ESK YUNAN EDEBYATI HOMEROS M 9 YZYIL Homerosun

ESKİ YUNAN EDEBİYATI

HOMEROS (MÖ. 9. YÜZYIL) Homeros'un yaşamı hakkında çok az bilgi vardır. Onun hakkındaki bazı bilgileri tarihçi Herodotos'tan öğreniyoruz. l Homeros'un kör ve ihtiyar bir sair olduğu, oradan oraya dolaşarak şiir okuyup ekmeğini kazandığı, uzun yıllar Ege adalarında yaşadığı söylenir. l Homeros'un en önemli eseri destanlarıdır. İlyada ve Odysseia adlı bu destanlar, bütün Yunan kültürünün temelini oluşturmaktadır. l

HESi. ODOS (MÖ. 8. YÜZYIL) l Didaktik şiirin kurucusudur. Yunan halkını şiir yoluyla eğitmeye çalışmıştır. Köy yaşamını ve insanların günlük işlerini anlatan ilk şairdir. l Hesiodos'un en önemli eseri İşler ve Günler'dir. Günler'

SAPPHO (MÖ. 6. YÜZYIL) l Eski Yunan edebiyatının en büyük Lirik sanatçılarındandır. Şiirlerinde daha çok aşk temasını işlemiştir. Bu kadın sanatçı, lirik şiirin kurucusu sayılmaktadır. l Sappho'nun şiirlerinden geriye bazı küçük parçalar kalmıştır.

AISOPOS (MÖ. 6. YÜZYIL) Anadolu'da, Frigya'da doğmus, gençliğinde uzun süre tutsak kalmıştır. Özgürlüğe kavuşunca birçok ülkeyi gezmiştir. l Aisopos, fabl türünün kurucusu sayılmaktadır. Anlattığı masalların konularını, gezileri sırasında uğradığı doğu ülkelerinden aldığı sanılıyor. l Fransız sairi La Fontaine, Aisopos'tan çok etkilenmiştir. l Aisopos'un tek eseri Fabllar'dır. l

AISKHYLEOS (MÖ. 525 - 456) İlk büyük tragedya şairidir. Tragedyanın gelişmesini sağlamış, tragedyaya ikinci bir aktör katmıştır. l Eserlerinde gelenekleri ve ahlakı savunmuş, ahlaksızların Tanrılarca cezalandırılacağını söylemiştir. Aiskhyleos'un elde kalan eserleri şunlardır: l l l Yalvaran Kızlar Persler Thebai'ye Karşı Yediler Zincire Vurulmuş Prometheus

SOPHOKLES (MÖ. 495 - 406) Aiskhyleos‘tan sonraki en büyük tragedya şairidir. Tragedyayı daha da geliştirmiştir. l Sophokles'in eserlerinde insanlar alınyazılarına boyun eğmezler, sürekli mücadele ederler. Onun eserlerinde seyirci bastan sona merak duygusu yaşar. Sophokles'in elde kalan eserleri şunlardır: l l l Kral Oidipus Kolonos'ta Antigone Elektra Trakhisli Kadınlar

EURİPİDİES (MÖ. 480 - 406) Atina'nın yetiştirdiği üçüncü büyük tragedya şairidir. Çağdaşları tarafından çok eleştirilmiş, özellikle komedya yazarlarından Aristophanes'in hücumlarına uğramıştır. l Euripidies'in eserlerinde anlatılan kişiler tutkularına her zaman yenik düşerler. Bu eserlerde diyaloglara daha çok yer verilmiştir. Euripidies'in en ünlü tragedyaları şunlardır: l l l l Medeia Hippolytos Iphigeneia Aulis'te Orestes Elektra Andromakhe

ARİSTOPHANES (MÖ. 445 - 3851) İlk büyük komedya şairidir. l Eserlerinde devrin tanınmış kişilerini ve bazı toplum olaylarını yermiştir. Bu eserlerde kaba sakalar, küfürler, argo sözler. . . bolca yer alır. Aristophanes'in bilinen komedyaları şunlardır: l l l l Atlılar Esekarıları Kuşlar Kurbağalar Bulutlar Barış

