Blm 7 veri toplama teknikleri Veri ve veri
Bölüm 7: veri toplama teknikleri
Veri ve veri türleri • Latince «datum» İngilizce «data» • Veri: söz konusu birey, nesne veya olguya ait niteliklerin sembolik gösterimi olduğu için bir çeşit soyut kavramdır. • Olgusal veri: olgulara, yaşamdaki gerçeklere dayalı, kişisel yorum gerektirmeyen, zamana ve koşullara bağlı olarak değişme olasılığı oldukça zayıf olan verilerdir. • Yargısal veri: nesnellikten öte, bireylerin öznel değerlendirmelerine dayalı veridir. • Veri: : : > Bilgi
Veri kaynakları • Birincil veri kaynağı: araştırma konusuna ilişkin herhang ibr kaynaktan elde edilen veri, birincil veri olarak ifade edilir. Veriyi o kaynaktan doğrudan özgün olarak elde edebilmektir. Henüz işlenmemiş olan veridir. Birincil veri kaynakları: anket, gözlem, görüşme, odak grup • İkincil veri kaynağı: farklı amaçlarla daha önceden toplanmış olan veri kaynaklarıdır. Nüfus sayımları, kamuoyu yoklamaları, arşivler, işletme kayıtları vb. İkincil veri Kaynakları: şirket içi belge-bilgiler, araştırma şirketleri, kar amacı gütmeyen şirketler, devlet kurumları vb.
Veri toplama aracı • Nicel araştırmalarda veri toplama araçları : ANKETLER-ÖLÇEKLER-TESTLER 1. Anket: katılımcıların belirli bir konuda düşünce, tutum ve davranışlarını daha önce belirlenmiş bir sırada ve yapıda oluşturulmuş sorulara dayalı olarak elde etmek için hazırlanır. • Ankette yer alan soru türleri -Açık uçlu sorular: Soru sonunda katılımcı yanıtı için yeterli alan bulunur? Bir konu ya da kavram hakkında daha fazla görüş- fikir sahibi olmak için sorulur. Analizini yapmak daha zor olabilir. s. 1. Neden işletme yönetimi Yüksek lisans programı için Çağ Üniversitesi’ni tercih ettiniz? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - Liste sıralama: katılımcılari duruma uygun görüşlerini belirtilen listeden işaretlerler s. 1. hangi sosyal medya araçlarını kullanıyor sunuz? ( ) Facebook ( ) Twitter ( ) Instagram ( ) Snapchat ( ) Diğer-belirtiniz. - İki seçenekli soru tipi: katılımcılar, kendilerine sunulan seçeneklerden birini seçerek cevaplarlar. s. 1. Cep telefonunuz var mı? ( ) Evet ( ) Hayır - Çok seçenekli soru: çoklu seçeneklerden birini seçmeleri beklenir s. 1. hangi sektörde faaliyet gösteriyor sunuz? ( ) Turizm ( ) İnşaat ( ) Eğitim ( ) Gıda - Ölçeklendirme soruları: soru hakkında kendilerine sunulan seçenekler arasında uygun olanı seçerler. s. 1. öğretmenin ders sunuş biçimini işaretleyiniz. ( ) Çok kötü ( ) Kötü ( ) Fikrim Yok ( ) İyi ( ) Çok iyi
Ölçekler • Ölçek: durum tespiti, özellik saptama, bilgilendirme ve sınıflandırma yaparak veri toplanan araçlardır. • Karşılaştırmalı ölçekler • Çift karşılaştırmalı & tercih sıralama &sabit toplamalı & Q sınıflandırma ölçeği • Karşılaştırmasız öçekler • Stapel & semantik & Likert ölçekleri.
