Aktarm Olarak Anlatmclk Sanat yine duygu ve yaratclk

Aktarım Olarak Anlatımcılık

• Sanatı yine duygu ve yaratıcılık temelli olarak gören ama bu duygunun sadece anlatılmış olmasını yeterli bulmayan bir yaklaşımdır. • Sanatçı, kendi dünyasında yaşadığı duyguları dile çevirmekle yetinmemeli, o duyguları okurda da aynı biçimde uyandırabilmelidir. • Sanat eylemi, sanatçının hissettiği duyguları hareket, renk, çizgi, ses ya da sözcüklerle başkalarına da aktarabilmektir. • Tolstoy, bu yaklaşımın öncü ismidir.

• Anlatımcılık, aslında okuru hesap ederek yazmayı bir tür sahte sanat yapmak olarak değerlendirmekteydi; ama onun bu türünde tam tersi bir görüş savunulmaktadır. Kuşkusuz sadece okurun beğenisine hitap etme kaygısı değildir burada söz konusu olan; sanatsal eylemin gerekli etkiyi yaratması, karşılık bulması, böylece de bir değere kavuşmasıdır. • Sanat, bu yolla insanların dünyasını ve yaşantısını zenginleştirir. Yazar, okura aktaracağı duygu ve yaşantılarla onunla kendi yaratıcılığını ve bu yolla yapıta kazandırdığı zenginlikleri onunla paylaşmış olur. Böylece sanat yapıtı, kendine özgü bir işlevi de yerine getirmiş ve sanatsal eylem bir anlam kazanmış olur.

• Tolstoy ve onun yolunu takip edenler, okura aktarılacak duyguların niteliği konusunda da sınırlayıcı bir bakış geliştirirler. • Sanatçının okura aktarması beklenen duygu herhangi bir duygu değil, «değerli» duygular olmalı. Onun manevi dünyasının gelişmesi ve zenginleşmesine hizmet edecek duygular olmalı. • Tolstoy’un bu yaklaşımı ile sanatın işlevi için ahlakilik de belirleyici olmaya başlar.

• Yalnızca belli bir kesimin zevk ve beğenilerine hitap edebilen sanat yapıtları bir değer taşımazlar. Yapıt, en eğitimsiz kesimlerden en ince zevk sahibi kesimlere kadar geniş bir kitleye hitap edebilmelidir. • Sadece sanat yapma kaygısıyla kaleme alınan yapıtların da bir değeri yoktur. Ne kadar göz alıcı olursa olsun insanlığa pratik bir faydası olmayan yapıtlar değersizdir. Bunlar için harcanan zaman, boşa gitmiştir. • Sanatın amacı sadece güzellik olamaz. Amacı sadece güzellik olan bir yapıt, ancak belirli bir güzel tanımı etrafında buluşan kimselerin zevklerine hitap edebilirler.

• Tolstoy’a göre duygu aktarımı işlevini yerine getirebilen her yapıt, sanat yapıtıdır. • Aktarım kavramının Tolstoy’daki karşılığı «bulaşım» dır. • Bulaşım, bir yapıtın sanatsal sayılması için temel koşuldur. Bundan yoksun bir yapıt, ne kadar şiirsel ya da gerçekçi olursa olsun «sanat» katına yükselemez. • Bulaşım ne kadar güçlüyse, sanat yapıtı o kadar başarılıdır.

• Sanat yapıtının başarısı, bulaşımın şiddeti ve ulaştığı insan sayısıyla ölçülmelidir. • Bulaşım, üç şeye bağlıdır: • 1. Aktarılan duygularda bireyselliğin ne derece olduğu, • 2. Duygu aktarımındaki açıklık, • 3. Aktarılan duyguların sanatçı tarafından ne denli hissedildiği, yani sanatçının içtenliği.

• Sanatçı, bir duyguyu gerçekten hissedip yaşamışsa okuruna da o duyguyu aynı biçimde hissettirip yaşatabilir. • Sanat, bu şekilde insanları birbirine yaklaştırır, kaynaştırır, birleştirir. • Sanat, insanlar arasında kendine özgü bir iletişim de sağlar. Bu, başka iletişim araçlarıyla sağlanan iletişimden farklıdır; sanatın kendine özgü nitelikleriyle kurulabilen bir iletişimdir. O hâlde sanat yapıtı bu bakımdan taşıdığı öneme yakışır biçimde değerli duyguları aktarmalı, insanları böyle duygular etrafında yaklaşıp kaynaştırmalıdır. Sanatın insanlığa hizmet etmesi gerekir.

• Sanat yapıtının özellikle aktarması gereken, kardeşlik duygusudur. İnsanlığın bu duyguya büyük ihtiyacı vardır. Sanat yapıtları, bu duygunun yaratılması ve aktarılabilmesi için en elverişli araçlardır. • Bu önemi ve özelliğinden dolayı sanat yapıtı mümkün olduğunca çok kişiye seslenebilecek nitelikte kaleme alınmalıdır. Toplumların mutluluğunu sağlayabilmek, temel amaçtır. • Sanatsal beğeni, her insanda doğuştan bulunur. İyi bir sanat yapıtı, herkes tarafından beğenilir. Bir edebiyat yapıtını anlayıp ondan etkilenmek için özel bir eğitime gerek yoktur; her insanda zaten bunun için bir potansiyel mevcuttur.