4 Deniz Sigorta Szlemesi ve Kapsam Deniz sigorta

4. Deniz Sigorta Sözleşmesi ve Kapsamı Deniz sigorta sözleşmesi; deniz taşımacılığına özgü bir tehlikelerden dolayı oluşabilecek zarara karşı varlıkları korumak amacıyla güvence altına almak için yapılan anlaşma şeklinde tanımlanabilir. Bu bakımdan bir deniz taşıma operasyonunda geminin ve/veya yükün, çıkış noktasıyla varış noktası arasında transferinde çeşitli risklerden dolayı meydana gelebilecek kayıp ve hasarı kapsamaktadır. • 2011 tarihli yeni Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) yürürlüğe girmesiyle deniz sigortalarında, bütün sigorta sözleşmeleri hakkında geçerli olan genel hükümlerle zarar sigortaları hakkındaki yasal hükümler uygulamaya konulmuştur.

4. Deniz Sigorta Sözleşmesi ve Kapsamı • Yeni TTK’ya göre sigorta sözleşmesi (poliçe), sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, riskin meydana gelmesi halinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşmedir • Sigorta sözleşmesinde sigortacı, sözleşmede öngörülen riskin gerçekleşmesinden doğan zarardan veya bedelden sorumludur.

5. Deniz Sigortalarının Sınıflandırılması Donatanların hizmette olan gemileri ile ilgili olarak ihtiyaç duydukları deniz sigortalarının başlıcaları; Tekne ve Makine Sigortaları (H&M), Koruma ve Tazmin Sigortaları (P&I), Savaş ve Grev Riski Sigortaları, Navlun, Demoraj ve Savunma Sigortaları (FD&D) ile Kira Kaybı Sigortaları olarak sınıflandırılabilmektedir • Donatanların Hizmette Olan Gemilerini İlgilendiren Deniz Sigortaları.

6. Tekne ve Makine Sigortası (Hull and Machinery Insurance) Tekne ve Makine Sigortası (H&M) geminin teknesi, makineleri ve donanımlarını koruma altına almaktadır. Aynı zamanda diğer gemilere verilen yük hasarını da kapsayabilmektedir. Ticari amaçla yük taşımacılığında kullanılan teknelere, aşağıda belirtilen tehlike ve risklere karşı teminat sağlayan bu sigortanın kapsamına giren temel başlıklar aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir • Batma, oturma, çatma vb. • Yangın ve patlama • Denize yük atmak • Gemi personeli dışında kişiler tarafından yapılan hırsızlık • Deniz haydutluğu • Deprem, volkanik patlama, yıldırım • Rıhtım ve liman tesisleriyle, kara ya da hava araçlarıyla temas ya da bunlardan düşen cisimlerin verdiği hasarlar • Kaza sonucu nükleer tesisler veya reaktörlerin verdiği hasar

6. Tekne ve Makine Sigortası (Hull and Machinery Insurance) • Kaptan ve gemi personelinin ihmali nedeniyle meydana gelebilecek hasarlar • Kaptan ve gemi personelinin kasıtlı davranışları (baratarya) nedeniyle meydana gelebilecek hasarlar • Yükleme, boşaltma, yerleştirme ve yakıt ikmali yapma sürecinde meydana gelebilecek kazalar • Şaftların kırılması, kazanların patlaması, gizli kusur sonucu sigortalı geminin makinesinin veya teknesinin zarar görmesi Belirtilen maddelerle birlikte Tekne ve Makine Sigorta poliçesinde teminat altına alınmayan riskler; “geminin denize veya yola elverişli olmaması, gemiadamlarının üçüncü şahıslara verdiği zararlardan donatanın sorumluluğu, sigortalının kastı veya ihmali, olağan aşınma veya çürüme yüzünden gemi veya teferruatın zarara uğraması” (Yorulmaz, 2009: 147) olarak sıralanabilmektedir.

6. Tekne ve Makine Sigortası (Hull and Machinery Insurance) Sigorta ettiren veya sigortalının, riskin gerçekleştiğini öğrenir öğrenmez bu durumu sigortacıya bildirmesi gerekmektedir. Ayrıca sigortacı ile tam bir işbirliği yapılarak, önlemlerin alınmasına yardım etmek için elindeki bütün belge ve bilgileri sigortacıya vermekle yükümlüdür. Sigortacıya ibraz edilmesi gereken belgeler • Deniz raporu • Kaza ile ilgili güverte ve makine jurnallerinin onaylı kopyaları • Denize elverişlilik belgesi • Kaza ile ilgili sınıflama kurumu raporu • Sınıf belgesi • Ekspertiz ve/veya dispeç raporu • Gemiadamları donatımında asgari emniyet belgesi • Gemiadamları listesi • Zarara ilişkin proforma fatura, makbuz vb. olarak sıralanabilmektedir.