Epidemiyolojik Veri Kaynaklar r Gr lgn ZEN INAR

Epidemiyolojik Veri Kaynakları Öğr. Gör. İlgün ÖZEN ÇINAR

VERİ: Bir olayı incelemek, bir olayı aydınlatmak, bir gerçeği ortaya çıkarmak herhangi bir konuda karara ya da sonuca varmak amacıyla toplanan ham materyal olarak tanımlanabilir.

Veri toplamanın Amaçları a) Sağlıkla ilgili herhangi bir konuda planlı, standart ve tarafsız biçimde bilgi toplamak b) Bu bilgileri hizmet amacı veya epidemiyolojik araştırmalar için kullanmak üzere depolamak c) Toplanan bilgilerin yardımı ile aşağıdaki konularda araştırmalar yapmak: *Sağlık kurumlarına başvuruların, nedenlerine, ve kişi-yer zaman özelliklerine göre tanımlama *Toplumun sağlık sorunlarını ve nedenlerini saptama *Kaynakların belirlenerek önceliklerin saptanması ve hizmet planlaması Sunulan sağlık hizmetlerinin etkinliğini değerlendirme *Sunulan hizmetlerin denetlenmesi ve eğitim programları

Veri Kaynaklarının Genel Özellikleri n n n n Konu ile ilgili bilgileri kapsayacak biçimde basit, kolay, anlaşılabilir şekilde düzenlenmeli Veri kaynağındaki bilgilerin sıralaması düzenli olmalı ve ilgili konular birbirini izlemeli Veri kaynağının kapsadığı bilgiler eksiksiz kaydedilmeli Bulgu, tanı, tedavi ve izlemeye ilişkin bilgiler eksiksiz kaydedilmeli Rutin kayıtlar kesintisiz ve sürekli kaydedilmeli İyi bir şekilde dosyalanmalı ve yeterli süre saklanmalı Toplanan veriler amaçları dışında kullanılmamalı

Verilerde Hata Kaynakları 1. Veri kaynağından, yani bilgiyi veren kişiden kaynaklanan hatalar (İletişim güçlükleri, hafıza faktörü, yanlış bilgi verme, yanıtlamama ) 2. Veri toplama formundan kaynaklanan hatalar(Soruların hazırlanma sunuş kapsam ve bilgi sıralaması) 3. Veri toplayan kişiden kaynaklanan hatalar (Tecrübe, demografik özelliği, davranışı, sorma biçimi, ses tonu, doğru kaydetme)

Verilerin Hatalarını Azaltma Önlemleri n Araştırmanın amacı hakkında bilgi ve güvence verme n Veri toplanacak formların ön-denemeleri n Veri toplayacak personelin eğitimi n Personelin ön denemsi n Personelin uygulama esnasında denetimi n Veriler elde edildikten sonra yapılacak işlemler

Veri Kaynaklarının Sınıflandırılması I Nüfusa ilişkin Kayıtlar n Nüfus sayımları n Periyodik nüfus tespitleri II Sağlık Düzeyini Değerlendirmeye İlişkin Veri Kaynakları a. Hayati olayların kayıtları b. Hastalık kayıtları 1. Hastalık kontrol çalışmaları *Hastalık bildirimleri *Yüksek risk gruplarında vaka bulma (sürveyans) Çalışmaları

2. Çeşitli kuruluşların sağlık kayıtları *Sağlık ocağı, AÇS merkezleri katırları *Hastane kayıtları *Askeri kuruluşların kayıtları *Sigorta sağlık kayıtları *İşyeri sağlık kayıtları *Okul sağlık kayıtları *Muayenehane kayıtları 3. Sağlık araştırmalarının kayıtları *Anketler *Klinik muayene- laboratuar inceleme kayıtları *İzleme formları III Diğer Kayıtlar Sağlık Bakanlığı, Sağlık Müdürlüğü, Sağlık Grup Başkanlığı

Hayati Olayların Kayıtları Ölüm ve doğumların kayıt amacı: a) Vatandaşlıkla ilgili tüm işlemlerin doğru ve kesin bir yasal dayanağa göre yapılmasını sağlama b) Sağlık düzeyini, değişimleri belirleme ve planlamalar yapmak için c) Toplumun genel yapısı, doğurganlık, ölüm düzeyleri, beklenen yaşam süresi hakkında bilgi elde etmek

Hayati olaylara ilişkin kayıtların yararlı olabilmesi için: n n n Tüm hayati olaylar sürekli ve eksiksiz kaydedilmeli Kayıt formundaki tüm sorular yanıtlanmalı, tüm bilgiler kaydedilmeli Formdaki bilgiler doğru olmalı Kaydedilen olaylar belirtilen süre içinde ilgili kuruluşa bildirilmeli Formlardaki bilgiler, yanıtlar gizli tutulmalı amaç dışında kullanılmamalı Ölümle ilgili formlarda ölüm nedeninin doğru saptanmasında çaba harcanmalı

Kayıt Birleştirme Farklı kurumlarda veya aynı sağlık kurumunda farklı nedenlerle tutulan çeşitli kayıtlardaki sağlıkla ilgili bilgilerin tek bir kayıtta toplanması işlemine “kayıt birleştirme” adı verilir. Bilgiler bütünlük kazanır ve araştırmaların yapılamasında daha yararlı olur.