İTALYAN EDEBİYATI

DANTE l Rönesansı başlatan sanatçılardan olmakla birlikte, Dante, Aristo düşüncesine bağli bir sanatçıdır. l İnsanların karakter ve tutkularını göstermede çok başarılı olmuş, İtalyancayı yazı dili haline getirerek İtalyan edebiyatının kurucusu olmuştur. Dante'nin en ünlü eseri Diviana Commedia (Tanrısal Komedya)'dır. Bu eser tarza-rima biçimiyle yazılmıştır.

PETRERCA l Latince ve İtalyanca şiirler yazmıştır. Lirik şiirlerinde askın her türlü görünüşü üzerinde durmuş, İtalyanca şiirlerini "Türküler" adlı kitapta toplamıştır. l Dante'nin etkisinde kalan Petrerca sone, balad, terza rima. . gibi nazım biçimlerini çok kullanmıştır.

BOCCACIO l İtalyan edebiyatının en büyük sanatçılarından biri olan Boccacio, küçük hikaye türünün kurucusu sayılmaktadır. l Hikayelerinde Ortaçağ'ın dini konuları yerine, günlük olayları islemiştir. En ünlü eseri Decameron'dur. Decameron

ARIOSTO l Rönesans devri edebiyatının en önemli sanatçılarından biri olan Ariosto, destan türünde basarı göstermiştir. l En ünlü eseri yapma bir destan olan Çılgın Orlando'dur. Bu destanda Charlemagne Orlando devrinde, Hıristiyanlarla Müslümanlar arasındaki savaşlar anlatılır.

TASSO l Rönesans devrinde, destan türünün en başarılı sanatçılarındandır. Eserlerinin konularını Ortaçağ'dan almakla birlikte, biçimsel açıdan Homeros'u taklit etmiştir. l En önemli eseri, l. Haçlı Seferi'nde Kudüs'ün alınışını anlatan Kurtarılmış Kudüs adlı yapay destandır.

FRANSIZ EDEBİYATI

MONTAIGNE Rönesans'ın ve Fransız edebiyatının en önemli sanatçılarındandır. Serbest düşünmenin öncülerinden sayılmaktadır. l Montaigne, deneme türünün kurucusu ve ilk büyük ustasıdır. Denemeler adını taşıyan ve üç cilt olarak yayımlanan eserinde birey ve toplumla ilgili her konu üzerinde durmuş, Ortaçağ'a ait düşünce ve inanç kalıplarının dışına çıkarak hemen her konuyu yeni baştan düşünmüş ve yazmıştır. l

CORNEILLE l 17. yüzyıl Fransız edebiyatının ilk büyük klasik tragedya şairidir. Fransız tragedyasının kurucusudur. l Corneille'nin kahramanları tutkularını yenmeyi bilen, iradeli kişilerdir. O insanları oldukları gibi değil, olmaları gerektiği gibi anlatmıştır. En önemli tragedyaları şunlardır: l l l Le Cid Horace Cinna

RACINE l 17. yüzyıl Fransız edebiyatında Klasisizmin en büyük temsilcilerindendir. Tragedya türündeki eserleriyle tanınmıştır. l Racine'in Kahramanları tutkularına yenik düsen kişilerden oluşur. l Başlıca eserleri şunlardır: l Andromaque , Esther , Athalie, Alexandre İphigenie , Phedre

