozlar)

EVLİLİK RAPORLARI GENEL PRATİSYENLİK YAKLAŞIMI İLE NELERE, NASIL BAKMALI VE DEĞERLENDİRMELİYİM? EVLİLİK ÖNCESİ SAĞLIK DANIŞMANLIĞI Hekimin çiftelerle yüze görüşmesi sırasında; • • • evlilik öncesi gerekli bazı sağlık bilgileri vermesi, çiftlerin sorularını yanıtlaması, bilgilendirme ışığında kişilerin kendilerindeki olası riskleri fark etmelerini sağlamasını • Danışmanlık sayesinde, hem çiftin kendi istekleri doğrultusunda gerekli tıbbi hizmeti almalarının sağlanabilir, hem de hekim vereceği rapor yönünden daha iyi kanaat oluşturabilir.

EVLİLİK ÖNCESİ SAĞLIK DANIŞMANLIĞI Danışmanlık sırasında; üreme sağlığı kapsamında verilebilecek temel bilgiler: • Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ( frengi, gonore, yumuşak şankr, Hepatit B, AİDS) ve riskli cinsel davranış • Sağlıklı ve keyifli bir cinsel yaşam ve birliktelik için düzenli kontrollerin önemi (Akıntı vb. sorunlarda sağlık kuruluşuna başvuru) • Aile planlaması yöntemleri ve danışmanlığı (En uygun çocuk sahibi olma zamanı, gebelikten korunma, planlanmış gebelikten önce yapılması gerekenler) • Akraba evliliği • Türkiye’de sık görülen kalıtsal hastalıklar (talasemi ve taşıyıcılık testi hakkında kısa bilgi) • Neonatal ve maternal kızamıkçık sendromu, koruyucu önlemler (2009) • Kan uyuşmazlığı (Kan gruplarının bilinmesinin önemi ve Rh uyuşmazlığı hakkında kısa bilgi)

EVLİLİK RAPORLARI GENEL PRATİSYENLİK YAKLAŞIMI İLE NELERE, NASIL BAKMALI VE DEĞERLENDİRMELİYİM? MUAYENE • ANAMNEZ • FİZİK MUAYENE • • • (hekim ve çiftler gerekli görürse) • LABORATUAR • • ENFEKSİYON HASTALIKLARI – Cinsel yolla bulaşan hastalıklar – Tüberküloz – Lepra GENETİK GEÇİŞLİ HASTALIKLAR – Metabolik hastalıklar Talasemiler – Kromozom anomalileri (özellikle akraba evliliklerinde) YAŞLA İLGİLİ SAĞLIK RİSKLERİ – Kromozom anomalileri RH UYUŞMAZLIĞI PSİKİYATRİK HASTALIKLAR (İleri zeka geriliği, ağır psikozlar)

EVLİLİK RAPORLARI NASIL RAPORLANDIRMALIYIM? RAPOR “Şahsın yapılan muayenesi sonucunda Umumi Hıfzısıhha Kanununun 123 ve 124. Maddelerine göre evlenmesine engel hali olmadığını belirtir tıbbi kanaat raporudur”

EVLİLİK RAPORLARI NASIL RAPORLANDIRMALIYIM? Kayıtlar • Raporun bir nüshası (tetkik sonuçları olan) • Anamnez, muayene, yardımcı tetkik bulguları ayrıntılı olarak kaydedilir.

EVLİLİK RAPORLARI NASIL RAPORLANDIRMALIYIM? ETİK TUTUM Hekim sorumluluğumuz: Bireyin sağlığı – – – Toplumun sağlığı Danışmanlıkta, Muayenede, Laboratuar muayenesinde, Sevkte Raporda • Kişinin sağlık bilgilerinin kişiye ait tutulması • Kayıtların gizliliği • Bilgilenme ve onamı

EVLİLİK RAPORLARI teşekkürler