CHO MNG QU THY C GIO V CC

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH Giáo viên: Bùi Thị Thùy Linh

Xác định dạng điệp ngữ trong đoạn thơ sau: * Mai sau Điệp ngữ nối tiếp Mai sau… Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh ( Nguyễn Duy) Điệp ngữ cách quãng Những lúc say sưa cũng muốn chừa, Điệp ngữ Muốn chừa nhưng tính lại hay ưa, chuyển Hay ưa nên nỗi không chừa được, tiếp Chừa được nhưng mà cũng chưa chừa. (Nguyễn Khuyến)

3. NH N HÓA 2. ẨN DỤ 4. HOÁN DỤ Các biện pháp tu từ 1. SO SÁNH 6. CHƠI CHỮ 5. ĐIỆP Kể tên các NGỮ biện pháp tu từ đã học ở lớp 6, 7

Tiết 59

Bà già đi chợ Cầu Đông, Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng ? lợi 1 Thầy bói xem quẻ nói rằng: Lợi thì có lợi nhưng răng không còn. Lợi lợi 3 2 ( Ca dao )

Chôi chöõ laø lôïi duïng ñaëc saéc veà aâm, veà nghóa cuûa töø ngöõ ñeå taïo saéc thaùi dí doûm, haøi höôùc… laøm caâu vaên haáp daãn và thuù vò. c. Ghi nhớ.

BÀI TẬP NHANH Em hãy chỉ ra những từ ngữ có phép chơi chữ sau đây : Trùng trục như con bò thui Chín chín Chín mắt, chín mũi, chín đuôi, chín đầu. Phép chơi chữ này lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ ( dùng từ ngữ đồng âm)

Chỉ rõ lối chơi chữ trong các đoạn thơ, bài ca dao sau? (1). Sánh với Na-va “ranh tướng” Pháp Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương Nhóm ( dãy )1 (Tú Mỡ) (2). Mênh mông muôn mẫu một màu mưa Nhóm ( dãy ) 2 Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ. ( Tú Mỡ) 3). Con cá đối bỏ trong cối đá, Nhóm ( dãy ) 3 Con mèo cái nằm trên mái kèo, Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ duyên em. (Ca dao) (4). Ngọt thơm sau lớp vỏ gai, Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng. Nhóm ( dãy ) 4 Mời cô mời bác ăn cùng, Sầu riêng mà hóa vui chung trăm nhà. (Phạm Hổ)

(1). Sánh với Na-va “ranh tướng” Pháp ranh tướng Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương. (Tú Mỡ) Ranh tướng: tướng ranh con, ranh mãnh. Danh tướng: tướng tài giỏi, nổi tiếng. Þ Mỉa mai, giễu cợt tên chỉ huy quân sự Pháp.

(2). Mênh mông muôn mẫu một màu mưa Mỏi mắt miên man mải mịt mờ. (Tú Mỡ) Tạo sự đặc sắc về ngữ âm cho câu thơ. Tạo ra không gian mênh mông, mờ mịt, thể hiện tâm trạng buồn, cô đơn của tác giả.

(3) Con cá đối bỏ trong cối đá Con mèo cái nằm trong mái kèo Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ duyên em (Ca dao) Vần được đánh tráo tạo từ mới, nghĩa mới sự vật khác.

(4) Ngọt thơm sau lớp vỏ gai, Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng. Mời cô mời bác ăn cùng, Sầu riêng mà hóa vui chung trăm nhà. (Phạm Hổ) Một loại quả của Nam Bộ. Một trạng thái tâm lý tiêu cực. Sầu riêng Dùng từ đồng âm. sầu riêng >< vui chung Dùng từ trái nghĩa

• C¸c lèi ch¬i chöõ th êng gÆp lµ: Dïng tõ ngöõ ®ång ©m Dïng lèi nãi tr¹i ©m( gÇn ©m) Dïng c¸ch ®iÖp ©m Dïng lèi nãi l¸i Dïng tõ ngöõ tr¸i nghÜa, ®ång nghÜa, gÇn nghÜ • Ch¬i chöõ ® îc sö dông trong cuéc sèng th êng ngµy, c. Ghi nhớ. trong vaên th¬ ®Æc biÖt lµ trong th¬ vaên trµ phóng, trong c©u ®èi, c©u ®è, …

Ba i tâ p nhanh: Xác định các lối chơi chữ đã học: 1. Trên trời rớt xuống mo cau. (Câu đố) 2. Chị Hươu đi chợ Đồng Nai Bước qua Bến Nghé ngồi nhai thịt bò. Dùng từ gần nghĩa để chơi chữ.