MOLIERE Çok ünlü bir komedya yazarıdır. Komedyalarında, güldürürken düşündürmeyi amaçlamış, eserlerini gülünç gelenekler ve karakterler üzerine kurmuştur. l Fransa'da kendisinin açtığı töre ve karakter komedyasının en büyük eserlerini vermiştir. l Moliere'in eserlerinde sonradan görme zenginler, gülünç burjuvalar, züppeler, hastalarını soymaya çalışan doktorlar, bilgiçlik taslayan cahil kadınlar, dini çıkarlarına alet eden ikiyüzlüler, cimriliği huy edinmiş kişiler büyük bir başarıyla anlatılır. l l Moliere'in en önemli eserleri şunlardır: Gülünç Kibarlar , Kocalar Mektebi , Kadınlar Mektebi , Zoraki Evlilik, Tartuffe, Zoraki Tabip, Donjuan , Cimri , Kibarlık Budalası , Scapin'In Dolapları , Hastalık Hastası Bilgiç Kadınlar

LA FONTAINE l Fransız edebiyatında fabl türünün en tanınmış sanatçısıdır. l Konularının çoğunu, diğer klasik sanatçılar gibi eski Yunan ve Latin yazarlarından, özellikle de Aisopos'tan almıştır. l Hikaye, roman ve oyunda yazmış olan La Fontaine'in en ünlü eseri Fabller , Masallar’dır. Masallar’

LA BRUYERE l Klasik Fransız edebiyatının önemli sanatçılarındandır. l Portre (insanları fiziksel, ruhsal yönleriyle anlatan yazı) türünde çok başarılı olmuştur. l Kusursuz bir üslupla yazmış, biçim olgunluğuna büyük önem vermiştir. Amacı, insanları daha iyi hale getirmektir. l En önemli eseri Karakterler adını taşır.

J. J. ROUESSEAU Fransız İhtilali'ni hazırlayan düşünürlerden biridir. 18. yüzyılın en büyük yazarlarından biri olan Rousseau, halk egemenliği, eşitlik ve özgürlük temellerine dayalı yeni bir toplum düzeni tasarlamıştır. l Doğaya karşı duyduğu derin sevgi ile edebiyatta Romantizm akımına yol açanlar arasındadır. En önemli eserleri şunlardır: l l l l Bilimler ve Sanatlar Üzerine Söylev Toplum Sözleşmesi Emill (Çocuk eğitimi) İtiraflar (anı) Yalnız Gezegenin Hayalleri

LAMARTINE l Romantizmin ilk Fransız şairidir. l Şiir ve roman türlerinde eserler vermiştir. l Romanlarında tasvirler geniş yer tutar. Önemli eserleri şunlardır: l Şairane Düşünceler (şiir) l Graziella (roman) l Raphael (roman)

VICTOR HUGO Fransız romantizmin en ünlü sanatçılarındandır. Roman, tiyatro, şiir türlerinde eserler vermiştir. Cromwell adlı dramının önsözünde, Romantizmin kurallarını belirtmiştir. l Çok parlak ve canlı bir üslupla anlattığı ask vb. kişisel duygulardan başka doğa, özgürlük, vatan sevgisi gibi temalar üzerinde durmuştur. Önemli eserleri şunlardır: l l l l l Sefiller (roman) Notre Dame de Paris (Roman) Hernani (oyun) Kral Eğleniyor (oyun) Ruy Blas (oyun) Cromwell (oyun) Yüzyılların Efsanesi , Temaşalar, Işıklar ve Gölgeler, Akşam Şarkıları (şiir)

Alexandre DUMAS PERE Romantik Fransız edebiyatının önemli sanatçılarındandır. l Romanları ve oyunlarıyla tanınmıştır. l Romanlarının sanatsal bir değeri yoktur; ancak anlatımdaki canlılık, sürükleyicilik onların çok okunmasını sağlamıştır. l Tarihi konuları islemiş, polis ve serüven romanları yazmıştır. En önemli eserleri şunlardır: l l l Üç Silahşörler (roman) Monte Kristo Kontu (roman)

H. de BALZAC Fransız edebiyatında realizmin öncüsü sayılmakla birlikte eserlerinde romantik özellikler de görülür. l Döneminin toplum hayatını ve her tabakadan insanlarını yansıtmakta üstün basari göstermiş, ölümsüz tipler yaratmıştır. Önemli eserleri şunlardır: l l l İnsanlık Komedyası (dizi romanlarının genel adı) Eugenie Grandet (roman) Goriot Baba (roman) Vadideki Zambak (roman) Köy Hekimi, Mutlak Peşinde

