Ekonomska kola u Niu Osnovne karakteristike razvoja poljoprivrede

Ekonomska škola u Nišu Osnovne karakteristike razvoja poljoprivrede Pešić Emilija IIIE 2

Razvoj poljoprivrede sa različitih stanovišta Kretanje poljoprivredne proizvodnje u Srbiji (1989 -2013. ) Ocena proteklog razvoja i sadašnjeg stanja poljoprivrede može se dati dvojako: 1. Poređenjem sa nasleđenim stanjem u samoj poljoprivredi nakon Drugog svetskog rata, kada je započeta ubrzana industrijalizacija 2. Sa stanovišta razvoja ukupne privrede, njenog mesta i uloge u celini nacionalne ekonomije

Poređenje sa nasleđenim stanjem u poljoprivredi nakon rata Udvostručenje proizvedene hrane po stanovniku (za to vreme je stanovništvo postalo veće za 1, 4 puta) Takav razvojni rezultat postignut je primenom različitih mera, to su: • primena mehanizacije, mineralnih đubriva i hemijskih sredstava za zaštitu • uvođenje novih selekcija biljaka u proizvodnju i kvalitetnije pasmine u stočarstvu • proizvodnja kvalitetnog semenskog i priplodnog materijala

Stvaranje i razvoj privatnog i društvenog (modernog) sektora Društveni sektor stvoren je tokom svojinskih promena izvršenih u celoj nacionalnoj ekonomiji da bi se ona uskladila sa obrascem “socijalističkog načina privređivanja”. Značaj tog postupka u poljoprivredi je da relativno veliki deo ukupnih poljoprivrednih, a posebno obradivih površina (više od 4/5) opstaje kao privatna svojina i uslov postojanja privatnog sektora u ovom domenu.

Razvoj poljoprivrede u Srbiji sa stanovišta razvoja ukupne nacionalne ekonomije - Dispariteti cena na štetu poljoprivrede - Usporavanje razvoja poljoprivrede kao celine što znači njeno zaostajanje za industrijom i drugim privrednim delatnostima sa kojima je povezana - Njen uticaj na usporavanje rasta standarda stanovništva - Manja ponuda od tražnje na domaćem tržištu - Pojačanje pritiska na uvoz poljoprivrednih proizvoda - Smanjenje proizvodnje i njeno zatvaranje u sopstvene okvire (svode se na Srbiju i Crnu Goru) što je doprinelo ograničavanju reprodukcione sposobnosti u celokupnoj privredi

Uzroci sporijeg razvoja poljoprivrede - Trajno nepovoljni uslovi privređivanja - Sve vreme prisutni despariteti cena (posebno pogađa privatni sektor) - Zanemarivanje ove delatnosti - Nedostatak dosledne zemljišne politike - Usitnjavanje ionako malih individualnih poseda i iscepkanost parcela obradivih poljoprivrednih površina - Veoma ograničeno i sporo obuhvatanje istih navodnjavanjem i melioracijom

Obezbeđivanje trajnog razvoja poljoprivrede - Promena ekonomskog položaja ove delatnosti - Aktivno delovanje u pravcu uspostavljanja paritetnih odnosa cene - Korišćenje podsticajnih mehanizama poreske, kreditne i drugih politika - Promena društvenog položaja, uslova života i rada poljoprivrednika

Pojam i specifičnosti poljoprivrede Poljoprivreda ispunjava brojne zadatke: - Obezbeđuje hranu - Obezbeđuje sirovine za mnoge oblasti prerađivačke industrije (proizvodnja prehrambenih proizvoda i pića. duvanskih proizvoda, tekstila i slično) - Uslovljava razvoj industrije (koristi dobar deo industrijskih proizvoda, obezbeđuje potrebnu radnu snagu i deo akumulacije za njen početni razvoj) - Deluje na bilans spoljnotrgovinske razmene Specifičnosti: - Visoka zavisnost od prirodnih uslova (zemljišta, reljefa, klime i slično) - Veći ili manji skokovi/padovi u proizvodnji čemu doprinosi prethodno navedeno - Veći poslovni rizici i nestabilnost dohotka poljoprivrednika -II- Proces proizvodnje je pretežno vezan za zemljište što stvara određene probleme (usitnjavanje/ukrupnjavanje poljoprivrednih gazdinstava) - U osnovi poljoprivrede je organska proizvodnja

Agrarna politika i njeni ciljevi Agrarna politika je onaj deo ekonomske politike jedne nacionalne ekonomije ili širih integracija usredsređen na usmeravanje razvoja poljoprivrede i sa njom neposredno povezanih aktivnosti po različitim osnovama. Određena je: - Karakterom društveno-ekonomskih odnosa - Dostignutim nivoom razvijenosti proizvodnih snaga u nacionalnoj ekonomiji ili njenim pojedinim delovima Osnovni (strateški ciljevi) Tekući ciljevi Veoma stabilni i/ili se vrlo sporo menjaju Podložni delovanju velikog broja činilaca i mogu se značajno razlikovati tokom vremena odnosno za različita područja unutar date nacionalne ekonomije Najčešći ciljevi agrarne politike: - Povećanje poljoprivredne proizvodnje i/ili menjanje njene strukture - Porast produktivnosti rada i prinosa po jedinici - Efikasnije korišćenje uloženih sredstava u ovu delatnost -Povećanje prehrambene sigurnosti stanovništva (kao poseban cilj danas)

Mere agrarne politike - podela S obzirom na karakter delovanja, dele se na: - Ekonomske (cene, investicije, porezi, politika izvoza i uvoza) - Tehničke i tehnološke (mehanizacija, hemizacija, zootehničke mere) - Organizacione (oblici organizacija proizvodnih jedinica, njihovo povezivanje i udruživanje proizvođača, zadrugarstvo, tržište i njegova kontrola) - Pravne (uređenje posedovnih odnosa na zemlji kao osnovnom uslovu proizvodnje u agraru, kao i sprovođenje određenih mera i akcija u proizvodnji i prometu) Prema načinu sprovođenja, dele se na: - Direktne (prisilne) - Indirektne (dobrovoljne)

HVALA NA PAŽNJI! Osnovne karakteristike razvoja poljoprivrede