2 D EGE VE ESK YUNAN UYGARLII 1

2 D. EGE VE ESKİ YUNAN UYGARLIĞI 1. GİRİT UYGARLIĞI (MÖ 3500 -1200) 2. MİKEN (AKA) UYGARLIĞI (MÖ 2000 -1200) 3. ESKİ YUNAN UYGARLIĞI (MÖ 1200 -337) 4. İSKENDER İMPARATORLUĞU (MÖ 336 - 323) 2 E. ROMA UYGARLIĞI 1

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI Eski Yunan uygarlığında demokrasinin ilk uygulamalarına örnek olarak neler gösterilmektedir? 2

TEMEL KAVRAMLAR Aristokrat Olimpiyat Helenistik Çağ Yanda verilen kavramlar size neleri çağrıştırmaktadır? 3

Ege ve Yunan uygarlıklarını gösteren aşağıdaki haritayı inceleyiniz. Haritaya göre bu uygarlıkların gelişmesinde coğrafi konumun ne gibi etkileri olabilir? 4

Ege ve Yunan uygarlığı bugünkü Ege Denizi, Batı Anadolu Bölgesi, Mora Yarımadası, Yunanistan ve Girit çevresinde kurulmuştur. Ege ve Eski Yunan uygarlıkları Girit, Miken ve Yunan uygarlığı olmak üzere üç dönemde ele alınmaktadır. 5

1. GİRİT UYGARLIĞI (MÖ 3500 -1200) Girit Adası’nda kuruldu, Ege uygarlıkları arasında en eskisidir. Genelde şehir devletleri şeklinde yaşadılar. En önemli şehirleri Knosos’tur. Dor saldırıları sonucu yıkıldılar. 6

2. MİKEN (AKA) UYGARLIĞI (MÖ 2000 -1200) Mora Yarımadası’ndan gelen Akalar, Miken şehir devletlerini kurdular (MO 2000). Zamanla güçlenen Mikenliler, Mora Yarımadası’nı tamamen ele geçirerek bölgede etkili oldular. Çanakkale Boğazı’nı ele geçirmek amacıyla Truvalılarla savaştılar. 7

Truva Atı Anıtı, Çanakkale 8

3. ESKİ YUNAN UYGARLIĞI (MÖ 1200 -337) MÖ 750 -MO 550 tarihleri arasında değiflik bölgeler üzerinde ticaret kolonileri kurdular. Atina demokrasiyle Isparta ise krallıkla yönetilirdi. Perslerle yaptıkları mücadelelerde önemli başarılar kazandılar. Ancak Atina ve Sparta şehir devletleri zaman siyasi anlaşmazlıklar yüzünden savaştılar. Bu savaşlardan en ünlüsü Peloponnes Savaşı’ydı. Savaşı Spartalılar kazansa da Büyük İskender, Sparta Krallığı’na son verdi. 9

YUNAN YASALARI Dragon Yasaları: Soyluların ayrıcalıklarını korumaya yönelikti. Solon Yasaları: Soyluların ayrıcalıklarına son verildi. Doğuştan kölelik kaldırıldı. Klistenes Yasaları: Sınıflar arası farklılıklar kaldırıldı. Demokrasi anlayışı gelişti. 10

Bilgi Notu OLİMPİYATLAR Yunanlılar ilk olarak MO 776’da tanrılar tanrısı Zeus adına olimpiyatlar düzenlediler. Başlangıçta yabancıların ve kadınların katılımına izin vermezlerdi. Ancak zamanla bu uygulamaya son verdiler. Olimpiyatların yapılacağı dönemlerde savaş yapılmazdı. Yarışmacılar bir ay öncesinden şehre gelerek hazırlık yaparlardı. Yarışlmacılar Zeus Sunağı’nda hile yapmayacaklarına dair ant içerlerdi. Yarışılan spor dallarından bazıları koşu, güreş, ok atma, uzun atlama, disk, mızrak atma gibi alanlardı. Yarışlar sonucunda birinci gelen sporculara zeytin dalı veya çelengi verilirdi. Olimpiyatlarda zafer kazananlar ülkelerinde zafer törenleriyle karşılanırdı. Heykeli bile dikilen sporcular vardı. Büyük Larousse (C 17, s. 8827 -8828’den özetlenmiştir. ) 11

12

4. İSKENDER İMPARATORLUĞU (MÖ 336 - 323) Büyük İskender’in büstü 13

14

Asklepion Sağlık Merkezi’nin temsili resmi 15

1993 Atina şehir devletinde halkın yardımıyla başa geçen Klistenes, sınıf ayrılığını ortadan kaldırmaya çalışmış, Halk Meclisi kurmuş ve bu meclise geniş yetkiler vermiştir. Klistenes’in bu reformlarla ulaşmak istediği amaç aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) E) Halkın ülke dışına göçünü önlemek Kanunları yazılı hale getirmek Halkı dış saldırılara karşı korumak Yunan şehir devletlerini birleştirmek Halkın yönetime katılımını arttırmak

2 E. ROMA UYGARLIĞI HAZIRLIK ÇALIŞMALARI Roma uygarlığının, insanlığın ortak mirasına yapmış olduğu katkılar hakkında araştırma yapınız. 17