3. Có tài mà cậy chi tài Chữ tài liền với chữ tai một vần (Nguyễn Du) 4. Chưa chồng chơi chốn chùa chiền Chanh chua chuối chát chính chuyên chờ chồng ( Ca dao) 5. Làng gần cho chí xóm xa Mến yêu trăm vạn mái nhà lạ quen

bì baïch Da. Datraéngvoã bì baïch, Röøngsaâumöa laâm thaâm Röøng HAÙN VIEÄT (Caâu ñoái) THUAÀN VIEÄT Da traéng Bì baïch Laâm thaâm Duøng töø ñoàng nghóa. Röøng saâu Da traéng Bì baïch Laâm thaâm Tieáng voã Röøng saâu Möa nhoû, mau haït, keùo daøi Duøng töø ngöõ ñoàng aâm.

Bài tập 1. Đọc bài thơ dưới đây và cho biết tác giả đã dùng những từ ngữ nào để chơi chữ. Chẳng phải liu điu vẫn giống nhà, Rắn đầu biếng học chẳng ai tha. Thẹn đèn hổ lửa đau lòng mẹ, Nay thét mai gầm rát cổ cha. Ráo mép chỉ quen tuồng nói dối, Lằn lưng cam chịu dấu roi tra. Từ nay Trâu Lỗ chăm nghề học, Kẻo hổ mang danh tiếng thế gia. (Lê Quý Đôn)

Bài tập 2. Những tiếng nào trong các câu dưới đây chỉ các sự vật gần gũi nhau? Tác dụng của việc sử dụng các tiếng có nghĩa gần gũi ấy là gì? - Trời mưa đất thịt trơn như mỡ, dò đến hàng nem chả muốn ăn. - Bà đồ Nứa, đi võng đòn tre, đến khóm trúc, thở dài hi hóp. Thịt, mỡ, nem, chả Nứa, tre, trúc, hóp dùng từ đồng âm và gần nghĩa.

Bài tập 3. Năm 1946, bà Hằng Phương biếu Bác Hồ một gói cam, Bác Hồ đã làm một bài thơ để cảm ơn như sau: 1 Cảm ơn bà biếu gói cam, Nhận thì không đúng, từ làm sao đây? Ăn quả nhớ kẻ trồng cây, 2 Phải chăng khổ tận đến ngày cam lai? Trong bài thơ này, Bác đã dùng lối chơi chữ như thế nào? Cam(1): Quả cam Cam (2): Ngọt, hạnh phúc. Dùng từ đồng âm Khổ: Đắng Dùng từ trái nghĩa Cam: Ngọt

1 H OÀ C H Í M I N H 2 3 4 5 6 7 1. Teân vò laõnh tuï vó ñaïi cuûa caùch maïng Vieät Nam?

1 2 3 4 5 6 7 H OÀ C H Q U A N H EÄ Í M I N H T ÖØ 2. Töø ñöôïc duøng ñeå bieåu thò caùc yù nghóa quan heä giöõa caùc boä phaän cuûa caâu hay giöõa caâu vôùi caâu trong ñoaïn vaên?

1 2 3 4 5 6 7 H OÀ C H Q U A N H EÄ C O N S Í M I N H T ÖØ Ô N C A 3. Ñaây laø teân moät baøi thô cuûa Nguyeãn Traõi Trong chương trình Ngữ văn 7 kì 1 (Đọc thêm)?

H OÀ C H Í M I N H 1 Q U A N H EÄ T ÖØ 2 C O N S Ô N C A 3 4 B AÙ N H T R O I N Ö ÔÙ C 5 6 7 4. Teân moät baøi thô noåi tieáng cuûa Hoà Xuaân Höông?

