Antropologiczne podstawy wychowania OBRAZ CZOWIEKA JAKO FUNDAMENT PEDAGOGII
Antropologiczne podstawy wychowania OBRAZ CZŁOWIEKA JAKO FUNDAMENT PEDAGOGII
Osoba – natura rationalis individua substantia (Boecjusz) K. Wojtyła: „(…) świat, do którego należymy, składa się z osób i rzeczy. Za rzecz przywykliśmy uważać byt, który nie tylko jest pozbawiony rozumu, ale ponadto jeszcze jest pozbawiony życia; rzecz to przedmiot martwy. Zawahamy się, gdy przyjdzie nam nazwać rzeczą zwierzę czy nawet roślinę”. OSOBA – żyje, spełnia czynności życiowe (oddycha, odżywia się, spełnia inne czynności fizjologiczne…) „Człowiek jest <kimś> i to go wyodrębnia wśród bytów widzialnych świata, które są zawsze tylko <czymś>” (por. Miłość i odpowiedzialność, Lublin 1986, 24)
OSOBA to istota, która: - ma świadomość siebie; - jest zdolna projektować własną przyszłość, - pozostawać w relacji [z innymi]. Czy sposób działania wyznacza to, kim jestem, czy też – to, kim jestem, warunkuje określony sposób działania? Malczewski, Proroctwo Ezechiela 37, 1 -14 GODNOŚĆ OSOBY! - w porządku natury (akt stwórczy Boga), - w porządku zbawczym (Wcielenie i Pascha)
Integralna prawda o człowieku! zmysły duch Osoba ludzka ciało Człowiek – byt duchowo-zmysłowo-cielesny zorientowany ku Bogu
I rzekł Bóg: „Uczyńmy człowieka Obraz i podobieństwo Wg Biblii ludzie są ukoronowaniem dzieła stworzenia , Bóg stworzył ich nas swój obraz na Nasz obraz, podobnego Nam… I stworzył Bóg ludzi na swój obraz: na obraz Boży ich stworzył. Stworzył ich jako mężczyznę i kobietę” [Rdz 1, 26 n] PAN Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia. Odtąd człowieka stał się istotą żyjącą [Rdz 2, 7] […] bo na swój obraz Bóg stworzył człowiek [Rdz 9, 6]
Rdz 9, 6 – człowiek odbiera coś Człowiek (hebr. adam) Dopóki na ziemi nie ma ludzi jest ona pustkowiem. Ludzi więc nadają sens istnieniu ziemi (hebr. adama). Życie jest darem Boga! „Bądźcie płodni, mnóżcie się i zaludniajcie ziemię oraz czyńcie ją sobie poddaną” (Rdz 1, 28) z Bożego JA – „staje się sobą” O-SOBĄ (por. Mdr 2, 23). Syr 17, 1 -14 → przymioty osoby ludzkiej: rozumność (17, 6 n), zdolność rozróżniania co jest dobre, a co złe (17, 7), rozum, wolność (17, 6), wyniesienie ponad świat zwierzęcy (17, 3 n).
Wnioski z biblijnych opisów: Bóg zaprosił człowieka do współstwarzania świata ("by uprawiał ziemię") Poprzez ciało człowiek złączony jest ze światem materialnym Człowiek nosi w sobie podobieństwo do Boga ("tchnienie życia", "obraz Boży", „duszę nieśmiertelną”) Mężczyzna i kobieta są sobie równi co do godności i powołania Rdz 2, 23; por. 2 Sm 5, 1: "Oto myśmy kości twoje i ciało!"