STENDHAL Fransız edebiyatının en büyük realistlerinden sayılır. l Romantizmin en güçlü oldugu dönemde yazmasına rağmen, açık, sağlam bir üslupla yazılmış eserlerinde psikolojik çözümlemelere geniş yer vererek gerçekçi anlayışı benimsemiştir. l Stendhal'in değeri ölümünden sonraki dönemlerde anlaşılmıştır. l Gezi, anı, deneme, hikaye roman türünde eserleri vardır. En önemli eserleri şunlardır: l l l Kızıl ile Kara (roman) Parma Manastırı (roman)

Gustave FLAUBERT Realizmin kurucusu ve en büyük temsilcisidir. l Eserlerinde dil ve anlatıma, biçim kusursuzluğuna büyük önem vermiştir. l Anlattıkları gözlem ürünüdür, gerçekçi tipler yaratmıştır. l Önemli eserleri şunlardır: l l l Madame Bovary (roman) Salambo (roman) Üç Kontes (roman)

Emile ZOLA Natüralizmin kurucusudur. l "Deneysel roman" anlayışının öncüsüdür. Eserlerinde, kişileri soyaçekimin, içgüdülerin ve sosyal koşulların etkisine bağlı olarak anlatmıştır. l Olumsuzlukların, çirkinliklerin, sefaletin tasvirini basarıyla yapmıştır. l 20 ciltlik Rougon- Macquart roman dizisinin en önemli eserleri şunlardır: l l l Meyhane , Döl Bereketi, Germinal, Bir Aşk Sayfası Nana, Toprak Gerçek(Hakikat)

Alphonse DAUDET l l Natüralizmin önemli temsilcilerindendir. Eserlerinde çok güçlü gözlemler vardır. Nükteli, şiirli, açık ve kolay anlaşılır bir üslupla yazmıştır. Önemli eserleri şunlardır: l l Değirmenimden Mektuplar (öykü) Pazartesi Hikayeleri (öykü) Tarasconlu Tartarin (roman) Jack (roman)

Guy de MAUPASSANT l l Natüralist akıma bağlıdır. Küçük öykü türünün en önemli sanatçılarındandır. Öykülerinde "olay“ öğesine büyük önem vermiş, öyküye "Maupassant tarzı"nı getirmiştir. Başlıca eserleri şunlardır: l l l Tombalak (öykü) Ayışığı (öykü) Bir Hayat (roman) Güzel Dost (roman) Ölüm Kadar Acı

JULES VERNES 19. yüzyılda bilimkurgu romanları yazmış bir sanatçıdır. l Zamanındaki bilimsel buluşlardan ve icatlardan esinlenerek, hayali olayları anlatan romanlar yazmıştır. l J. Vemes, daha insanoğlunun ay'a gitmeyi hayal bile etmediği bir dönemde "Aya Yolculuk" adlı romanını yazmış, denizaltının icat olunmadığı bir zamanda roman kahramanlarını denizler altında dolaştırmıştır. l Jules Vernes'in eserleri özellikle çocuklar tarafından bütün dünyada sevilerek, okunmuştur. Bazı romanları şunlardır: l l l l Dünyanın Merkezine Seyahat Denizler Altında Yirmi Bin Fersah Balonla Beş Hafta Seyahat Seksen Günde Devri Alem Kaptan Grant'in Çocukları İki Sene Mektep Tatili

Charles BAUDELAIRE Sembolizm akimi ortaya çıkmadan önceki dönemde, şiirleriyle bu akimin müjdecisi olmuştur. l Şiirlerinde anlamın kapalı olmasına, biçim yönünden kusursuzluğa, izlenimlerini anlatmaya büyük önem vermiştir. l l Victor Hugo, Baudelaire'i "şiire yeni bir ürperti getiren şair" olarak nitelemiştir. l En önemli şiir kitabi "Kötülük Çiçekleri"dir.