Karşılaştırmalı ölçekler • 1. çift karşılaştırmalı Sinemaya mı tiyatroya mı gitmeyi tercih edersiniz? 2. Tercih sıralama ölçeği Cep telefonu alırken önem verdiğiniz özellikleri sıralayınız. Faktörler Kalite Fiyat Tasarım Kullanım kolaylığı Önem derecesi. . . . . . Sabit toplamalı ölçek: Alışveriş merkezi seçerken dikkat ettiğiniz kriterleri (otoparkının olması, ürün çeşitliliği, marka çeşitlliliği, açık alan olması, ucuz olması, ulaşımın kolay olması, merkezi yerde olması vb. ) 100 puanı dağıtarak cevaplayınız. 4. Q sınıflandırma ölçeği Katılımcılara, 100 adet dergiyi en iyi, belirsiz, kötü ve çok kötü olarak sınıflandırılması yaptırılabilir. sınıflandırılacak nesne sayısı 60 -140 arası olmsı önerilir. 3
Karşılaştırmasız ölçek 1. Likert Tipi ölçek: bir nesne tutum yada davranışa yönelik olarak katılımcılar, kendilerine sunulan ifadelere katılım derecelerini belirtirler. 5’li, 7’li 9’lu, 11’li olabilir. 2. Stapel ölçeği : tek bir kritere göre nesnelerin derecelendirilmesini sağlar. Nötr derecelendirme yoktur, -5 ile -1 arası olumsuz, 5 -1 arası olumlu. 3. Semantik farklılıklar: bir veya birkaç nesne iki kutuplu bir veya birkaç sıfat ile karşılaştırılır. 1: Kesinlikle Katılmıyorum 2: Katılmıyorum 3: Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum 4: Katılıyorum 5: Kesinlikle Katılıyorum ifadeler 1. 5 4 3 2 1 3 3 2 2 1 1 Müşteriniz adına bir konuda karar verirken her bir metodu ne kadar kullandığını işaretleyiniz. Kendim çözerim. Bir arkadaşıma sorarım. Bir amire sorarım. Çözüm için veritabanından araştırma yaparım. 5 5 4 4
Testler • Daha çok sınıflandırma, seçme, yerleştirme, değerlendirme, bilgilendirme ve araştırma yapmak amacıyla yapılır. • Test türleri: Yetenek & kişilik& ilgi& tutum testleri (Likert vb. ) bireysel ve grup testleri, sürat ve güç testleri vb.
Nitel araştırmalarda Veri toplama Araçları • Gözlem • Görüşme (mülakat) • Belge incelemesi
Gözlem • Araştırmacı tüm duyu organlarını kullanarak gözlem yapabilir. Gözlemler kendi doğal ortamlarında yapılır. Kayıtlar ses ve video kayıtlarıyla tutululr. Gözlem böylelikle verinin doğrudan elde edilmesine imkan sağlar. • Gözlem türleri • Katılımcı gözlem: etnografik araştırmalarda sık rastlanır, gözlemci gözlenilenlerin ortamına dahil olur. Tam katılımcı olduğunda araştırmada gözlemcinin gerçek kimliği açık değildir. Gözlemci katılımcıda ise kimliği bilinir. • Doğrudan gözlem: şncekemek istenilen ortam doğrudan gözlemlenir. İlgili ortama girmeden dışardan izlenir.
Görüşme (mülakat) Szölü iletişim yoluyla insanları ve onlarla ilişkili durumları anlamaya çalışan bir veri toplama tekniğidir. • gözleme göre daha az zaman gerektirdiği için daha kullanışlıdır, ancak incelenmesi istenilen ortamı anlamada yetersiz kalabilir. üç temel türü vardır 1. Yapılandırılmamış 2. Yapılandırılmış 3. Yarı yapılandırılmış •
Belge incelemesi • her türli yazılı, görsel, ve işitsel materyaldir.
Veri toplama aracı oluşturma • Anket tasarımı 1. Problemin ifade edilmesi 2. Örneklemin belirlenmesi 3. Taslak anket formunun oluşturulması 4. Pilot uygulama 5. Ankete son şeklinin verilmesi Mutlaka anket doldurma yönergesi olmalı!!! çok uzun, karmaşık olmamalı!!!