H OÀ C H Í M I N H 1 Q U A N H EÄ T ÖØ 2 C O N S Ô N C A 3 B AÙ N H T R O I N Ö ÔÙ C 4 H AÏ T R I C H Ö Ô N G 5 6 7 5. Tác giả của bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê?

H OÀ C H Í M I N H 1 Q U A N H EÄ T ÖØ 2 C O N S Ô N C A 3 4 B AÙ N H T R O I N Ö ÔÙ C H AÏ T R I C H Ö Ô N G 5 6 7 6. T ÖØ G H EÙ P Teân goïi cuûa töø ñöôïc caáu taïo baèng caùch gheùp caùc tieáng coù nghóa laïi vôùi nhau?

1 H OÀ C H Í M I N H 2 Q U A N H EÄ 3 C O N S Ô N C A 4 B AÙ N H T R O I 5 6 7 H AÏ T R I T ÖØ N Ö ÔÙ C C H Ö Ô N G T ÖØ G H EÙ V AÊ N T R ÖÕ T P Ì N H 7. Teân goïi khaùc cuûa vaên bieåu caûm?

Bài cũ: + Học ghi nhớ, làm các bài tập còn lại. + Sưu tầm các câu ca dao có sử dụng lối chơi chữ và phân tích giá trị của chúng. Bài mới: Hướng dẫn làm thơ lục bát. + Bài ca dao sgk/155: Thể thơ? số câu, số chữ trong mỗi câu? Số cặp câu lục bát? Gieo vần? + Hoàn thành bảng theo yêu cầu và kẻ bảng vào vở soạn.

kÝnh chóc QUÝ thÇy c « gi¸o VÀ CÁC EM HỌC SINH m¹nh kháe !

C U ĐỐ VUI Một trăm thứ dầu, dầu chi là dầu không thắp? Một trăm thứ bắp, bắp chi là bắp không rang? Một trăm thứ than, than chi là than không quạt? Một trăm thứ bạc, bạc chi là chẳng ai mua? Trai nam nhi anh đối đặng thì gái bốn mùa xin theo. Một trăm thứ dầu, dầu xoa không ai thắp; (Một trăm thứ dầu, dãi dầu thì không ai thắp) Một trăm thứ bắp, bắp chuối thì chẳng ai rang; (Một trăm thứ bắp, lắp bắp miệng thì chẳng ai rang) Một trăm thứ than, than thân là than không ai quạt; Một trăm thứ bạc, bạc tình bán chẳng ai mua: Trai nam nhi đà đối đặng, gái bốn mùa tính răng? ( Ca dao)

ĐỀN NGỌC SƠN Linh uy tiếng nổi thật là đây Nước chắn hoa rào một khóm mây Xanh biếc nước soi hồ lộn bóng Tím bầm rêu mọc đá tròn xoay Canh tàn lúc đánh chuông ầm tiếng Khách vắng khi đưa xạ ngát bay Thành thị tiếng vang đồn cảnh thắng Rành rành nọ bút với nghiên này. (Khuyết danh) Này nghiên với bút nọ rành Thắng cảnh đồn vang tiếng thị thành Bay ngát xạ đưa khi vắng khách Tiếng ầm chuông đánh lúc tàn canh Xoay tròn đá mọc rêu bầm tím Bóng lộn hồ soi nước biếc xanh Mây khóm một rào hoa chắn nước Đây là thật nổi tiếng uy linh. (Khuyết danh) Ø Bài thơ đọc xuôi hay đọc ngược đều được – “thuận nghich độc”: là một hình thức chơi chữ.

* Mở bài: - Giới thiệu được người thân trong gia đình mà em yêu quý nhất - Tình cảm, ấn tượng của em về người ấy. * Thân bài: - Giới thiệu một vài nét tiêu biểu về người ấy: + Vẻ đẹp bên ngoài: hình dáng, mái tóc, giọng nói, nụ cười, ánh mắt + Công việc, tính tình, phẩm chất. - Tình cảm đối với những người xung quanh: với người trong gia đình, họ hàng, hàng xóm… - Gợi lại những kỉ niệm của em với người ấy: - Nêu những suy nghĩ và mong muốn của em đối với người ấy. * Kết bài: - Ấn tượng, cảm xúc của em đối với người ấy.