Jean Paul SARTRE Egzistansiyalizm (varolusçuluk) akımının edebiyattaki en ünlü temsilcisidir. l Çağımızın ana sorunları üzerine görüş bildiren, bunları tartışan, özgürlük düşkünü bir sanatçıdır. Felsefeyle de uğraşmıştır. l J. P. Sartre, insanın kendi değerlerini kendisinin yaratacağını söyler ve insanin kendi seçimiyle var olduğunu savunur. l Deneme, hikaye, roman ve oyun türünde eserler vermiştir. l En ünlü eserleri şunlardır: l l l Duvar (hikaye) Bulantı (roman) Sinekler (oyun)

İSPANYOL EDEBİYATI

Miguel de CERVANTES l Modern romanın kurucusu olarak tanınmıştır. l Hayatini kazanmak için asker olmuş, İnebahtı deniz savasında (1571) Türklere karşı savaşmıştır. İspanya'ya dönerken Türk korsanları tarafından yakalanarak Cezayir'de hapse atılmıştır. l İspanya'ya döndükten sonra yazdığı Don Kişot adlı romanıyla bütün dünyada ün kazanmıştır.

İNGİLİZ EDEBİYATI

William SHAKESPEARE Dünyanın en büyük tiyatro yazarlarındandır. Dram ve komedya türünde eserleri vardır. Eserlerinde hem şiiri hem düzyazıyı kullanmıştır. l Her oyununu 5 perde olarak yazmıştır. l İnsanlardaki duygu ve tutkuları basarıyla anlatmıştır. Önemli eserleri şunlardır: l Romeo ve Jüliet (dram) l l l l l Hamlet (dram) Macbeth (dram) Othello (dram) Kral Lear (dram) Venedik Taciri (komedya) Yanlışlıklar Komedyası (komedya) Windsorlu Şen Kadınlar (komedya)

Francis BACON l İngiliz devlet adamı ve filozofudur. l Bilimsel ve felsefi nitelikli denemeleriyle tanınmıştır. l Geliştirdiği tümevarım yöntemiyle yeni bir mantık kurmuştur. l En önemli eseri Denemeler'dir. Denemeler

Daniel DEFOE l l l İngiliz edebiyatının tanınmış bir sanatçısıdır. Serüven dolu bir yasam sürmüş, roman yazmaya çok geç başlamıştır. Defoe, serüven dolu yaşamındaki deneyimlerine dayanarak birçok serüven romanı yazmıştır. En ünlü eseri, Robinson Crusoe'da, bindiği gemi batınca ıssız bir adaya çıkarak orada 28 yıl tek başına yasama mücadelesi veren bir kişiyi anlatır. Robinson Crusoe, bütün dünya dillerine çevrilmiş, sevilerek okunmuştur.

Jonathan SWIFT l Döneminin siyaset adamlarını, parti ve din kavgalarının içyüzünü yakından görmüş, düş kırıklığına uğramış, eserlerinde bu görüşlerinin sonuçlarını yansıtmış, toplumdaki kötülükleri yermiştir. l En önemli eseri Gulliver'in Gezileri adlı romanıdır.

Charles DICKENS l l l l l İngiliz edebiyatının gerçekçi yazarlarındandır. İnsan karakterlerini çizmede çok başarılıdır. Çocukluğundan beri yakından görüp tanıdığı yoksul kimselerin yaşamını anlatırken esine az rastlanan bir duygulandırma gücüne ulaşır. Önemli eserleri şunlardır: Pickwick'in Kağıtları (roman) Oliver Twist (roman) Antikacı Dükkanı (roman) David Copperfield (roman) Büyük Ümitler İki Şehrin Hikayesi Doboy ve Oğulları