Ölçek geliştirilmesi Aşama Amaç Soru havuzunun oluşturulması Kuramsal çerçevenin oluşturulması Ölçekte yer alalbilecek maddelerin oluşturulması Görünüm geçerliliğinin sağlanması Uygun olmayan maddelerin elenmesi Ölçeğin yapılandırılması İçerik geçerliliğinin sağlanması görünüm geçerliliğinin sağlanması (tekrar) Uygun olmayan maddelerin elenmesi Ölçeğin değerlendirilmesi İç tutarlılık analizi Madde analizi Güvenilirliğin ölçülmesi Uygun olmayan maddelerin elenmesi keşfedici faktör analizi Güvenilirlik ölçülmesi Uygun olmayan maddelerin elenmesi doğrulayıcı faktör analizi Benzeşim, ayrışım, yordama geçerlilik analizleri
Ölçek uyarlama adımları 1 -2 3 -4 5 -6 -7 • Ölçek uyarlama-geliştirme kararı verme • Ölçeğin hedef dile çevrilmesi ( en az iki kişilik komisyon) • Geri-çeviri yapılması (en az iki kişi) • Uzman görüşüne başvurulması (en az iki kişi) • Ön test yapılması • Güvenilirlik- geçerlilik • Yöntem ve madde yanlılığının tespiti.
Bölüm 8 Veri işlemeye hazırlık, temel istatistiki ölçüler ve analiz türleri
Veri hazırlama • SPSS ilk defa 1968’de piyasaya sürülmüş olup, IBM tarafından geliştirilmektedir. • SPSS-Statistical Packages for Social Sciences. . . • Her ankete bir sıra numarası verilmeli • Kod şeması oluşturulmalı • Veriler SPSS’e aktarılırken, düzenlenmeli. • Analiz yapılması
Veri kodlama
SPSS ekranı
Eksik değer dönüştürme
Yeniden kodlama (ters kodlama gerektiren ifadelerde)
Veri analizi öncesi işlemler Açıklama Frekans (sıklık) dağılımı Bir değişkene ait değerlerin sıralaması Merkezi eğilim ölçüleri (konum) Bir değişkene ait değerlerin merkez noktası ve bu nokta etrafındaki dağılımı niteler. (aritmetik ort. , mod (tepedeğer), ortanca (medyan)). Aritmetik ortalama Bir değişkene ait değerlerin merkez noktası ve bu nokta etrafındaki dağılımdır. Mod Bir değişkene ait değerler arasında en sık tekrarlanan değerdir. Medyan veriler küçükten büyüğe dogru sıralanır, tam ortadan seriyi ikiye ayıran değerdir. Değişkenlik (dağılım) ölçüleri Verinin dağılımı ya da değişkenliği hakkında bilgi verir. Standart sapma, varyans, açıklık. Eşit aralıklı ve oransal verilr için kullanılır Standart sapma Verilerin ortalamaya göre dağılımını gösterir. Verilerin çoğu ortalmaya yakın ise standart sapma küçüktür. Verilerin ortalamadan sapmasının kareler ortalamasının kareköküdür. Varyansın kareköküdür. Varyans Değerlerin ortalamadan uzaklıklarının karelerinin ortalamasıdır. Varyans aritmetik ortalmaya yakın ise varyans da okadar küçüktür. Açıklık (range) Bir veri diziliminde en büyük ve en küçük değer arası farktır.
Normal dağılım ve biçim ölçüleri Çarpıklık Değişkenlere ait gözlemlenen değerler ortalama etrafında daha çok sağa mı yoksa sola mı çarpık. Gözlemlenen değerlerin ortalma etrafındaki dağılımı ne kadar simetrik olursa, çarpıklık değeri sıfıra o kadar yaklaşır. Basıklık Normal dağılımda medyan, aritmetik ortalama ve mod birbirine eşittir.
Normal dağılım eğrisi • Ölçümlerin % 68’i ortalamanın her iki tarafında birer standart sapma aralığındadır • Ölçümlerin % 95’i ortalamanın her iki tarafında ikişer standart sapma aralığındadır. • Ölçümlerin % 99’u ortalamanın her iki tarafında üçer standart sapma aralığndadır
Normal dağılımın dört temel özelliği • 1. Eğri, dikey eksene göre simetriktir. Puanların yarısı, eksenin sağ, diğer yarısı da sol taraftadır. • 2. Puanlar merkez etrafında kümelenme gösterir. • 3. Mod, ortanca ve ortalama birbirine eşittir. • 4. Dağılımın her iki ucu giderek yatay eksene yaklaşır.
- Slides: 26