TEMEL KAVRAMLAR Lejyon Milano Fermanı 12 Levha Kanunları Yanda verilen kavramlar size neleri çağrıştırmaktadır? Patriciler Plepler 18

Aşağıdaki haritayı inceleyerek altında verilen soruları cevaplayınız. Roma uygarlığının coğrafi konumu hakkında neler söyleyebilirsiniz? Roma uygarlığının sınırlarının hangi kıtaları kapsadığını söyleyiniz. 19

Sezar 20

İlk çağlarda İtalya’ya göç eden İtalik ve Etrüskler tarafından Roma uygarlığının temelleri atıldı. İmparatorluğun merkezi olan Roma, MÖ 753 tarihinde Romulus tarafından kuruldu. Roma başlangıçta krallıkla yönetilen bir kent devletiydi. Kral, senato denilen yaşlılar meclisine önerilir, halk meclisi tarafından seçilirdi. Romalılar MÖ VI. yüzyılda cumhuriyet yönetimine geçtiler. Cumhuriyet döneminde Roma, kralın yetkilerini taşıyan iki konsül tarafından yönetilirdi. Ancak Roma’nın son dönemlerinde diktator denilen krallar egemen oldu. Diktatörlerin sınırsız yetkileri vardı. Nitekim Roma’nın en ünlü hükümdarı Sezar’ın öldürülmesinden sonra (MÖ 44) Oktavianus (Oktavyanus) kendini agustus (kutsal) unvanı ile sınırsız yetkileri olan bir imparator olarak ilan etti. 21

Asiller (Patriciler) Geniş topraklara ve tam vatandaşlık hakkına sahip olan patriciler siyasi, askeri ve dini alanlarda görevler üstlenir ve Roma Devleti’ni yönetirlerdi. Senato ve kuria meclisi üyeleri de patriciler arasından seçilirdi. Köylüler (Plepler) Köleler Plepler, Roma’ya sonradan gelip yerleşenlerin oluşturduğu bir toplumsal sınıftı. Genel olarak tarımla uğraşan Plepler sanat ve ticaret de yapabilirlerdi. Mülk edinme hakkına sahip olmalarına rağmen pleplerin oy kullanma gibi siyasi hakları yoktu. Roma’da köleler sınıfı, köle anne babadan dünyaya gelmiş veya savaşlarda esir edilmiş insanlardan oluşurdu. Köleler, patricilerin ev hizmetleri ile tarla, bağ ve bahce işlerinde çalışırlardı. Azat edilen köleler, plebler sınıfına girerdi. 22

Roma askerlerini yansıtan bir görsel 23

Aspendos Tiyatrosu (Antalya) 24

Roma Hamamı’ndan bir görünüm (Ankara) 25

1989 Bugün çoğu ülkelerde kullanılan Miladi takvimin gelişmesine aşağıdaki devletlerden hangisinin katkısı olmuştur? A) Roma D) Hitit B) Lidya E) Sümer C) Fenike

BİZANS (DOĞU ROMA) İMPARATORLUĞU (395– 1453) Roma imparatorluğu’nun ikiye ayrılması sonucu başkenti İstanbul olan ve Bizans olarak da bilinen Doğu Roma imparatorluğu kuruldu. Bizans, tarihi boyunca on iki kral sülalesi tarafından yönetildi. En parlak dönemini ise Justinianus (Justinyen) (525 -565) döneminde yaşadı. 27

Bizans, imparatorlukla yönetilirdi. İmparatorların ölümünden sonra yerine oğlu geçerdi. Ancak zamanla ordu komutanları da zorla imparator olmaya başladılar. Ülke “thema (tema)” adı verilen eyaletlerden oluşurdu. Bu eyaletleri “tekfur” denilen Bizans beyleri yönetirdi. Bizanslılar, Roma uygarlıgının devamı olmalarına rağmen Latin kültürü yerine Helen kültürünü benimsediler. Resmi dilleri Grekce idi. Batı Roma’nın aksine Hristiyanlığın Ortodoks mezhebine inanırlardı. 28

Bilgi Notu AYASOFYA Ayasofya; sanat ve mimarlık bakımından dünyanın en önde gelen anıtlarından biri olup dünyanın sekizinci harikası olarak gösterilmektedir. Bizans İmparatoru Justinianus tarafından yaptırılmıştır. 537 tarihinde ibadete açılmıştır. 916 yıl kilise olan yapı, 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul’un fethi ile camiye çevrilerek 482 yıl cami olarak kullanılmıştır. . www. ayasofyamüzesi. gov. tr 29

Girit adasında kurulmuştur. o Ege medeniyetlerinin en eskisi ………. Mikenler (Akalar) Çanakkale Boğazı’na hakim olmak için o …………. . Truvalılarla savaşmışlardır. o Dorlar, Akaların egemenliğine son verip Yunan ve Ege adalarını polis adı verilen şehir devletleri kurmuşlardır. ele geçirerek ……… Olimpiyatlar ‘ın ilki MÖ 776 ‘da tanrı Zeus o Günümüzde de yapılan ……………. . adına yapılmıştır. o Eski Yunan Uygarlığı ile Doğu uygarlıklarının karışmasıyla ortaya Helenistik Dönem çıkan ve 300 yıl süren (MÖ 300 -30) uygarlığa …………… Uygarlığı denir. 30