George Bernard SHAW İrlanda kökenli olan Shaw, İngiliz tiyatrosunun önemli bir sanatçısıdır. l Düşünsel yönü ağır basan eserlerini komedi biçiminde yazmıştır. l Ahlaki ve fikri çatışmalara ağırlık veren bir tiyatro geliştirmiş ve töre komedisini yeniden canlandırmıştır. l 1925'te Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmış ancak bu ödülü reddetmiştir. Önemli eserleri şunlardır: l l Candida (oyun) Sezar ve Kleopatra (oyun) Kara Kız (roman)

J. Rudyard KIPUNG İngiliz edebiyatının ünlü bir sanatçısıdır. l Şiir, hikaye ve roman türlerinde yazmış, gazetecilik yapmıştır. l Çocukluğunu Hindistan'da geçirmiş, bütün eserlerinde sömürgeci İngilizlerin dünyaya egemen olma isteklerine yer vererek, İngiliz milliyetçiliğini işlemiştir. l 1907'de Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmıştır. Önemli eserleri şunlardır: l l Kim (roman) Sönen Işık Cengel Kitabı

RUS EDEBİYATI

Aleksandr PUŞKİN Rus edebiyatında Romantizm akımının en önemli şairidir. l Fransız romantizminin etkisiyle yazan Puşkin Rus edebiyatına yerli, ulusal değerlere bağlı eserler kazandırmıştır. l Şiirlerinde coşkulu bir söyleyişi benimsemiş; romanlarında gerçekçi davranmıştır. Önemli eserleri şunlardır: l l Çingeneler (şiir) Boris Gudonov (oyun) Yüzbaşının Kızı (öykü)

N. V. GOGOL Rus edebiyatının ilk büyük roman, öykü ve tiyatro yazarıdır. l Realizmin. etkisindedir ve" Rus realizminin kurucusudur. l Rusya'nın küçük kasabalarında yaşayan halkın sorunlarını başarıyla anlatmıştır. Mizahta da usta bir sanatçıdır. Önemli eserleri şunlardır: l l Ölü Canlar (roman) Müfettiş (oyun) Petersburg Hikayeleri (öykü)

TURGENYEV Rus edebiyatının en büyük realist yazarlarındandır. Kendisi toprak sahibi bir asilzade olmasına rağmen, toprak sahipleri ile yoksul köylüler arasındaki çelişkilere dikkat çekmiştir. l Bütün eserlerinde döneminin düşünsel akımlarını, toplumsal çelişkileri, Rus asilleri ile köleler arasındaki uyuşmazlığı çok gerçekçi biçimde yansıtmıştır. l Edebiyatı sosyal gelişmenin bir aracı olarak görmüş; roman, öykü. tiyatro türlerinde yazmıştır. Önemli eserleri şunlardır: l l l Babalar ve Oğullar (roman) Rudin (roman) Bir Asilzade Yuvası (roman)

DOSTOYEVSKI Rus edebiyatının en büyük realist sanatçılarındandır. Gençlik döneminde rejim karşıtı çalışmaları yüzünden tutuklanmış idama mahkum edilmiş, son anda Çar‘ın emriyle Sibirya'ya sürülmüştür. Sürgün yıllarında çok sıkıntı çekmiş, sara nöbetlerine tutulmuştur. l Cezasını çekip Petersburg'a dönünce gazeteciliğe başlamış ve en büyük romanlarını yazmıştır. l İnsanlara derin bir sevgi ve acıma duygusu taşıyan Dostoyevski, insan ruhunu anlatmada olağanüstü başarılıdır. Genellikle yoksulları, haksızlığa uğrayanları, suçluları ve tutkularına yenik düsen insanları ele almıştır. Önemli eserleri şunlardır: l l l Ölü Bir Evden Anılar (roman) Suç ve Ceza (roman) Budala (roman) Karamazov Kardeşler (roman)