Równa godność mężczyzny i kobiety Papież tłumaczy pojęcie obraz i podobieństwo Najpierw oznacza ono: "Człowiek nie może bytować samotnie (Rdz 2, 18). Może bytować tylko jako jedność dwojga, a zatem - w relacji do drugiego człowieka (. . . ). oznacza bycie w relacji, jedność dwojga, bezinteresowny i oblubieńczy dar z siebie, wzajemne zawierzenie. Jan Paweł II: "Człowiek jest osobą, w równej mierze mężczyzna i kobieta, oboje wszakże zostali stworzeni na obraz i podobieństwo Boga osobowego" (Mulieris dignitatem, nr 6). Zresztą w Panu zarówno kobieta zależy od mężczyzny, jak i mężczyzna od kobiety. Kobieta bowiem pochodzi wprawdzie od mężczyzny, ale z kolei mężczyzna rodzi się z kobiety. Wszystko zaś pochodzi od Boga (1 Kor 11, 11 -12).
Pytanie Kim jest człowiek, którego wychowuję? Dokąd zmierza? KKK 357: „Człowiek, ponieważ został stworzony na obraz Boży, posiada godność osoby: nie jest tylko czymś, ale KIMŚ. Jest zdolny poznawać siebie, panować nad sobą, w sposób dobrowolny dawać siebie oraz tworzyć wspólnotę z innymi”. KKK 1711: „Osoba ludzka, obdarzona [duchową i nieśmiertelną] duszą, rozumem i wolą, od chwili swego poczęcia jest zwrócona do Boga i przeznaczona do szczęścia wiecznego”.
Kaplica sykstyńska Michał Anioł stworzył w 1508 -12, za papieża Juliusza II, malowidła sklepienne, obrazujące Stworzenie świata wg Księgi Rodzaju. Przedstawił także 12 postaci proroków sybilli, przodków Jezusa; a za pontyfikatu Klemensa VII, w 1535 -41 namalował na ścianie za ołtarzem gigantyczny sugestywny fresk Sąd Ostateczny Jan Paweł II, Tryptyk rzymski [2003]. „Księga czeka na obraz. – I słusznie… Przecież ten, który stworzył „widział” – widział, że „było dobre”. Widział, a więc Księga czeka na owoc „widzenia”. O ty człowieku, który także widzisz, przyjdź – Przyzywam was wszystkich „widzących” wszechczasów. Przyzywam ciebie, Michale Aniele!”
postrzega człowieka jak osobę Model wychowania personalistycznoegzystencjalny ludzką stworzoną przez Boga, wolną i powracającą do Niego, zobowiązaną do samourzeczywistniania się w samowychowaniu poprzez panowanie nad naturą i służbę społeczną. wychowanek staje się celem wychowania. Wychowanie polega tu na umożliwieniu wychowankowi wszechstronnego rozwoju jego własnej osobowości poprzez angażowanie jego aktywności na tyle, na ile osoba ludzka, świadoma i wolna, może być naprawdę aktywną (P. Viotto).
Jan Paweł II uznał, że „człowiek JAN PAWEŁ II, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa. Zbiór katechez, Watykan 1986 jest pierwszą i podstawową drogą Kościoła, drogą wyznaczoną przez samego Chrystusa. . . ” (RM 14). Człowiek - parafrazując słowa papieża - jest też drogą pedagogii chrześcijańskiej, stąd pragnienie, powtórzone przez Papieży: otwórzcie na oścież wasze serca Bogu, pozwólcie się zaskoczyć Chrystusowi! Przyznajcie mu "prawo mówienia do was". . .
od poczęcia do naturalnej śmierci CZŁOWIEK - OSOBA
„Kto wprowadzi Chrystusa do Benedykt XVI Inauguracja pontyfikatu ŚDM w Kolonii swojego życia, nie straci niczego, niczego - absolutnie niczego z tego, co czyni życie wolnym, pięknym i wielkim. Nie! Tylko w tej przyjaźni otwierają się rzeczywiście na oścież drzwi życia. Tylko w tej przyjaźni doświadczamy tego, co jest piękne i co nas wyzwala" (24 kwietnia 2005). Bądźcie całkowicie pewni: Chrystus nie zabiera niczego, co w was jest piękne i wielkie, lecz prowadzi wszystko do doskonałości na chwałę Bożą, szczęście ludzi, zbawienie świata (18. 8. 2005).
- Slides: 14