TOLSTOY Rus edebiyatının en önemli realistlerindendir. Küçük yasta öksüz kalan ve halasının korumasında büyüyen Tolstoy, Kafkasya'da askerlik yapmış; katıldığı Sivastopol Savaşı dolayısıyla yazdığı Sivastopol adlı eseriyle ün kazanmıştır. l Tolstoy, çok keskin bir gözlemcidir. Sade bir üslupla yazdığı eserlerinde karakterler, gelenekler ve olaylarla ilgili sahneler gerçeklere çok uygundur. l Yaşamı boyunca büyük bunalımlar, sıkıntılar, çelişkiler yüzünden huzursuzluk duymuştur. Tolstoy'un en ünlü eserleri şunlardır: l l l l Savaş ve Barış (roman) Anna Karenina (roman) Diriliş (roman) İvan İliç'in Ölümü (roman) Hacı Murat (roman) Yaşayan Ölü (oyun)

Anton ÇEHOV l l l l l ‘Kendi adıyla anılan (Çehov tarzı) öykü türünün, kurucusu olarak ün kazanan Çehov, gerçekçi bir yazardır. Daha tıp fakültesinde öğrenciyken mizah dergilerinde çıkan öyküleri ile tanınan sanatçı, genç denecek yaşta veremden ölmüştür. Çehov, Rus edebiyatının çok ünlü bir yazarıdır. Önce mizahi öyküler yazmış, 1860'tan sonra ciddi eserler vermiştir. Günlük hayatta rastlanabilecek her olayı öykülerinde anlatmış, öykülerinde olayla ilgisiz hiçbir şeye yer vermemiştir. Çehov, ellerinden bir şey gelmeyen insanların çaresizliğini başarıyla yansıtmıştır. Tiyatro, roman ve öykü türünde eserler vermiştir. En önemli eserleri şunlardır: Hikayeler (4 cilt) Martı (oyun) Vanva Dayı (oyun) Üç Kız kardeş (oyun) Vişne Bahçesi (oyun)

ALMAN EDEBİYATI

J. Wolfang GOETHE Alman romantizminin kurucularındandır. Şiir, tiyatro, roman türlerinde yazmıştır. Şiirlerinde aşk duygusuna geniş yer vermiş, lirik bir anlayışı benimsemiştir. Çok sonraları felsefi şiirler de yazan Goethe, hayat felsefesini Faust adlı büyük dramında açıklamıştır. l Shakspeare'den, Schiller'den ve İranlı şair Hafız'dan etkilenmiştir. En önemli eserleri şunlardır: l l l Faust , Tasso, İphigenie(oyun) Genç Werther‘in Acıları (roman) Wilhelm Meister‘in Çıraklık Yılları (roman)

Friedrich SCHILLER l Romantik tiyatronun önemli sanatçılarındandır. l Dramlarında daha çok özgürlük tutkusunu işlemiştir. l Tarih ve felsefe konuları üzerinde geniş araştırmalar yapmış, estetik ve ahlakla ilgili denemeler yazmıştır. l Tiyatro, şiir, tarih, felsefeyle ilgili eserleri vardir. En önemli dramları şunlardır: l Haydutlar , Hile ve Sevgi , Balladlar l Don Carlos l Wilhem Tell

Heinrich BÖLL Çağdaş Alman edebiyatının en önemli yazarlarından biridir. l II. Dünya Savaşı'na bizzat katılmış, esir düşmüş, eserlerinde savaş yıllarının yoksullukları, acıları üzerinde durmuştur. l Alman sanayi toplumunu da eleştiren H. Böll, 1972'de Nobel Edebiyat Ödülü‘nü kazanmıştır. Önemli eserleri şunlardır: l l Trenin Tam Saatiydi (roman) Babasız Evler Ademoğlu Neredeydin? (roman)

AMERİKAN EDEBİYATI

T. S. ELİOT • Şiir, tiyatro, eleştiri türündeki eserleriyle tanınmıştır. • 1. Dünya Savaşı'ndan sonra Fransa ve Almanya'da felsefe ve edebiyat okumuş, İngiltere'de Yunan felsefesiyle uğraşmış, 1927'de İngiliz vatandaşlığına geçmiştir. • Eliot, kendini edebiyatta klasik; politikada krallık taraftarı; inançta ise Anglo-Katolik olarak tanıtır. • Şiirde sinirli temaları isleyen sanatçı, eleştiri dalındaki eseriyle 1948 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmıştır. Önemli eserleri şunlardır: • Toplu Şiirler • Katedralde Cinayet (oyun) • Aile Toplantısı (oyun) • Eski ve Çağdaş Denemeler (deneme)

John STEINBECK Modern Amerikan edebiyatının en önemli sanatçılarındandır. l Yaşamı boyunca birçok meslek değiştirmiş, yazarlıkta karar kılmıştır. l Realist bir yazardır. Eserlerinde California'daki insanların sıkıntı ve acı dolu yaşamlarını başarıyla anlatmıştır. l Öykü ve roman türünde eserler veren Steinbeck'in En tanınmış romanları şunlardır: l l l Kenar Mahalle Fareler ve İnsanlar Gazap Üzümleri Sardalya Sokağı

Ernest HEMINGWAY On beş yaşındayken evden kaçarak Kızılderililer arasında yaşamış, 1. Dünya Savaşı'nda Kızılhaç'ın sağlık yardım koluna gönüllü yazılarak İtalyan cephesine gitmiş, ağır yaralanmış, Amerika'ya dönünce gazeteciliğe başlamıştır. l Hemingway, gazete muhabiri olarak Yunanistan, Fransa, İspanya, İngiltere, Çin. . . Gibi birçok ülkeyi dolaşmıştır. l Eserlerinde hep görüp tanık olduklarını anlatmış, gerçekçiliği benimsemiştir. İhtiyar Adam ve Deniz adlı eseriyle 1954 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmıştır. Sanatçının diğer önemli eserleri şunlardır: l l l Silahlara Veda (roman) Çanlar Kimin İçin Çalıyor (roman)

Mark TWAIN Çocukluğu Mississipi nehrinin batısındaki küçük bir kasabada geçen Mark Twain, yaşamı oyunca birçok mesleğe girip çıkmıştır. En ünlü eserlerini gazeteciliğe başladıktan sonra yazmıştır. l Gezi, otobiyografi, öykü, roman türlerinde eserler veren M. Twain, Amerikan edebiyatının en büyük mizah yazarı kabul edilmektedir. Kişileri, olayları anlatmada çok başarılıdır. l İkiyüzlülüğü, yeteneksizliği, ucuz siyasi politikaları gerçekçi bir tavırla eleştirir. l En önemli eserleri şunlardır: l Tom Sawyer'in Maceraları (roman) l l Mississipi’de Hayat (roman) Huckleberry Finn'in Maceraları (roman)

İSKANDİNAV EDEBİYATI

Henrik IBSEN Avrupa'da modern tiyatronun kurucularından sayılan H. İbsen, Norveç edebiyatına mensuptur. l İbsen yurt sevgisiyle dolu bir yazardır. Eserlerinde yüce duygularla bayağı hislerin çarpışması, yenilik arzusu ve ihtilalci bir ruh görülür. l İbsen'in dramları sade, süssüz ve sağlam yapılıdır. l Önemli eserleri şunlardır: l l l Peer Gynt (oyun) Hortlaklar (oyun) Halk Düşmanı (oyun)

Knut HAMSUN Norveç edebiyatının ünlü romancısı, oyun yazarı ve şairidir. l Çok sıkıntılı bir hayat geçirmiş, değişik işlere girip çıkmıştır. l Dünya Nimeti adlı romanıyla 1920'de Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Hamsun, yeni Romantizmin öncüsü olmuştur. l Eserlerinde daha çok göçebe insanları, garip yaratılışlı kişileri ele almıştır. Önemli eserleri şunlardır: l l l Açlık (roman) Pan (roman) Victoria (roman) Dünya Nimeti (roman)